Một trong những thành công của nền kinh tế trong năm 2016 chính là đã vượt qua được những thách thức to lớn, cả trong và ngoài nước để đạt được kết quả khả quan, với GDP đạt khoảng 6%. Hiện Việt Nam được đánh giá là một trong những nền kinh tế năng động, tích cực hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.
Môi trường kinh doanh cải thiện đáng kể
Nhờ những nỗ lực ổn định kinh tế vĩ mô và cải cách thể chế quan trọng của Chính phủ, môi trường kinh doanh Việt Nam năm 2016 đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Số liệu 11 tháng năm 2016 từ Tổng cục Thống kê cho thấy, dù phải đối mặt trước những biến động khó đoán định của nền kinh tế thế giới cũng như những thách thức nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu và sự cố môi trường Formosa Hà Tĩnh, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tiếp tục duy trì đà tăng trưởng (7,3%), tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2015, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 7,6% (cùng kỳ năm 2015 tăng 8,3%)…
Đặc biệt, năm 2016 là năm mà các doanh nghiệp của Việt Nam có sự phát triển đột phá về số lượng. Tính chung 11 tháng năm 2016, đã có có 101.683 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, lần đầu tiên vượt ngưỡng 100.000 doanh nghiệp/năm, với tổng vốn đăng ký là 797,7 nghìn tỷ đồng, tăng 17,1% về số doanh nghiệp và tăng 48,1% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2015. Trong 11 tháng năm 2016 còn có 24.560 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 31,7% so với cùng kỳ năm trước (11 tháng năm 2015 tăng 31,2% so với cùng kỳ năm 2014), nâng tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong 11 tháng lên 126,2 nghìn doanh nghiệp. Số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động trong 11 tháng năm 2016 là 54.046 doanh nghiệp, giảm 13,8% so với cùng kỳ năm trước. Những tín hiệu tích cực này cho thấy các giải pháp của Chính phủ trong việc hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp phát triển đang phát huy hiệu quả, tạo đà cho sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp.
Điều tra trên 10.000 doanh nghiệp trong nước của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam trong năm vừa qua cũng cho thấy niềm tin vào triển vọng kinh tế của cộng đồng doanh nghiệp đang trên đà được củng cố mạnh mẽ hơn: 49% doanh nghiệp dự kiến sẽ mở rộng quy mô kinh doanh trong vòng 2 năm tới. Đây cũng là mức cao nhất của chỉ tiêu này trong vòng 5 năm điều tra gần đây của VCCI. Tỷ lệ doanh nghiệp tiếp tục duy trì quy mô kinh doanh hiện tại là 44,5%, trong khi số dự kiến giảm quy mô hoặc đóng cửa, giải thể chỉ chiếm chưa đầy 7%. Khu vực doanh nghiệp FDI cũng có những cảm nhận tích cực hơn về môi trường kinh doanh của Việt Nam Trong năm qua, 11% doanh nghiệp FDI cho biết đã tăng đầu tư hoạt động và 62% tuyển thêm lao động mới. Số lượng việc làm theo điều tra PCI-FDI được ghi nhận tăng cao nhất trong vòng 5 năm qua. Tâm lý lạc quan về kế hoạch mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh trong hai năm tới đã tăng lên nhanh chóng. Gần một nửa số doanh nghiệp trong mẫu điều tra PCI-FDI cho biết có ý định tăng quy mô hoạt động – cao nhất kể từ năm 2010.
Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới trong báo cáo “Điểm lại” được công bố vào tháng 12/2016, cho dù môi trường toàn cầu còn chưa khởi sắc, kinh tế Việt Nam vẫn ổn định nhờ nhu cầu trong nước cao và ngành sản xuất chế tạo chế biến định hướng xuất khẩu. Tăng trưởng của Việt Nam đạt được trong điều kiện lạm phát thấp và tài khoản vãng lai thặng dư cao. Mặc dù giá dịch vụ y tế và giáo dục tăng, lạm phát lõi vẫn ở mức thấp còn lạm phát chung dự kiến không vượt chỉ tiêu chính thức là 5%. Bội chi ngân sách của Việt Nam đang ở mức cao và đang tiến sát ngưỡng Quốc hội cho phép là 65% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tuy nhiên Chính phủ đã tiếp tục cam kết củng cố tình hình tài khóa trong trung hạn. Thành quả kinh tế vừa qua phần nào có được do tăng trưởng tín dụng cao và chính sách tài khóa tạo hỗ trợ, có thể giúp thúc đẩy các hoạt động kinh tế trong ngắn hạn nhưng lại làm tăng những rủi ro tài khóa và tài chính hiện hữu trong trung hạn.
