Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, mục tiêu tăng trưởng 6,7% cho cả năm 2017 do Quốc hội đề ra sẽ khó thực hiện được, do những tác động bất ổn của nền kinh tế. Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), Đại học Quốc gia đưa ra dự báo kinh tế cả năm đạt khoảng 6,1% và mức lạm phát cả năm có thể thấp hơn 5%.
Kinh tế Quý I/2017 không đạt kỳ vọng
Tại buổi Tọa đàm Kinh tế vĩ mô quý I/2017, TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR cho rằng, sở dĩ mục tiêu tăng trưởng cả năm do Quốc hội đề ra cho cả năm 2017 không được như kỳ vọng có liên quan đến tình hình kinh tế quý 1 tăng trưởng ít khả quan. Cụ thể, VEPR cho rằng, hầu hết các ngành công nghiệp suy giảm một cách bất thường. VEPR chỉ ra, hiện giá trị tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào sản lượng của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt một số công ty lớn như Samsung. Tương tự, thương mại tăng trưởng cao nhưng xuất khẩu vẫn chưa phục hồi thực sự về lượng.
Trong khi đó, tỷ trọng xuất khẩu của khu vực kinh tế nội địa giảm sút còn 28%. Điều này thể hiện năng lực quản trị doanh, cạnh tranh của khu vực kinh tế nước nhà còn yếu thế so với các doanh nghiệp ngoại. Đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng như hiện nay. Càng cần thận trọng hơn khi chỉ số tăng trưởng công nghiêp và chỉ sô ́tiêu thụ thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, trong khi lượng hàng tồn kho lại gia tăng đáng kể.
TS. Nguyễn Đức Thành cũng nhận định rằng, việc suy giảm tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam qua cho thấy một phần nguyên nhân từ tính thời vụ (sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán). Song nguyên nhân chính là sự phụ thuộc của nền kinh tế vào một số tập đoàn kinh tế đa quốc gia, ngành tài chính đã thấy rõ. Điển hình là mức đầu tư khủng của ông lớn Samsung, hiện Tập đoàn Samsung đã đầu tư 06 dự án tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 11,3 tỷ USD, trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam, chiếm 18% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.
Một nhận xét khác là việc Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) bị “bỏ rơi”, cũng như những tác động không thuận lợi trong việc thiết lập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) phần nào ảnh hưởng đến mức độ cạnh tranh, tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam trong thời gian gần đây, TS. Nguyễn Đức Thánh, cho biết.
Nhận diện thách thức mới
Đưa ra ý kiến nhận định độc lập, ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại cảnh báo rằng, Việt Nam đang là sân sau của người khổng lồ Trung Quốc, nhưng lại đang tiêu thụ những công nghệ lạc hậu thải loại, là nơi tiêu thụ hàng hóa tồn kho của nước này. Nếu không có những chấn chỉnh trong điều tiết hoạt động xuất nhập khẩu, nền kinh tế có thể phải chụi những hậu quả nghiêm trọng. Cụ thể, như tình trạng hàng Trung Quốc nhưng lại đóng mác “Made in Vietnam” để xuất khẩu, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng uy tín của hàng Việt.
Trong khi đó, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng, nến Việt Nam vẫn tiếp thực thực hành chính sách nhập nguyên liệu, hàng lắp ráp từ Trung Quốc về Việt Nam đóng gói thì điều này chỉ có lợi cho Trung Quốc. Chúng ta chỉ có tiếng là nước xuất khẩu hộ, làm bàn đạp cho họ. Trong khi các thiết bị máy móc phế liệu Trung Quốc được nhập ồ ạt về sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng cho môi trường con người, bà Phạm Chi Lan cảnh báo.
Về yếu tố nội địa, ông Trương Đình Tuyển cho rằng, chủ chương cho tăng giá y tế, giá điện cũng là một trong những nguyên nhân gây bất ổn cho nền kinh tế. Ông Tuyển cho rằng, việc Chính phủ trong 2 năm qua kìm chế việc cho tăng giá điện đã làm mất đi tính thu hút của các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực năng lượng mới, năng lượng tái tạo. Và nếu tiếp tục mô hình này Việt Nam sẽ không có được luồng vốn đầu tư vào lĩnh vực năng lượng sạch, được các chuyên gia dự báo cần các nguồn vốn khủng, vốn trong nước không đủ đáp ứng. Nếu tiếp tục duy trì cách sản xuất điện kiểu cũ, nhiệt điện, thủy điện, than sẽ chỉ chỉ số môi trường ô nhiễm, hiệu năng sử dụng thấp, lâu dài ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng nền kinh tế.
Đồng quan điểm về vấn đề này, chuyên gia kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng việc tăng giá điện khó tránh khỏi tác động đến chỉ số lạm phát. Sở dĩ năm 2016 chúng ta giữ được bình ổn, lạm phát thấp là do các mặt hàng do nhà nước kiểm soát được trợ giá, bình ổn. Tuy nhiên, trong quý 1 này Nhà nước đã tăng dịch vụ công (giao thông, y tế) khiến chỉ số lạm phát quay đầu tăng trở lại, chi phí doanh nghiệp, sinh hoạt người dân tăng là thực tế phải chấp nhận. Vấn đề, các nhà thực hiện chính sách cần điều hòa việc tăng giá điện để có tác động thấp nhất đến giá hàng hóa, lạm phát mới là việc đáng bàn trong thời gian tới, TS. Cấn Văn Lực, khuyến nghị. Anh Phương
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
