Nhiều vướng mắc được giải quyết tại Đối thoại chính sách Việt Nam – Nhật Bản

Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (JCCI) tổ chức Tọa đàm đối thoại chính sách lần thứ 3. Mục đích của buổi tọa đàm nhằm thu nhận các ý kiến đóng góp đề xuất của cộng đồng DN Nhật Bản để đưa ra các giải pháp giúp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và tạo điểu kiện thuận lợi cho các DN Nhật đến đầu tư làm ăn tại Việt Nam.

Luật sửa đổi thuận lợi hơn cho DN

Theo nhận định của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh, thời gian qua mối quan hệ hợp tác đối tác toàn diện Việt Nam – Nhật Bản đang có những bước phát triển trên tầm cao mới. Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cũng đánh giá cao việc đẩy mạnh thực hiện các sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản trên nguyên tắc thành lập Ủy ban thực hiện sáng kiện chung Việt Nam - Nhật Bản cách đây 11 năm. Và đây là một hình mẫu nền tảng cho sự trao đổi giữa các cơ quan chính phủ của Việt Nam với các hiệp hội, DN Nhật Bản để thúc đẩy việc cải thiện và hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam trong thời gian qua. Ngoài ra, cụ thể hóa các đầu việc của Sáng kiến chung, hai quốc gia còn tiếp tục phát huy xây dựng chiến lược hợp tác công nghiệp hóa đến 2020 và tầm nhìn 2030. Theo đó, tập trung phát triển 6 ngành công nghiêp ưu tiên của Việt Nam bao gồm: điện tử, máy nông nghiệp, chế biến nông thủy sản, đóng tàu, môi trường và tiết kiệm năng lượng, sản xuất ô tô và phụ tùng ô tô. Với việc hai bên thống nhất với nhau về môi trường đầu tư, về lĩnh vực đầu tư có thể mạnh, có thể coi đây là thuận lợi rất lớn cho DN Nhật Bản khi đầu tư vào Việt Nam, đưa Nhật Bản đã trở thành một trong những nhà đầu tư hàng đầu trong số 105 quốc đang đầu tư tại Việt Nam.

Cũng tại buổi đối thoại lần này, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cũng tin tưởng và đánh giá cao mô hình hợp tác giữa tỉnh Đồng Nai và Saitama thông qua việc hai tỉnh ký kết thống nhất tỉnh Saitama thuê lại toàn bộ diện tích 2.180 héc-ta của KCN Nhơn Trạch. Sự kiện trên sẽ là bước mở đường cho việc thu hút đầu tư thêm nữa của các DN DN thuộc tỉnh Saitama đầu tư vào KCN Nhơn Trạch, và trong tương lai mô hình này cần tiếp tục nhân rộng phát triển trên địa bàn cả nước, Bộ trưởng Vinh nói.

Thông tin thêm cho các DN Nhật Bản về những thể chế pháp luật mới của Việt Nam trong lĩnh vực thu hút đầu tư, ông Phan Đức Hiếu, Trưởng ban phụ trách Ban môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết, trong Bộ Luật Doanh nghiệp sửa đổi lần này đã thể chế hóa đầy đủ quyền tự do kinh doanh theo Hiến pháp 2013, giảm rủi ro và tăng tính chủ động trong hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp. Luật quy định giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp không bao gồm thông tin về ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp, mà chỉ có những thông tin cơ bản, thông tin về ngành nghề kinh doanh dự kiến của doanh nghiệp do doanh nghiệp tự khai và lưu trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Ngoài ra, một số cải cách quan trọng của Luật bao gồm: Bãi bỏ yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định trong hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp; Rút ngắn thời hạn giải quyết thủ tục đăng ký doanh nghiệp hay thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp xuống tối đa không quá 3 ngày; Kết hợp đồng thời các thủ tục đăng ký doanh nghiệp, đăng ký lao động và đăng ký bảo hiểm xã hội; Thay đổi phương thức quản lý và bãi bỏ thủ tục về đăng ký mẫu dấu của doanh nghiệp....

