Kỳ vọng tăng trưởng xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ

Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của Việt Nam, vượt xa các khu vực khác. Hiệp định TPP có hiệu lực dự kiến sẽ góp phần giúp trao đổi thương mại song phương sẽ đạt 50 tỷ USD vào năm 2020.

Theo Tổng cục Hải quan, năm 2015, Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt 33,5 tỷ USD, và nhập khẩu từ Hoa Kỳ đạt 7,8 tỷ USD; mang lại thặng dư thương mại 25,7 tỷ USD. Với kết quả thực hiện năm 2015 cho thấy tốc độ tăng xuất khẩu của Việt Nam vào Hoa Kỳ là rất nhanh, bình quân đạt mức 21%/năm cho giai đoạn 2010 -2015, và tăng nhanh hơn trong 2 năm trở lại đây.

Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Hoa Kỳ chủ yếu với mặt hàng dệt may, giày dép, các mặt hàng gỗ và nông sản,... Nước ta xuất khẩu hàng dệt may sang Hoa Kỳ đứng thứ hai và xuất khẩu giày dép đứng thứ 3. Dự báo kim ngạch xuất khẩu Việt Nam sang Hoa Kỳ sẽ đạt khoảng 38,5 tỷ USD vào cuối năm 2016. Tuy nhiên, trị giá buôn bán hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam – Hoa Kỳ chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Hoa Kỳ (chỉ chiếm 1%). Đối với Hoa Kỳ, Việt Nam là đối tác xếp thứ 23 về xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ và xếp thứ 40 về nhập khẩu hàng hóa từ thị trường này.

Nhiều ưu đãi về thuế

Ông Hà Duy Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài chính cho biết, Hiệp định TPP quy định nhiều hỗ trợ về thuế đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ. Cụ thể, về nông nghiệp, Hoa Kỳ sẽ xóa bỏ ngay 55,4% số dòng thuế nông nghiệp (tương đương 97,7% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam đạt 0,95 tỷ USD) ngay khi Hiệp định có hiệu lực. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như gạo, mật ong, cà phê, chè, hạt tiêu, điều, rau quả đều được xóa bỏ thuế ngay.

Vào năm thứ 10, tổng số dòng thuế nông nghiệp được xóa bỏ là 97,4%. Hoa kỳ áp dụng hạn ngạch thuế quan đối với 35 dòng thuế đường và sản phẩm chứa đường.

Về công nghiệp (trừ dệt may): 85,6% tổng số dòng thuế công nghiệp được xóa bỏ ngay khi Hiệp định có hiệu lực (74,2% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ tương đương với 6 tỷ USD). Vào năm thứ 10, Hoa Kỳ sẽ xóa bỏ xấp xỉ 100% số dòng thuế công nghiệp.

Đối với các mặt hàng chế biến thủy sản: xóa bỏ ngay hoặc vào năm thứ 3 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực (riêng cá ngừ chế biến xóa bỏ vào năm thứ 10).

85% số dòng thuế giày dép được xóa bỏ ngay (tương đương 39,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 1,15 tỷ USD), đồng thời 3,2% số dòng thuế có kim ngạch lớn (58% kim ngạch xuất khẩu đạt 1,7 tỷ USD) Hoa Kỳ cam kết giảm ngay từ 40% - 55% mức hiện hành và xóa bỏ hoàn toàn thuế suất vào năm thứ 12.

Xóa bỏ ngay thuế nhập khẩu trừ lốp ô tô (xóa bỏ thuế vào năm thứ 10) và 2 dòng thuế dây cáp điện (xóa bỏ thuế vào năm thứ 5). 50% số dòng thuế đồ nhựa được xóa bỏ ngay khi Hiệp định có hiệu lực, còn lại xóa bỏ sau tối đa vào năm thứ 5 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực.

Với đồ điện, điện tử,  khoảng 80% số dòng thuế sẽ được xóa bỏ ngay, một số mặt hàng còn lại được xóa bỏ vào năm thứ 3 đến năm thứ 5 và chỉ một số ít sản phẩm được xóa bỏ vào năm thứ 10.

Quan trọng nhất, cam kết của TPP về dệt may cho phép 73,1% số dòng thuế (1.182 dòng) được xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực, chiếm 46,1% kim ngạch (tương đương 3,5 tỷ USD) và thêm 7% số dòng thuế dệt may sẽ được xóa bỏ thuế vào năm thứ 5.

“Ngay tại thời điểm bắt đầu thực hiện Hiệp định, 19,7% số dòng thuế có kim ngạch lớn, chiếm tổng số 51,3% xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang Hoa Kỳ sẽ được giảm thuế suất từ 35-50% so với mức hiện hành và được xóa bỏ hoàn toàn vào năm thứ 12 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực”, ông Hà Duy Tùng cho biết.

Vượt qua thách thức

Với việc tham gia TPP, quan hệ đốì tác giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được nâng lên tầm cao mới. Những cơ hội, thách thức đặt ra khi tham gia TPP là rất lớn, đòi hỏi cộng đồng doanh nghiệp chủ động hơn để phát triển và hội nhập hiệu quả.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh phân tích, khi TPP có hiệu lực, một số chủng loại nông sản mà Hoa Kỳ sẽ có thế mạnh, sức ép cạnh tranh là khá lớn khi thuế được đưa về 0%, trong đó nổi bật là thịt lợn, thịt gà. Đây là những mặt hàng Việt Nam đã sản xuất được nhưng sức cạnh tranh còn yếu. Một số nông sản khác cũng sẽ gặp khó khăn nhưng ở mức độ nhẹ hơn vì những sản phẩm này Việt Nam vẫn phải nhập khẩu với số lượng lớn, trong nước dù sao cũng đã quen với cạnh tranh, đó là sản phẩm sữa, đậu tương, ngô và nguyên liệu sản xuất thức ăn gia súc.

Một số sản phẩm công nghiệp mà bạn hàng TPP có thế mạnh cũng có thể gây khó khăn cho sản xuất của Việt Nam, thí dụ như giấy, thép, ô tô. Tuy nhiên, có cơ sở để cho rằng sức ép cạnh tranh sẽ không lớn vì sản phẩm của Việt Nam hướng đến phân khúc thị trường trung bình trong khi sản phẩm của các nước TPP thường hướng đến phân khúc thị trường cao cấp.

Ông Võ Trí Thành – nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM), để xúc tiến xuất khẩu và đón cơ hội từ các FTAs, các doanh nghiệp buộc phải có chiến lược gia tăng tỉ lệ nội địa trong mỗi sản phẩm.

 Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, thì việc thực hiện một chiến lược marketing xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ là điều phải tính đến trước tiên. Để trở thành đốì tác bình đẳng trong quan hệ quốc tế và với các doanh nghiệp Hoa Kỳ, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần hướng tới hình thành các tập đoàn kinh tế lớn, liên kết các doanh nghiệp trong nước với nhau...

Doanh nghiệp Việt Nam cần trang bị đầy đủ kiến thức, nắm vững các yếu tố về kỹ thuật để đáp ứng đúng các yêu cầu theo pháp luật của Hoa Kỳ theo hướng có lợi nhất cho mình và giảm thiểu thiệt hại nếu xảy ra, đề phòng các vụ tranh chấp thuwong mại có thể xảy ra bất cứ lúc nào và với tần suất ngày một nhiều hơn.

Hương Ly