Nguy cơ gia tăng bất bình đẳng giới trong phát triển kinh tế

Lần đầu tiên phân tích toàn diện nền kinh tế thông qua lăng kính giới cho thấy mặc dù phụ nữ đang góp phần lớn trong phát triển kinh tế, nhưng việc đạt được mô hình tăng trưởng bao trùm có lợi cho phụ nữ vẫn là một thách thức đối với Việt Nam. Hội thảo công bố nghiên cứu “Hướng tới bình đẳng giới tại Việt Nam để tăng trưởng bao trùm có lợi cho phụ nữ”, diễn ra mới đây tại Hà Nội.

Theo nghiên cứu, nguy cơ gia tăng bất bình đẳng giới nếu Việt Nam không tăng cường cung cấp các cơ hội công việc tốt hơn cho phụ nữ và hỗ trợ giảm thiểu vai trò của phụ nữ trong các công việc chăm sóc gia đình không được trả lương.

Năm 2004, tỷ lệ khoảng cách về giới trong thu nhập là 87%, đến năm 2012 tỷ lệ này là 80% là do phụ nữ thường hay tập trung ở các lĩnh vực nghề nghiệp được trả lương thấp và làm công việc bán thời gian.  

Bà Shoko Ishikawa, Trưởng đại diện Cơ quan về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ của Liên hợp quốc tại Việt Nam chia sẻ, mô hình tăng trưởng kinh tế hiện tại của Việt Nam chưa chú ý đến việc đảm bảo quyền của phụ nữ được hưởng lợi bình đẳng từ sự phát triển, và nếu các chính sách và ưu tiên hiện thời không được xem xét lại và cải cách từ góc độ giới, hội nhập kinh tế sâu rộng hơn sẽ có thể bỏ phụ nữ lại phía sau.

Theo bà Shoko Ishikawa, sự hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) vào cuối tháng 12 năm 2015 và việc ký kết hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) vào cuối năm 2015 là những bước tiến xa hơn của Việt Nam trong quá trình hội nhập sâu rộng với quốc tế. Sự tham gia của Việt Nam trong những hiệp định thương mại mới này sẽ mở ra hàng loạt các cơ hội tăng trưởng trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt trong các ngành sản xuất, dệt may và điện tử. Tuy nhiên, kết quả tăng trưởng trong việc làm cho đến nay chủ yếu tập trung vào các công việc không đòi hỏi tay nghề. Các cơ hội về đào tạo, phát triển kỹ năng và thăng tiến trong những ngành nghề này rất hạn chế, đặc biệt đối với phụ nữ.

Đại diện UN Women khuyến cáo, Việt Nam cần chú ý đặc biệt đến mối quan hệ giữa lĩnh vực công việc được trả lương và không được trả lương. Thực tế là các chính sách nên giải quyết các vấn đề này một cách toàn diện. Ưu tiên bình đẳng giới cần phải đặt ở trung tâm của các chính sách phát triển. Đầu tư vào phụ nữ là đầu tư vào tăng trưởng kinh tế.

Ông Layton Pike, Đại diện Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia tại Việt Nam nhấn mạnh, Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng với quốc tế. Sự tham gia của Việt Nam trong những hiệp định thương mại mới sẽ mở ra hàng loạt cơ hội tăng trưởng trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt trong các ngành sản xuất, dệt may và điện tử. Đại diện Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia tại Việt Nam khuyến nghị, cần có cách nhìn khác rằng sự chuyển đổi nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam đang ảnh hưởng tới phụ nữ so với nam giới. Vì vậy, trong chính sách và hành động cần tập trung tạo điều kiện để tất cả mọi người được thụ hưởng công bằng các lợi ích từ việc phát triển kinh tế -xã hội.

Khẳng định Việt Nam luôn quan tâm đến vấn đế bình đẳng giới, PGS, TS. Đặng Nguyên Anh - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết “Chính phủ Việt Nam cam kết mạnh mẽ nhằm thúc đẩy bình đẳng giới, điều này được phản ánh trong nhiều văn bản luật của nhà nước, thông qua việc phê chuẩn các công ước quốc tế như Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW) và nhiều chính sách hỗ trợ chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn năm năm.

Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cũng khẳng định, việc công bố báo cáo nghiên cứu là một minh chứng sinh động cho sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức quốc tế và trong nước đối với sự nghiệp đấu tranh cho bình đẳng giới ở Việt Nam. Theo ông, để đạt được bình đẳng giới thực sự cho phụ nữ thì các chính sách phải đảm bảo được tính bao trùm xã hội, trong đó đặc biệt chú ý đến phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương.

Thu Hà