Hợp tác toàn diện Việt Nam – Nhật Bản

Mới đây, tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã diễn ra Lễ ký Công hàm trao đổi về việc Nhật Bản cung cấp cho Việt Nam khoản ODA vốn vay đợt 1 tài khóa 2015. Theo đó, Chính phủ Nhật Bản sẽ cung cấp cho Việt Nam khoản ODA vốn vay đợt 1 tài khóa 2015 trị giá khoảng hơn 800 triệu USD, với mục đích để tiếp tục hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài và hội nhập kinh tế quốc tế. Đây là tiền đề để hai quốc gia Việt Nam – Nhật Bản tiếp tục triển khai nhiều chương trình hợp tác đầu tư – thương mại trên nhiều lĩnh vực cùng quan tâm.

Tiếp tục là nhà đầu tư số 1

Tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đánh giá cao, khoản ODA vốn vay của Nhật Bản cam kết sẽ góp phần quan trọng trong việc phát triên toàn diện cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội quan trọng của Việt Nam như: Dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam đoạn Đà Nẵng – Quảng Ngãi (30 tỷ yên); Dự án xây dựng phần hạ tầng cảng cửa ngõ Lạch Huyện (Hải Phòng) (32,287 tỷ yên), Dự án xây dựng phần cầu và đường cảng Lạch Huyện (22,88 tỷ yên), Chương trình Hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu chu kỳ IV (10 tỷ yên). Việc ký kết Công hàm lần này sẽ là điều kiện chung cho việc cung cấp và sử dụng khoản vốn ODA dành cho bốn chương trình, dự án trên. Trên cơ sở các điều khoản được Chính phủ hai nước chấp thuận, Bộ Tài chính Việt Nam và đại diện Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) sẽ ký các hiệp định vay cụ thể cho từng chương trình, dự án.

Cũng theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, do gặp những khó khăn bất lợi của diễn biến chung trên thế giới trong năm 2014, mức viện trợ ODA của Chính phủ Nhật Bản giảm xuống còn 100 tỷ Yên. Tuy nhiên, sang năm tài khóa 2015, Chính phủ hai nước đã thống nhất nâng mức cam kết ODA lên mức cao kỷ lục là 300 tỷ Yên (mức hơn 95 tỷ Yên là đợt I).  

Theo thông tin của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam Hiroshi Fukuda cho biết: Năm tài khóa 2015 của Nhật Bản bắt đầu từ 1/4/2015 và kết thúc vào 31/3/2016. Bên cạnh các cam kết viện trợ ODA cho 4 dự án được ký kết hôm nay, còn 3 dự án sẽ được ký kết trước khi hết tháng 3/2016. Đại sứ Hiroshi Fukuda cũng nhấn mạnh thêm rằng, ông hy vọng các bên  liên quan sẽ cùng nhau phối hợp tích cực để sớm hoàn tất mục tiêu ký kết khoản tài chính hơn 300 tỷ Yên nói trên. Cũng theo đại sứ , kể từ khi nối lại viện trợ ODA cho Việt Nam từ năm 1992, Nhật Bản luôn dành các khoản ODA giá trị lớn cho Việt Nam. Với hơn 95 tỷ yên ODA vốn vay được ký chính thức ngày 15/1, cam kết ODA (bao gồm hoàn lại và không hoàn lại) của Chính phủ Nhật dành cho Chính phủ Việt Nam từ năm 1992 đến nay đạt khoảng 2.600 tỷ yên.

Hợp tác trên nhiều lĩnh vực

Theo lời Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, nguồn vốn hỗ trợ ODA của Nhật Bản trên sẽ có sức lan tỏa và ảnh hưởng rất lớn đến công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong thời gian tới, đặc biệt ở nhiều lĩnh vực hợp tác có thế mạnh và tiềm năng của hai quốc gia như: nông nghiệp, phát triển công nghiệp điện tử, cơ sở hạ tầng.

Cụ thể, nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế cho biết xu hướng tới đây, các doanh nghiệp nhà đầu tư Nhật Bản sẽ đẩy hợp tác đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam tại các tỉnh thành trọng điểm. Theo đó, các DN Nhật Bản sẽ tập trung cung cấp cây, con giống chất lượng cao; chuyển giao công nghệ, máy móc, thiết bị; liên kết sản xuất với DN trong nước và trực tiếp với người nông dân Việt Nam.

