Doanh nghiệp xã hội hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận mà hoạt động vì mục tiêu giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường và lợi ích cộng đồng. Các doanh nghiệp xã hội tạo công ăn việc làm cho những nhóm người khó hoà nhập, dễ bị tổn thương, cung cấp các dịch vụ y tế, giáo dục, cung cấp nước sạch, xử lý rác thải, ô nhiễm… Với việc bảo vệ các giá trị tốt đẹp đối với toàn xã hội cũng như phát triển và làm sâu sắc thêm giá trị xã hội, doanh nghiệp xã hội cần sự ủng hộ của cộng đồng, xã hội và các cơ quan liên quan.
Đây là nội dung chính của Hội thảo “Phát triển doanh nghiệp xã hội – Kinh doanh vì cộng đồng nhân văn và phát triển bền vững” do VCCI phối hợp cùng Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến phục vụ cộng đồng (SCIP) tổ chức tại HN.
Việt Nam hiện đã có hành lang pháp lý đầy đủ cho doanh nghiệp xã hội phát triển, đó là Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) 2014, Thông tư 04/2016/TT-BKHĐT và nghị định 96/2015/NĐ-CP.
Theo bà Phạm Thị Thu Hằng - Tổng thư ký VCCI, điều này đã khẳng định vị trí của doanh nghiệp xã hội trong cộng đồng doanh nghiệp VN, khẳng định sự hỗ trợ, quan tâm của Nhà nước tới loại hình doanh nghiệp này; tạo điều kiện pháp lý cho doanh nghiệp xã hội, giúp doanh nghiệp có điều kiện thuận lợi và ưu đãi khi khởi nghiệp và hoạt động.
Trong những năm qua, rất nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đã tiên phong khởi tạo các sáng kiến kinh doanh vì cộng đồng. Các mô hình kinh doanh này nhằm mục đích giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường.
Tuy nhiên, cho đến nay, chỉ có khoảng 30 doanh nghiệp đăng ký hoạt động là doanh nghiệp xã hội. Đây là con số khiêm tốn, cần có sự nghiên cứu và phát triển hơn nhiều về chính sách hỗ trợ. Bởi trên thực tế, các sáng kiến kinh doanh này còn nhỏ lẻ, phân tán nên khả năng lan toả, nhân rộng thành một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện nhằm mang lại những tác động tích cực trong cộng đồng chưa cao.
Kết quả nghiên cứu Chỉ số Khởi nghiệp toàn cầu (GEM) cho thấy, số DN hoạt động theo mô hình doanh nghiệp xã hội hiện nay chiếm 1,1%. Trong đó, số DN đang trong giai đoạn khởi nghiệp (dưới 3 năm hoạt động) có tỷ lệ là 0,7% và số DN đang trong giai đoạn phát triển ổn định là 0,5%.
Điều đang nói là mặc dù đã có hành lang pháp lý cho DN xã hội phát triển, nhưng để thực sự phát huy được hiệu quả của loại hình DN này, còn rất nhiều vướng mắc, đặc biệt là cơ chế hỗ trợ về nguồn vốn. Bởi theo nghiên cứu của GEM, có hơn 60% DN xã hội của VN phải tự bỏ vốn để thực hiện khởi sự kinh doanh, trong khi ở các nước phát triển thì chỉ số này thấy hơn ở mức 30-40%. Điều này cho thấy cơ cấu nguồn vốn của Việt Nam chưa đa dạng trong việc tiếp cận với các tổ chức tín dụng và nguồn vốn từ xã hội. DN xã hội thực sự đang gặp khó khăn về thị trường và tiếp cận nguồn vốn.
Do đó, theo bà Phạm Kiều Oanh, Giám đốc Trung tâm sáng kiến hỗ trợ cộng đồng CSIP, VN cần hỗ trợ nguồn vốn để các DN xã hội có thể thực hiện các chiến lược và mục tiêu kinh doanh. Ngoài ra, các DN xã hội cũng cần tiếp cận hệ sinh thái và xây dựng các mối quan hệ với các bên liên quan như nhà đầu tư, tư vấn, giảng viên... các vườn ươm, cơ quan hỗ trợ trung gian để có thêm nguồn lực phát triển.
Bà Hằng cho biết thêm, trong thời gian tới, VCCI sẽ tiếp tục đề xuất với Chính phủ tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp xã hội về các chính sách, thủ tục thành lập doanh nghiệp…; kiến nghị về các chương trình hỗ trợ, đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp xã hội, đề xuất chương trình hỗ trợ toàn diện, tổng thể hơn.
Bên cạnh hội thảo“Phát triển doanh nghiệp xã hội – Kinh doanh vì cộng đồng nhân văn và phát triển bền vững”, VCCI phối hợp cùng SCIP tổ chức đêm Gala chương trình Én xanh với chủ đề “Gọi Én về – Gieo mùa Xanh”, Gala Én Xanh – Tôn vinh các sáng kiến kinh doanh vì cộng đồng nhằm vinh danh 15 sáng kiến kinh doanh vì cộng đồng tiêu biểu và 11 sáng kiến hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái cho hoạt động kinh doanh vì cộng đồng.
Sau hơn một tháng phát động từ ngày 20/6/2017, Chương trình Én Xanh 2017 đã nhận được sự ủng hộ của đông đảo các cá nhân, tổ chức với hơn 70 sáng kiến kinh doanh vì cộng đồng từ 16 tỉnh thành trên cả nước đăng ký tham gia. Sau một quá trình đánh giá và tuyển chọn công tâm, 15 sáng kiến kinh doanh vì cộng đồng tiểu biểu và 11 sáng kiến hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái cho hoạt động kinh doanh vì cộng đồng đã được lựa chọn. Đây là những sáng kiến nổi bật được lựa chọn từ 5 nhóm đối tượng của chương trình là: doanh nghiệp xã hội, các doanh nghiệp kinh doanh cùng người thu nhập thấp, các doanh nghiệp có sáng kiến kinh doanh giải quyết các vấn đề xã hội/môi trường, các cá nhân khởi sự sáng kiến xã hội và các tổ chức xã hội. Bên cạnh đó, nhóm các sáng kiến hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái cho hoạt động kinh doanh vì cộng đồng cũng được Hội đồng thẩm định xét duyệt kỹ lưỡng từ những đề cử uy tín.
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