Cũng nhằm tạo điều kiện hơn cho các nhà đầu tư Nhật Bản, ông Quách Ngọc Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cũng phổ biến một số nội dung mới trong Bộ Luật Đầu tư sửa đổi như: Rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài với thời hạn tối đa 15 ngày thay cho 45 ngày như trước đây. Ngoài ra, Luật cũng quy định rõ, chỉ các doanh nghiệp có nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trên 51% mới phải áp dụng điều kiện và thủ tục như nhà đầu tư nước ngoài.

Mong muốn của các DN Nhật Bản

Ông Kobayashi Yoichi, Chủ tịch Ủy ban kinh tế Nhật Bản Mê Kông cho rằng, tiềm năng hợp tác đầu tư – thương mại giữa hai quốc gia Việt Nam – Nhật Bản là rất lớn. Đặc biệt, với việc thành lập khối Cộng đồng kinh tế ASEAN vào cuối năm 2015, cũng như việc hoàn tất các hiệp định thương mại quốc tế quan trọng như TPP, FTA… Chính vì vậy, ông Kobayashi Yoichi mong muốn Việt Nam cần nhanh chóng đạt được các mức thăng hạng mới về năng lực cạnh trong khu vực cũng như trên thế giới.

Cũng theo ông Shimon Tokuyama, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cho biết, hiện số doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào Việt Nam đang ngày càng tăng nhanh. Năm 2014 thêm 122 DN, còn tính đến thời điểm hiện tại con số này đã lên đến hơn 11.000 DN, chỉ đứng sau Thái Lan. Song theo ông Shimon Tokuyama, để gia tăng hơn nữa khối lượng các DN Nhật Bản, Chính phủ Việt Nam cần nỗ lực giải quyết các vấn đề còn tồn tại đang là rào cản như quy định về hạn chế nhập khẩu thiết bị, máy móc đã qua sử dụng, vấn đề thị thực nhập cảnh, tăng lương tối thiểu, khoảng cách giữa hai bậc lương, quy định hạn chế làm ngoài giờ, hạn chế thành lập DN 100% vốn FDI trong lĩnh vực logistic…

Một vấn đề khác cũng được đề cập là việc lương tối thiểu trong các năm vừa qua tăng cao, cao hơn cả mức tăng GDP nên gây khó cho doanh nghiệp Nhật Bản khi tìm các nguồn nhân lực mới. Do đó, ông Shimon Tokuyama đề xuất khi Chính phủ Việt Nam tính toán đền vấn đề tăng lương tối thiểu nên cân nhắc theo mức độ tăng trưởng kinh tế và tăng năng suất  lao động.

Ngoài ra, ông Shimon Tokuyama cũng nhấn mạnh đến vấn đề đề nghị nới lỏng quy định về visa cho người Nhật Bản.Cụ thể, tại quy định mới từ tháng 1/2015 yêu cầu người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam theo dạng miễn thị thực phải cách thời điểm xuất cảnh Việt Nam lần trước ít nhất 30 ngày. “Trong đoàn doanh nghiệp của chúng tôi lần này, sẽ có người trở về Nhật Bản ngay sau buổi làm việc này và họ sẽ trở lại Việt Nam vào tuần sau để tham dự cuộc làm việc của Liên đoàn Các tổ chức kinh tế Nhật Bản (Keidanren). Theo quy định mới, họ sẽ không kịp xin visa để đến Việt Nam, điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới kế hoạch của các doanh nghiệp Nhật Bản”. Vì vậy, riêng về vấn đề thị thực visa cho các DN Nhật Bản, nhà nước Việt Nam nên có quy định kế thừa trước đây tránh thay đổi, ông Shimon Tokuyama nhấn mạnh.

Tổng hợp ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp tâm huyết về nhiều điểm của các DN Nhật Bản, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết sẽ chuyển tới các cơ quan chức năng của Việt Nam, cũng như trình Thủ tưởng Chính phủ xem xét có hướng giải quyết trong thời gian sớm nhất./.

Anh Phương