Ông Kosaburo Shimose, phụ trách vấn đề nông nghiệp của Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam cho biết thêm, trong năm 2015 Chính phủ hai nước Việt Nam – Nhật Bản đã phê duyệt chính sách “Tầm nhìn trung và dài hạn trong hợp tác nông nghiệp Nhật Bản - Việt Nam”. Theo đó, hai nước cam kết thực hiện vững chắc kế hoạch của Tầm nhìn được xây dựng thực hiện trong 5 năm (2015 - 2019) tại các địa phương được chọn làm thí điểm là Nghệ An, Lâm Đồng và TP Hồ Chí Minh với mục đích giải quyết những vấn đề trọng tâm mang tính dài hạn của ngành nông nghiệp Việt Nam. Hiện theo đánh giá của nhiều chuyên gia, tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp của hai quốc gia là rất tiềm năng, và có tốc độ phát triển thuận lợi. Các ví dụ điển hình là vào tháng 9-2015, xoài Cát Chu của Việt Nam đã được phép nhập khẩu vào Nhật Bản. Trước đó, nhiều loại rau (cà rốt, rau, cải bó xôi…), trái cây (đu đủ, thanh long, lô hội, me…) cũng đã vào thị trường Nhật Bản.

Cũng nằm trong chương trình “xúc tiến thương mại” trong nông nghiệp của hai nước, mới đây Tổ chức thúc đẩy ngoại thương Nhật Bản (Jetro) đã đưa hơn 20 DN của Nhật Bản đi tìm hiểu đầu tư, khảo sát thị trường tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước, như: Thái Bình, Hà Nam, Nghệ An, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Lâm Đồng…Từ chuyến đi này, nhiều DN Nhật đã định hình cho việc đầu tư, hợp tác và liên kết sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam. Nhưng từ những chuyến đi thực địa điều tra điền dã nhiều doanh nghiệp Nhật Bản chung nhận định rằng, người nông dân Việt Nam vẫn nặng về việc, làm ra sản lượng lớn, nhưng giá trị gia tăng thấp. Trong nuôi trồng, quy trình chưa chặt chẽ, khoa học dẫn đến dư lượng kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật còn tồn dư nhiều. Khi thu hoạch, sản phẩm làm ra bán buôn cho thương lái theo kiểu “đồng giá” cho nên thường bị ép giá, không phân loại và lựa chọn được thị trường…

Nói về những lợi thế và tiềm năng hợp tác trong ngành nông nghiệp của Nhật Bản đối với Việt Nam, ông Hirotaka Yasuzumi Giám đốc Jetro tại TP Hồ Chí Minh cho biết, theo thống kê của Jetro, trong năm 2015 có khoảng 10 dự án của DN Nhật Bản được cấp phép tại Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp. Con số này sẽ gia tăng trong thời gian tới. Cũng theo ông, Hirotaka Yasuzumi, qua đợt khảo sát vừa rồi, các DN Nhật Bản đều nhận thấy tiềm năng trong lĩnh vực nông nghiệp của Việt Nam là rất lớn và chắc chắn hai bên sẽ có sự hợp tác sâu rộng hơn. Cụ thể, như cung cấp thiết bị máy móc chuyên dùng để tăng năng suất cây trồng vật nuôi, các loại phân bón, cây con giống, chuyển giao công nghệ cho người nông dân Việt Nam…Và việc đầu tư ở đâu và với quy mô thế nào thì từng DN sẽ cân nhắc và quyết định, nhưng các DN Nhật có xu hướng liên kết với DN, người nông dân Việt Nam để tạo ra vùng sản xuất chuyên canh, có chất lượng cao, bảo đảm các tiêu chuẩn để sản phẩm vào được thị trường Nhật Bản và các nước phát triển khác là điều tất yếu, Giám đốc Jetro tại TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh.

Còn theo chia sẻ của Thạc sĩ, Từ Minh Thiện, Giám đốc Ban quản lý Khu nông nghiệp công nghệ cao TP Hồ Chí Minh, nhằm đón đầu làn sóng đầu tư từ các nhà đầu tư quốc tế, TP Hồ Chí Minh đã có chủ trương mở rộng Khu nông nghiệp công nghệ cao ngành thủy sản tại huyện Cần Giờ ( 90 ha), Khu nông nghiệp công nghệ cao tại huyện Bình Chánh (150 đến 180 ha), dự án mở rộng Khu nông nghiệp công nghệ cao ngành trồng trọt tại huyện Củ Chi với quy mô 200 ha. Thành phố cũng đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ đặc thù, như: miễn, giảm tiền thuê đất, thời gian thuê tối đa 50 năm, giá thuê 1.140 đồng/m2; hỗ trợ 50% phí duy tu bảo dưỡng hạ tầng, tín dụng, thuế xuất nhập khẩu; hỗ trợ kinh phí đào tạo nghề trong nước; hỗ trợ xúc tiến thương mại và dịch vụ tư vấn… Đây là cơ hội rộng mở sẵn sàng đón các nhà đầu tư Nhật Bản đến đầu tư làm ăn tại Việt Nam trong thời gian tới./.

Anh Phương