Còn trong bảng xếp hạng "Thúc đẩy thương mại xuyên biên giới 2016" mà Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) công bố, môi trường thương mại của Việt Nam đã cải thiện đáng kể và tăng 14 bậc lên vị trí thứ 73/136 nền kinh tế được đánh giá.
Báo cáo "Môi trường thương mại toàn cầu 2016" WEF cho hay, Việt Nam đang nổi lên là nước có tốc độ cải thiện về môi trường kinh doanh đáng kể. Thành tích của Việt Nam chủ yếu dựa vào cải cách của hoạt động hải quan, giảm thời gian nộp thuế và thủ tục hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu. Bên cạnh đó, những thay đổi gần đây của môi trường kinh doanh, tâm lý kỳ vọng ngày càng rõ nét phản ánh các nỗ lực gần đây của Chính phủ mới của Việt Nam.
Ngoài ra, Việt Nam đã thực hiện tốt hơn các cam kết trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ theo các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương. Điều này giúp nâng cao hiệu quả của các cơ quan Nhà nước và tạo niềm tin của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài ở các lĩnh vực như: công nghệ, sáng tạo và dệt may...
Kỳ vọng vào năm 2017
Triển vọng tăng trưởng của Việt Nam được WB đánh giá là tích cực trong trung hạn. Mức tăng trưởng GDP dự kiến sẽ cải thiện lên mức 6.3% trong 2017-18 nhờ sản xuất nông nghiệp được phục hồi và triển vọng kinh tế toàn cầu tiếp tục cải thiện.
Ở trong nước, lạm phát đã gia tăng trong mấy tháng gần đây sau một loạt các quyết định tăng giá các mặt hàng và dịch vụ do nhà nước quản lý nhưng ước tính vẫn nằm trong mục tiêu dưới 5% của Chính phủ. Kỳ vọng lạm phát ước tính sẽ tăng ở mức vừa phải trong năm tới do giá hàng hóa và nhiên liệu dần hồi phục. Cán cân đối ngoại tiếp tục được củng cố do cải thiện cán cân thương mại. Bội chi ngân sách dự báo vẫn ở mức cao khoảng 6% GDP trong năm nay nhưng sẽ được điều chỉnh trong trung hạn theo các cam kết của Chính phủ.
Nhờ vào việc Việt Nam đang cải thiện môi trường kinh doanh, đa số các tổ chức tài chính quốc tế dự báo kinh tế Việt Nam 2017 tích cực hơn 2016, ngoại trừ IMF. Cụ thể, NFSC đã đưa ra mức tăng trưởng đầy lạc quan là 6,7%, còn WB và Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) dự đoán Việt Nam GDP Việt Nam đạt 6,3%, trong khi đó, IMF cho rằng Việt Nam chỉ có thể đạt 6,2%.
Tuy nhiên, các tổ chức này cho rằng Việt Nam có thể bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế Trung Quốc và các thay đổi trong chính sách thương mại của Mỹ.
Theo WB, VN vẫn còn nhiều rủi ro đáng kể có thể tác động bất lợi đến triển vọng kinh tế trong trung hạn. Nhìn từ trong nước, những cải cách tài khóa và chuyển đổi cơ cấu nếu bị triển khai chậm trễ có thể làm tăng nguy cơ dễ tổn thương về kinh tế vĩ mô và giảm tốc độ tăng trưởng tiềm năng. Nhìn từ bên ngoài, kinh tế toàn cầu tiếp tục suy trần và viễn cảnh về hiệp định TPP đang nhạt dần có thể ảnh hưởng đến triển vọng tăng trưởng của Việt Nam thông qua các kênh thương mại và đầu tư. Trong khi đó, tình hình thị trường tài chính toàn cầu chưa khởi sắc và viễn cảnh tăng lãi suất do dự báo về thắt chặt chính sách tiền tệ tại Mỹ cũng làm dấy lên một số quan ngại, khi Việt Nam đang có dự kiến tiếp cận thị trường quốc tế để đáp ứng một số nhu cầu huy động vốn cho ngân sách.
Mặt khác, trong năm 2017 cũng tồn tại những yếu tố quan ngại, ảnh hưởng đến Việt Nam như đồng USD mạnh, nhập siêu gây sức ép lên tỷ giá. Đồng NDT giảm khiến Việt Nam gặp khó khăn trong xuất khẩu và hàng Trung Quốc gia tăng xuất qua Việt Nam. Hệ thống Ngân hàng thương mại đẩy mạnh xử lý nợ, gây sức ép lên thị trường bất động sản. Kinh tế Việt Nam chưa thoát được phương thức thâm dụng vốn trong đầu tư phát triển nên có thể xuất hiện cặp đôi “tăng trưởng – lạm phát”.
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
