Hoàn Kiếm - nơi gắn liền với truyền thống hào hùng của kinh thành Thăng Long xưa và Thủ đô Hà Nội ngày nay; với những giá trị lịch sử văn hoá, giá trị không gian đô thị, kiến trúc, đất và người quận Hoàn Kiếm mang trong mình nét đặc trưng của Thăng Long - Hà Nội ngàn năm văn hiến. Không chỉ có bề dày lịch sử, quận Hoàn Kiếm còn là Trung tâm hành chính - chính trị, trung tâm kinh tế và văn hoá của Thủ đô Hà Nội. Với vị trí địa lý thuận lợi, tập trung nhiều đầu mối giao thông, quận Hoàn Kiếm đã và đang tập trung thúc đẩy phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của quận nói riêng và Thủ đô Hà Nội nói chung.
Phát triển du lịch phố cổ
Với chiều sâu văn hóa, lịch sử mang đậm dấu ấn của chốn Kinh kỳ; người ta ví khu phố cổ như một phần linh hồn của Hà Nội, là một quần thể di sản đô thị có kiến trúc độc đáo, với các phố nghề thủ công truyền thống, phố chuyên doanh, nhiều di tích lịch sử, văn hoá, kiến trúc gắn liền với lịch sử của vùng đất Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội. Nếu như trên địa bàn quận Hoàn Kiếm có 188 di tích văn hóa, lịch sử, cách mạng, thì riêng trong khu vực phố cổ có tới 121 di tích. Trong đó, có một số di tích tiêu biểu như đền Bạch Mã, một trong Tứ Trấn của kinh thành Thăng Long; ngôi nhà di sản 87 Mã Mây, đình Kim Ngân, đền Quán Ðế, các nhà thờ Tổ nghề...
Kiến trúc nhà ở tại khu phố cổ mang nét đặc trưng, với dạng nhà ống, mái ngói nghiêng, được xây dựng cách đây hàng trăm năm, tạo ra nét trầm mặc, cổ kính. Khu vực phố Tạ Hiền, Lương Ngọc Quyến, Ðào Duy Từ, Cầu Gỗ,... là nơi quy tụ nhiều nhà hàng ẩm thực của người Hà Nội, lúc nào cũng tấp nập thực khách. Ngoài ra, phong cách sống, cách đối nhân xử thế thanh lịch của những người dân phố cổ cũng là những giá trị nhân văn đáng quý, mà hiếm nơi nào có được.
Để tạo điều kiện cho phát triển du lịch trong khu phố cổ, những năm qua, Hoàn Kiếm đã đầu tư, tu bổ, tôn tạo các khu phố cổ gắn với các cửa hàng chuyên doanh như: Dự án chỉnh trang phố Tạ Hiển nằm trong Khu bảo tồn cấp 1 của khu phố cổ Hà Nội, cải tạo 19 số nhà, tạo cảnh quan kiến trúc đô thị, môi trường sống cho người dân, góp phần thúc đẩy phát triển thương mại, du lịch. Tiếp đó, năm 2014, quận Hoàn Kiếm đã hoàn thành chỉnh trang phố nghề đông nam dược Lãn Ông mục tiêu nghiên cứu bảo tồn, khôi phục không gian kiến trúc, không gian nghề y dược truyền thống phố Lãn Ông, nơi buôn bán thuốc Bắc, thuốc Nam và đồng thỏi sầm uất của kinh đô Thăng Long. Các dự án chỉnh trang khu phố cổ nhằm mục tiêu gìn giữ và phát huy giá trị lịch sử khu phố cổ Hà Nội, thu hút người dân cùng tham gia vào công tác bảo tồn.
Bên cạnh đó, các hoạt động bảo tồn nghề thủ công truyền thống, văn hóa nghệ thuật dân gian được tổ chức biểu diễn trong khu phố cổ như: Hát xẩm, ca trù, quan họ, chèo lần lượt được giới thiệu trong khu phố cổ. Đặc biệt tháng 2 năm 2015, Trung tâm giao lưu Văn hóa phố cổ Hà Nội đã đi vào hoạt động là một địa điểm tổ chức nhiều hoạt động triển lãm, trình diễn nghề thủ công truyền thống.
