Thanh toán điện tử chưa tương xứng với tiềm năng

Trong xu hướng toàn cầu hóa và tự do hóa tài chính, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ cùng các chính sách phát triển bền vững của Chính phủ đã tạo nền tảng vững chắc cho hiện đại hóa hệ thống thanh toán, từng bước giúp người dân và doanh nghiệp tiếp cận với dịch vụ hành chính công thuận lợi và dễ dàng hơn. Dù vậy, thanh toán điện tử vẫn phát triển chưa xứng với tiềm năng.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, ở những quốc gia phát triển, thanh toán điện tử chiếm tới 90% tổng thanh toán thì đã giúp GDP tăng khoảng 1%. Trong khi ở Việt Nam, mặc dù các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật đã sẵn sàng đáp ứng việc thúc đẩy thanh toán trực tuyến nhưng thói quen của người tiêu dùng vẫn chưa thay đổi.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, phát triển thanh toán điện tử trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin được Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại hết sức quan tâm. Quá trình triển khai đã đạt được những thành tựu đáng kể, tạo kết nối thông suốt trong toàn hệ thống, với mạng lưới rộng khắp toàn quốc, cung cấp nhiều hình thức thanh toán điện tử hiện đại,giúp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, gia tăng luân chuyển vốn trong nền kinh tế và hỗ trợ đắc lực cho trao đổi, phân phối hàng hóa, dịch vụ của các ngành, lĩnh vực.

Một trong các lĩnh vực dịch vụ công điện tử gần đây được Chính phủ, Bộ Tài chính và các doanh nghiệp quan tâm đẩy mạnh là việc nộp thuế điện tử. Theo số liệu Bộ Tài chính, đến nay đã có 90% số doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam đăng ký nộp thuế điện tử, tuy nhiên số lượng giao dịch còn chưa như kỳ vọng.

Báo cáo thương mại điện tử Việt Nam 2014 của Bộ Công Thương cho thấy mua bán trực tuyến đã phát triển rất nhanh thời gian qua với doanh thu B2C năm 2014 gần 3 tỷ USD, tuy nhiên trong số đó phần doanh thu đến từ thanh toán trực tuyến lại khá hạn chế với chỉ khoảng 5%.

Liên quan đến công tác thu thuế, ngành tài chính nhiều năm qua đã nỗ lực tạo cơ chế, chính sách và hỗ trợ doanh nghiệp làm thủ tục điện tử và đến nay hơn 90% doanh nghiệp đã đăng ký tham gia song số tiền thuế thực nộp theo phương thức này chưa đạt như mong muốn. Hầu hết cá nhân, hộ kinh doanh cá thể chưa thực hiện kê khai và nộp thuế điện tử.

Bộ Công Thương cho biết, thẻ tín dụng chỉ chiếm 7% trong các giao dịch mua hàng trực tuyến, tiền mặt (COD) vẫn là phương thức thanh toán phổ biến nhất hiện nay, chiếm 64%.

Liên kết tìm giải pháp

Ông Nguyễn Toàn Thắng đưa ra giải pháp, phải tạo sự đồng bộ, kết nối liên thông giữa hệ thống thông tin dữ liệu của Tổng cục Thuế, Kho bạc Nhà nước và hệ thống thanh toán của các ngân hàng. Do đó, cần có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các bên để hỗ trợ doanh nghiệp sau khi đăng ký có thể nộp thuế điện tử dễ dàng, thuận tiện hơn.

Để có thể thúc đẩy thanh toán điện tử tại các điểm bán lẻ rất cần có những biện pháp hỗ trợ từ phía các cơ quan quản lý, mà cụ thể ở đây là sự phối kết hợp giữa Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước để tạo ra động lực cho các điểm bán lẻ tích cực hưởng ứng thanh toán bằng thẻ qua POS lắp đặt tại cửa hàng. Nhằm đảm bảo mục tiêu phát triển thanh toán điện tử tại các điểm bán lẻ, số lượng POS được lắp đặt đã tăng nhanh, dự kiến có thể đạt mục tiêu 250.000 POS vào cuối năm 2015 như 15 đã đề ra.

Bộ Công Thương hiện đang chủ trì Đề án quy hoạch chợ toàn quốc là cơ sở quan trọng trong công tác hiện đại hóa ngành bán lẻ. Trong đó, việc mở rộng lắp đặt thiết bị POS tại đây sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu sử dụng tiền mặt trong giao dịch. Bên cạnh đó, thực hiện Quyết định số 689 ngày 11/5/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2014-2020, Ngân hàng Nhà nước cùng với Bộ Công Thương và các bộ ngành liên quan tiếp tục đẩy mạnh phát triển thanh toán trực tuyến phù hợp thực tiễn Việt Nam. Bộ Công Thương cũng đang nghiên cứu để xây dựng, phát triển một Cổng thanh toán thương mại điện tử quốc gia nhằm cung cấp, hỗ trợ các giao dịch thương mại điện tử.

Kế hoạch tổng thể Phát triển thương mại điện tử Việt Nam giai đoạn 2016 – 2020 cũng đang được xây dựng, ý nghĩa quan trọng đối với định hướng, lộ trình phát triển của lĩnh vực thương mại điện tử trong 5 năm tới. Trong đó, lĩnh vực thanh toán điện tử, xây dựng và phát triển các tiện ích thanh toán thương mại điện tử và hệ thống quản lý thanh toán thương mại điện tử quốc gia để sử dụng rộng rãi cho các mô hình thương mại điện tử, đặc biệt loại hình thương mại điện tử doanh nghiệp – người tiêu dùng (B2C), doanh nghiệp – doanh nghiệp (B2B), chính phủ - người dân (G2C) và chính phủ - doanh nghiệp (G2B) là một trong những mục tiêu quan trọng, nhằm tạo nền tảng, cơ sở hạ tầng thuận lợi cho thương mại điện tử phát triển theo chiều sâu.

Hương Ly