Nhằm làm rõ tầm quan trọng, sức chi phối, đóng góp lớn của dòng vốn đầu tư nước ngoài FDI vào nền kinh tế đất nước. Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với UBND tỉnh Bình Dương tổ chức hội nghị "Tham vấn định hướng hoàn thiện thể chế về đầu tư nước ngoài trong bối cảnh mới".
Dòng vốn lớn
Cụ thể, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng cho biết, theo nhiệm vụ được Chính phủ giao, thời gian qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, các Hiệp hội doanh nghiệp, các chuyên gia dự thảo Đề án Định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài đến năm 2030. Ngoài ra, cũng đánh giá nhận định tình hình thế giới, khu vực và trong nước, đặc biệt là xu hướng của các dòng vốn đầu tư quốc tế và Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và đề xuất quan điểm, mục tiêu, định hướng, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng thu hút, sử dụng và quản lý FDI đến năm 2030.
Tính đến thời điểm hiện tại, có thể khẳng định các chính sách vĩ mô tập chung thu hút dòng vốn FDI là một chủ trương đúng đắn và thành công đất nước. Theo đó, khu vực FDI đã trở thành một bộ phận quan trọng của nền kinh tế. Tính lũy kế đến hết ngày 20/01/2019, cả nước có 27.463 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký khoảng 343 tỷ USD và tổng vốn thực hiện hơn 192 tỷ USD. Tỷ trọng vốn FDI trong tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội duy trì ở mức khoảng 18-25%. Theo đánh giá của các chuyên gia, giờ đây FDI đã trở thành một bộ phận hữu cơ của nền kinh tế, góp phần quan trọng hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, tăng nguồn thu ngân sách, tạo việc làm, chuyển dịch cơ cấu lao động.
Sức lan tỏa mạnh mẽ
Còn theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, kết quả thu hút và sử dụng dòng vốn FDI của Việt Nam trong 30 năm qua là một bằng chứng cho thấy sức hội nhập và lan tỏa của Việt Nam với trường quốc tế ngày càng lớn. Có thể thấy, khu vực vốn FDI là nguồn vốn bổ sung quan trọng trong tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và hình thành một số ngành công nghiệp mũi nhọn. Đồng thời, góp phần gia tăng năng lực sản xuất, giữ vai trò chủ đạo trong xuất khẩu và chuyển đổi cơ cấu mặt hàng xuất khẩu, từng bước đưa sản phẩm của Việt Nam tham gia vào mạng lưới sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu.Thực hiện chuyển giao công nghệ ở một số ngành, lĩnh vực, bước đầu hình thành mối liên kết giữa khu vực FDI với khu vực trong nước, thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ, đóng góp cho ngân sách nhà nước, hỗ trợ cán cân thanh toán, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Giải quyết việc làm, chuyển đổi cơ cấu việc làm, phát triển nguồn nhân lực, năng suất lao động của nền kinh tế và trở thành một động lực của tăng trưởng.
Một điểm nhấn đặc biệt khác của vốn FDI cần được nhìn nhận là tác động lan tỏa đến các khu vực khác của nền kinh tế thông qua thúc đẩy đổi mới và chuyển giao công nghệ, tạo sức ép cạnh tranh, nâng cao hiệu quả sản xuất ở khu vực doanh nghiệp trong nước. FDI không chỉ là một nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế-xã hội, mà còn góp phần thúc đẩy hoàn thiện thể chế kinh tế, môi trường đầu tư kinh doanh phù hợp với kinh tế thị trường và thông lệ quốc tế, góp phần đáng kể trong nâng cao vị thế của đất nước…
Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đã thẳng thắn chỉ ra những bất cập của dòng vốn quan trọng này như cần xây dựng các kịch bản mới cho về chuyển giao công nghệ, trình độ quản lý giúp doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng, logistics toàn cầu. Ngoài ra, phương pháp tiếp cận dòng vốn này cũng cần phải được tập trung vào việc thu hút công nghệ cao, có chính sách “trải thảm đỏ” thu hút các tập đoàn đa quốc gia đến “xây tổ”, chuyển tư duy thu hút đầu tư theo quy mô vốn sang tiêu chí dựa vào hiệu quả giá trị gia tăng của dòng vốn FDI.
Hiến kế cho sự phát triển mạnh mẽ của dòng vốn FDI tại Việt Nam, ông Tetsu Funayama, Trưởng ban Diễn đàn doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Mitsubishi Corporation Việt Nam cho biết, tín hiệu đáng mừng là có đến 66% doanh nghiệp Nhật Bản lựa chọn Việt Nam là điểm đến đầu tư trong thời gian tới. Song trên thực tế, vẫn còn một số ái ngại từ các nhà đầu tư Nhật Bản do ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam phát triển chưa tương xứng với tiềm năng cũng như nhu cầu của mong muốn của các doanh nghiệp FDI. Đây cũng chính là nút thắt làm giảm sức hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam. Và để giải quyết bài toán này, các doanh nghiệp Nhật Bản sẵn sàng đầu tư mở rộng kết nối với các doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời cung cấp các giải pháp hỗ trợ hợp tác để đào tạo, bỗi dưỡng các chuyên gia, kỹ sư thiết chế, kỹ sư máy, nhân viên kỹ thuật…
Trong khi đó, ông Kim Han Yong, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam cho biết, hiện Hàn Quốc đang trở thành nhà đầu tư hàng đầu tại Việt Nam, nhưng họ gặp phải không ít rào cản về chuyển giao công nghệ giữa các doanh nghiệp FDI với Việt Nam là việc thiếu nhân lực và khoa học kỹ thuật. Ông Kim Han Yong cũng đề xuất, thời gian tới Việt Nam cần chuẩn hóa những chương trình đào tạo cấp chứng chỉ kỹ thuật cho kỹ sư, người lao động để doanh nghiệp nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam tin tưởng hơn, không bị lãng phí thời gian và chi phí để đào tào , tuyển chọn người lao động lại. Đồng thời, các thủ tục hành chính cần được đơn giản hóa, minh bạch và rõ ràng hơn.
Anh Phương