Quận Hoàn Kiếm đã quan tâm đến công tác quản lý các hoạt động kinh doanh, dịch vụ, du lịch trên địa bàn, khuyến khích, tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động bằng việc đảm bảo: an ninh, trật tự, vệ sinh môi trường, giải quyết dứt điểm tình trạng taxi, xích lô hoạt động không phép, tăng giá, ép giá khách du lịch; các cơ sở cung ứng dịch vụ du lịch niêm yết công khai, bảo đảm chất lượng dịch vụ. Tăng cường tổ chức các chương trình lễ hội nhằm quảng bá, giới thiệu các giá trị của khu phố cổ Hà Nội tới người dân, du khách trong nước và quốc tế, đưa quận Hoàn Kiếm, khu phố cổ Hà Nội trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.
Đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ
Từ năm 2011, quận đã triển khai xe điện phục vụ khách du lịch quanh hồ Hoàn Kiếm, khu vực phố cổ; gắn với hoạt động đa dạng, sôi động của tuyến phố đi bộ mở rộng Hàng Buồm - Mã Mây - Lương Ngọc Quyến - Đào Duy Từ - Tạ Hiển - Hàng Giầy... thu hút đông đảo người dân và du khách. Hầu hết khách du lịch, nhất là khách du lịch quốc tế, mỗi khi đến Hà Nội, đều lựa chọn tua tham quan phố cổ. Hiện nay, để khám phá phố cổ, khách du lịch thường chọn hình thức đi bộ hành, hoặc sử dụng xe điện, xích-lô để phù hợp giao thông trong khu vực này, đồng thời tạo sự thoải mái trong hành trình khám phá những nét riêng của từng con phố. Cũng để thuận lợi trong việc đưa đón, phục vụ khách tham quan, hàng loạt công ty lữ hành, khách sạn, nhà hàng ăn uống, cửa hàng bán đồ lưu niệm trong khu phố cổ được hình thành.
Ông Dương Đức Tuấn - Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm chia sẻ: Quận đang đẩy mạnh tuyên truyền đề án “Một số nét văn hóa ứng xử của người dân khu phố cổ” để vận động người dân gìn giữ cách giao tiếp, ứng xử văn hóa, có ý thức hơn trong việc gìn giữ vệ sinh môi trường, kinh doanh đúng pháp luật; thực hiện tốt nghĩa vụ công dân... Thời gian tới, quận sẽ phối hợp cơ quan chức năng tiếp tục cải tạo phố Lãn Ông, triển khai cải tạo mặt đứng tuyến phố Hàng Bạc, triển khai đề án "Khôi phục phố nghề kim hoàn Hàng Bạc", "Mở rộng không gian đi bộ trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm".
Cùng với xây dựng giá trị nhân văn cho người dân khu phố cổ, điều quan trọng hiện nay là tổ chức các tua tuyến du lịch để khám phá nét đặc trưng của phố cổ, tổ chức những tua gắn liền với phố nghề, đình thờ tổ nghề và các làng nghề truyền thống có đình thờ tổ nghề tại khu vực phố cổ, qua đó du khách sẽ thấy rõ sự liên kết của những giá trị văn hóa tại các điểm này với nhau, tạo sự tò mò khám phá cho du khách. Ngoài ra, cần có những chính sách ưu đãi đối với nghệ nhân để thông qua họ truyền tải các giá trị văn hóa đến với du khách.
Theo kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội quận Hoàn Kiếm, đến năm 2016, khu phố cổ sẽ trở thành trung tâm du lịch văn hóa của Hà Nội. Quận Hoàn Kiếm phấn đấu đưa nguồn thu từ thương mại - du lịch trên địa bàn chiếm từ 97% đến 98% cơ cấu kinh tế của quận. Hy vọng với nỗ lực đó, khu phố cổ Hà Nội sẽ trở thành điểm đến ngày càng hấp dẫn của khách du lịch trong và ngoài nước trong hành trình khám phá Thủ đô.
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
