Lãi suất nóng: Doanh nghiệp lo

Chính phủ định hướng giữ ổn định lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, tuy nhiên lãi suất lại đang có xu hướng nóng lên vào thời điểm cuối năm, khi nhu cầu thanh toán của doanh nghiệp tăng mạnh.

Lãi suất huy động tạo mặt bằng mới

Không phải tới thời điểm này lãi suất mới được đẩy lên, các NHTM quy mô nhỏ đã rục rịch tăng lãi suất huy động từ vài tháng trước để cạnh tranh thu hút nguồn vốn nhàn rỗi. Từ giữa tháng 10, một loạt NH đã đẩy lãi suất huy động lên các mức cao hơn.

(DongA Bank công bố biểu lãi suất huy động tiền đồng mới với bước tăng khá mạnh, lên tới 0,5%. Theo đó, lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng được điều chỉnh lên 5,2%, kỳ hạn 6 tháng lên 6% mỗi năm (tăng 0,5%); kỳ hạn 9 tháng, 10 tháng, 11 tháng cũng tăng thêm 0,2% lên 6,2% mỗi năm. lãi suất huy động kỳ hạn từ 12 tháng trở lên tăng thêm 0,4%; trong đó lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng hiện là 7,0%/năm, 13 tháng là 7,1%/năm và các kỳ hạn trên 18 tháng là 7,20%/năm.  Đây là lần thứ hai, DongABank điều chỉnh tăng lãi suất huy động. trước đó, vào cuối tháng 9, Đông Á cũng điều chỉnh với mức tăng 0,4%/năm,

Lãi suất huy động tại TMCP Bản Việt (Viet Capital Bank) cũng tăng thêm 0,2%/năm kể từ ngày 28/10. Cụ thể, lãi suất tiền gửi thông thường bằng VND, trả lãi cuối kỳ được điều chỉnh tăng ở các kỳ hạn 3-5 tháng với lãi suất mới là 5,4% (tăng 0,2%/năm).

Ngân hàng TMCP Kỹ thương (Techcombank) cũng đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động các kỳ hạn trên 3 tháng từ 0,1-0,3%. Hiện lãi suất huy động cao nhất của ngân hàng này là 6,85%/năm, thuộc về kỳ hạn 10 tháng và 36 tháng.

Không chậm chân, một loạt các NHTM khác cũng điều chỉnh lãi suất thêm 0,1% - 0,2%/năm. Xu hướng tăng lãi suất càng được định hình rõ ràng khi các “ông lớn” gia nhập cuộc chơi. NH Công thương Việt Nam (VietinBank) vừa nâng trần lãi suất huy động VND từ 0,2-0,5%/năm, tập trung ở các kỳ hạn ngắn. Trần lãi suất huy động kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 2 tháng của VietinBank với khách hàng cá nhân hiện đã là 4,8%, từ 2 tháng đến dưới 3 tháng là 5%/năm;

Hiện các NH quy mô lớn khác như Vietcombank và BIDV, lãi suất vẫn giữ ổn định, mức lãi suất ngắn hạn dưới 3 tháng từ 4-4,7%/năm. Với việc VietinBank tăng lãi suất, rất có thể các NH này sẽ sớm gia nhập cuộc chơi.

Theo lý giải của các ngân hàng, động thái tăng lãi suất chủ yếu nhằm cân đối lại nguồn vốn, tức thu hút vốn kỳ hạn dài nhiều hơn, phục vụ cho vay trung dài hạn. Thời điểm cuối năm, nhu cầu vay của DN đang tăng lên. Vì vậy, NH đã tăng lãi suất huy động để có thêm nguồn vốn phục vụ cho vay.

Lãi suất cho vay khó ổn định

Tín dụng sau một thời gian dài ách tắc đã tăng trưởng lại. Số liệu của Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho thấy, đến 25/8/2015, tín dụng nền kinh tế tăng 9,54% so với cuối năm 2014. Con số này gấp hơn 2 lần so với mức tăng 4,33% cùng thời điểm này năm 2014. NHNN đã tăng mục tiêu tăng trưởng tín dụng từ 13 – 15% hồi đầu năm lên 15 – 17%. Nhiều chuyên gia dự báo với đà tăng trưởng hiện nay thì tín dụng cả năm chắc chắn sẽ vượt cả con số 17%.

Dòng chảy tín dụng khơi thông là nguyên nhân quan trọng khiến mặt bằng lãi suất trên thị trường tài chính có xu hướng gia tăng, mặc dù chủ trương của Chính phủ và NHNN là giảm lãi suất để hỗ trợ các DN và hỗ trợ phát triển kinh tế.

Nền kinh tế đã qua đáy khủng hoảng nhưng quá trình hồi phục chưa vững chắc, DN còn gặp rất nhiều khó khăn, đang rất cần tiếp cận nguồn vốn với lãi suất hợp lý hơn để phục hồi sản xuất. Với diễn biến lãi suất trên thị trường hiện nay, lãi suất cho vay cũng khó có thể giảm thời gian tới, nếu chưa muốn nói là có nguy cơ điều chỉnh tăng.

Chính vì vậy, điều hành chính sách, năm nay, mục tiêu giảm tiếp lãi suất cho vay của NHNN đang ở thế khó.

Áp lực đối với nhà điều hành thị trường  thể hiện rõ nét bằng khó khăn cân đối ngân sách trong huy động vốn qua trái phiếu với đảo nợ và trả nợ. Ngoài quy mô cần huy động qua trái phiếu Chính phủ rất lớn, lãi suất trái phiếu tăng mạnh cũng cản trở mục tiêu, yêu cầu giảm được tiếp lãi suất cho vay cho DN. Lãi suất trái phiếu Chính phủ đã tăng khá nhanh trong hơn nửa đầu năm nay, ở kỳ hạn 5 năm, mức 5,3%/năm đã nhảy lên 6,4%/năm.

Trong khi đó, DN vẫn rất cần một mức lãi suất rẻ hơn, hoặc được giữ ổn định như hiện nay. Tại Hội thảo Định vị hệ thống NH  sau tái cơ cấu được tổ chức sáng 23/10, TS. Trần Du Lịch, Ủy viên Ủy ban kinh tế Quốc hội, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia cho rằng có thể xem xét giảm lãi suất cho vay về 7% từ năm 2016. Ông đặt vấn đề: Trong bối cảnh hiện nay, từ đầu năm 2016 có thể giảm lãi suất được không? Với lạm phát dưới 2% mà phải vay trung dài dạn 9- 10% thì liệu có thể giảm khoảng 2% xuống 7% được không? Đây là bài toán rất khó giải của NHNN.

Lê Minh