Doanh nghiệp lại được vay ngoại tệ

Một số doanh nghiệp xuất khẩu sẽ được phép vay ngoại tệ sau một thời gian bị cấm triệt để.

Ngày 27/5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư số 07/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 24/2015/TT-NHNN quy định hoạt động cho vay bằng ngoại tệ.

Thông tư 07 vừa ban hành cho phép tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép hoạt động ngoại hối xem xét quyết định cho khách hàng là người cư trú vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ để đáp ứng các nhu cầu vốn ở trong nước nhằm thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh hàng hóa xuất khẩu qua cửa khẩu biên giới Việt Nam mà khách hàng vay có đủ ngoại tệ từ nguồn thu xuất khẩu để trả nợ vay.

Theo quy định, khách hàng phải bán ngược trở lại đối với đơn vị đã cho mình vay theo hình thức hối đoái giao ngay (spot). Đối với trường hợp khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu thanh toán bằng ngoại tệ theo hợp đồng đã ký với đối tác (không trái với quy định luật pháp), khách hàng không phải bán ngoại tệ cho tổ chức tín dụng đã cho vay. Quy định này thực hiện đến hết ngày 31/12/2016.

Việc mở lại tín dụng ngoại tệ khiến nhiều DN hy vọng sẽ được tiếp cận nguồn vốn trong bối cảnh hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình kinh tế - xã hội còn khó khăn. Mặc dù phải chấp nhận biến động tỷ giá, nhưng tín dụng ngoại tệ là nguồn vốn có lãi suất vay thấp hơn nhiều so với lãi vay VND, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xuất khẩu vay vốn giảm thiểu chi phí và tăng cường năng lực cạnh tranh.

Tuy nhiên, một số ý kiến lại đặt dấu hỏi với chính sách mở tín dụng ngoại tệ của NHNN. Nhiều năm nay, NHNN có chủ đích: tất cả giao dịch vay ngoại tệ chỉ tập trung vào đối tượng đầu tư ra nước ngoài và/hoặc các nhu cầu bắt buộc khác như thanh toán nhập khẩu xăng dầu...

Với nhiều trường hợp vay ngoại tệ, thực chất không có nhu cầu sử dụng ngoại tệ. Một số DN thực chất có nhu cầu vốn bằng VND, nhưng ẩn dưới hình thức vay ngoại tệ để thu mua nguyên vật liệu sản xuất hàng xuất khẩu. Hoặc những trường hợp DN vay USD nhưng không sử dụng USD mà bán ngay USD cho NH để lấy VND mục đích hưởng chênh lệch lãi suất VND cao hơn USD.

Với quy định mới của NHNN cho phép một số DN xuất khẩu được vay ngoại tệ, thực chất họ vay lượng ngoại tệ của chính họ trong tương lai, khi thu được những khoản ngoại tệ từ các hợp đồng xuất khẩu. 

Lợi ích của DN trong lựa chọn vay ngoại tệ chính là chênh lệnh lãi suất, vay ngoại tệ có lãi suất thấp hơn nhiều khi vay bằng VND. Trước đây, các DN vay USD dù không có doanh thu ngoại tệ để ăn chênh lệnh lãi suất. Khi có biến động tỷ giá, họ lại đổ xô mua ngoại tệ để trả nợ ngân hàng tạo áp lực lên tỷ giá. Chính lý do này khiến NHNN đẩy USD ra khỏi hệ thống tín dụng, đưa lãi suất huy động USD về 0%. Chính sách lãi suất huy động USD đã áp 0%/năm trong hơn nửa năm qua. Chính sách này cũng nằm trong tổng thể các chính sách đồng bộ khác theo chủ trương chống đô la hóa, trong đó có hạn chế tín dụng ngoại tệ.

Việc NHNN mở tín dụng ngoại tệ đòi hỏi cơ quan này tăng cường giám sát, tránh việc vay ngoại tệ để ăn chênh lệch lãi suất xuất hiện trở lại.

Theo NHNN, chính sách mới nhằm hỗ trợ kinh tế và DN. những tháng đầu năm nay, tăng trưởng kinh tế thấp hơn cùng kỳ năm trước. Cùng đó, tình hình hạn hán tại Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và hạn hán, xâm mặn ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long diễn biến phức tạp, sự cố bất thường tại một số tỉnh ven biển miền Trung đã tác động tiêu cực tới hoạt động nuôi trồng, khai thác hải sản và du lịch biển.

Chính sách này cũng thể hiện NHNN lắng nghe ý kiến của DN. Trước đó, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) có công văn gửi NHNN kiến nghị sửa quy định, cho phép doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản được vay vốn ngắn hạn bằng ngoại tệ. Theo VASEP, bên cạnh các mục đích về ổn định kinh tế vĩ mô và chống đô la hóa, thì quy định cấm vay ngoại tệ cũng có tác động làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu.

Bảo Châu