Hội nhập sâu rộng: Thời cơ cất cánh của kinh tế Việt Nam

Năm 2016 được đánh giá là năm tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô và lấy lại đà tăng trưởng. Với động lực cải cách trong nước và cơ hội rất to lớn từ các FTA, Việt Nam có thể huy động nhiều nguồn lực hơn cho phát triển cả trong nước và ngoài nước. Việt Nam sẽ bắt đầu một chu kỳ phát triển mới, mạnh mẽ và bền vững hơn.

Lực lượng trí thức có năng lực, nông dân được hưởng lợi

Với tốc độ tăng trưởng 6,68% trong năm 2015, Việt Nam đã đạt mức tăng trưởng khá ấn tượng. Năm 2016, nếu Việt Nam tiếp tục ổn định được kinh tế vĩ mô thì tốc độ tăng trưởng GDP có thể đạt 6,8-7%. Không dừng lại ở đó, nếu như giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện được niềm tin của người tiêu dùng và giải quyết tốt khó khăn cho doanh nghiệp thì Việt Nam hoàn toàn có thể duy trì được tốc độ phát triển cao này trong năm năm tới.

Ngoài ra, nếu trong năm 2016 giá dầu vẫn ở mức thấp, giá lương thực thực phẩm, nguyên liệu đầu vào như sắt thép và các kim loại khác cũng ở mức thấp sẽ tiếp tục tác động tích cực để giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo…

Dù vậy, Việt Nam vẫn đối mặt với những khó khăn cơ bản trong năm 2016 cần giải quyết. Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Giám đốc Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright VN, đầu tiên là vấn đề ngân hàng. Thời gian qua, nỗ lực tái cơ cấu hệ thống ngân hàng mới chỉ dừng lại ở đảm bảo tính thanh khoản trong ngắn hạn. Nợ xấu tạm được cất giữ lại nên các ngân hàng yếu vẫn là rủi ro lớn nhất cho nền kinh tế trong năm tới. Lãi suất nói chung sẽ khó giảm, tốt lắm thì duy trì được mức như hiện nay.

Với vấn đề tỉ giá, những động thái gần đây cho thấy Ngân hàng Nhà nước dù còn thận trọng nhưng đã đi theo hướng quản lý tỉ giá linh hoạt hơn trong năm 2016. Nhà nước sẽ không quản lý rủi ro tỉ giá như trước nữa, mà doanh nghiệp và người dân sẽ phải quen dần với biến động tỉ giá. Sự thành công trong kinh doanh và đầu tư phụ thuộc nhiều vào năng lực quản lý rủi ro tỉ giá.

Với bất động sản, năm 2015 có những tín hiệu tốt cho sự hồi phục của thị trường bất động sản. Đó là động thái các ngân hàng bơm tiền cho lĩnh vực này. Những doanh nghiệp bất động sản yếu kém đã bị đào thải khỏi thị trường, doanh nghiệp hiện có là doanh nghiệp mới hoặc doanh nghiệp cũ đã được tái cấu trúc tập trung vào phân khúc thị trường có nhu cầu thật sự.

Từ cuối năm 2015 đến 2016, nguồn cung căn hộ gia tăng mạnh mẽ nên khả năng giá cũng không thể tăng mạnh. Đây là một tín hiệu tích cực cho thị trường bất động sản trong năm 2016.

Trong năm nay và thời gian tới, theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế, lực lượng trí thức có năng lực, người lao động, nông dân sẽ được hưởng lợi nhờ đổi mới. Nhưng nông dân hưởng lợi phải là những người năng động, biết tận dụng cơ hội, học hỏi, để hưởng lợi từ chuỗi cung ứng, thu mua sản phẩm của những doanh nghiệp mạnh.

Bên cạnh đó, lực lượng được kỳ vọng sẽ có nhiều phát triển trong giai đoạn này là tiểu thương và doanh nghiệp nhỏ. Khi người lao động có thu nhập, tiêu xài thì tiểu thương nhỏ, doanh nghiệp nhỏ có cơ hội tốt để mở rộng sản xuất kinh doanh, điều này tạo nên sức cầu nội địa tăng. Đây là vấn đề quan trọng nhất.

Một nhóm được hưởng lợi nữa là doanh nghiệp sản xuất tiêu thụ nội địa có chất lượng dịch vụ, nền tảng quản trị, có uy tín được lòng người tiêu dùng trong nước. Theo đánh giá, sẽ có những quỹ đầu tư ngoại quan tâm, đổ vốn vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa có uy tín này.

Bước ngoặt trong hội nhập quốc tế

Năm 2016, Việt Nam bắt đầu bước chân vào hội nhập ở mức cao hơn so với mức hội nhập hiện nay.

Thứ nhất là Việt Nam tham gia thành lập Cộng đồng Asean, trong đó, có Cộng đồng kinh tế Asean vào ngày 31/12/2015. Khi tham gia vào cộng đồng này, Việt Nam sẽ phải đối mặt với 3 thách thức: đó là tự do luân chuyển hàng hóa, tự do về luân chuyển đầu tư và tự do luân chuyển về lao động có kỹ thuật cao. Tiếp đến, năm 2016, Việt Nam phải bước chân vào thực hiện FTA Việt Nam - Hàn Quốc có hiệu lực từ 1/1/2016. Một FTA nữa giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á- Âu đang chuẩn bị được phê chuẩn. Chưa kể đến những FTA khác đang chờ đợi như: Việt Nam – EU; TPP… Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Bùi Quang Vinh, đây là những vấn đề rất lớn, là bước ngoặt trong hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.

Vì vậy, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhận định, để tận dụng được những lợi ích của các FTA mang lại, điều quan trọng nhất là Việt Nam cần có kế hoạch rõ ràng hơn, cụ thể hơn để cho mỗi doanh nghiệp, người dân hiểu được cơ hội khi mà các hiệp định này mang lại; “chỉ” cho cách làm thế nào để tận dụng cơ hội đó; đồng thời, phải chỉ ra được những thách thức trong từng ngành, từng lĩnh vực.

Bởi vì, theo ông Vinh, các hiệp định FTA không giống nhau. Mỗi hiệp định đều có một số điểm chung, ví dụ ngành dệt may thách thức khác, lĩnh vực công nghệ điện tử khác, nông nghiệp hoàn toàn khác. Do đó, mỗi lĩnh vực, các Bộ, ngành phải chỉ ra được những thách thức đối với từng hiệp định thương mại như thế nào, và phải đánh giá đúng đối thủ của mình.

Bên cạnh đó, Việt Nam cần có sự liên kết giữa các hiệp hội và các doanh nghiệp. Từ đó, xây dựng những cơ chế chính sách thúc đẩy cho nội lực trong nước có thể tận dụng được những cơ hội mà FTA mang lại và có kế hoạch vượt qua những thách thức đó.

Điều này đặt ra vấn đề là trách nhiệm của Chính phủ và các Bộ, ngành phải làm nhiều hơn nữa, nhất là trong khi Việt Nam còn có thời gian, vì hai hiệp định lớn nhất mà Việt Nam phải đối mặt, đó chính là FTA Việt Nam – EU và TPP.

Quỳnh Chi