Đi lên từ khối óc, trái tim và thế mạnh địa phương

Nếu trước đây ngành nông nghiệp Bạc Liêu chỉ phát triển theo hướng "tự cung tự cấp", độc canh cây lúa thì hôm nay, sau 12 năm tái lập tỉnh, ngành đã làm được những việc phi thường mà cả chặng đường dài hơn 22 năm trước đó còn đang trong giai đoạn mày mò.

Đột phá từ thủy sản

Với đường bờ biển dài 56 km, vùng biển rộng 40.000 km² cùng hệ thống ao hồ, kênh rạch chằng chịt, Bạc Liêu có tiềm năng rất lớn về kinh tế thủy sản. Trên cơ sở phát huy hiệu quả tiềm năng lợi thế địa phương vào phát triển kinh tế, nuôi trồng thuỷ sản được xác định là ngành kinh tế quan trọng của tỉnh Bạc Liêu kể từ khi tỉnh được tái lập cho đến nay. Ngành thuỷ sản đạt tốc độ tăng trưởng khá nhanh cả về quy mô sản xuất, năng suất lẫn sản lượng. Nếu như tổng sản lượng thuỷ sản năm 1997 là 10.168 tấn, năm 2005 đạt 110.466 tấn thì đến năm 2009, con số này đã lên đến 136.000 tấn (tăng 13,37 lần so với năm 1990 và tăng 1,23 lần so với năm 2005). Riêng diện tích nuôi trồng thuỷ sản cũng có sự gia tăng đáng kể với năm 1997, 2005 lần lượt là 42.185ha, 118.712ha thì đến năm 2009 con số này tăng lên 125.866ha (tăng 2,98 lần so với năm 1990 và tăng 1,06 lần so với năm 2005). Đặc biệt trong năm 2009 này, nhờ tích cực triển khai các biện pháp xử lý môi trường và ứng dụng có kết quả tiến bộ khoa học kỹ thuật, hạn chế được rủi ro trong mô hình nuôi tôm công nghiệp/bán công nghiệp (CN/BCN) và phát huy hiệu quả tích cực các mô hình nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến kết hợp nên sản lượng tôm nuôi tăng 6,5% so với cùng kì. Sản lượng khai thác thuỷ sản ước đạt 83.000 tấn, tăng 5,8% so với năm 2008, góp phần nâng tổng sản lượng thuỷ sản (cả khai thác và nuôi trồng) lên 222.700 tấn, đạt 109% kế hoạch, tăng 7% so với năm 2008. Đời sống nông dân được nâng cao, đáng kể hơn trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện nhiều triệu phú, tỷ phú nông dân.

Trên cơ sở tiếp tục phát huy tiềm năng lợi thế đại phương, từ nay đến hết năm 2015, nuôi trồng thuỷ sản vẫn được xác định là mũi nhọn chủ lực để tạo ra sản phẩm cung cấp cho nhu cầu tiêu thụ trong tỉnh và nguyên liệu cho chế biến, xuất khẩu. Lấy việc nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh của sản phẩm làm cơ sở để đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng một cách bền vững. Đồng thời giải quyết tốt các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường. Theo đó toàn tỉnh chủ trương đến năm 2015 sẽ nâng diện tích nuôi trồng thuỷ sản lên 128.000 ha, trong đó diện tích nuôi tôm 122.200ha (nuôi tôm CN/BCN 15.000 ha, các hình thức nuôi kết hợp 74.200 ha, tôm –lúa 33.000 ha); sản lượng nuôi trồng thuỷ sản 165.900 tấn (sản lượng tôm 87.700 tấn cá và thuỷ sản khác 1.200 tấn).

Để nhanh chóng tiến gần đến những mục tiêu trên, thúc đẩy hơn nữa sự tăng trưởng trong lĩnh vực nuôi trồng, chế biến thuỷ sản, ông Lương Ngọc Lân – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Bạc Liêu cho biết trong thời gian tới toàn tỉnh sẽ tập trung triển khai thực hiện quy hoạch phát triển cơ sở, vùng nuôi thuỷ sản an toàn theo 3 cấp độ (BMP, GaqPvà CoC) và quản lý chặt chẽ các cơ sở, vùng nuôi thuỷ sản an toàn song song với kiểm tra chứng nhận cơ sở, vùng nuôi thuỷ sản an toàn theo 3 cấp độ trên địa bàn tỉnh. Xác định rõ vai trò trách nhiệm quản lý Nhà nước của các cấp, các ngành và thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường sinh thái và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Ngoài ra tỉnh sẽ quy hoạch, đầu tư nâng cao năng lực sản xuất của các cơ sở sản xuất giống chất lượng cao và sạch bệnh trên địa bàn tỉnh, đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất tại địa phương. Xây dựng các khu sản xuất giống tập trung nhằm chuẩn hoá cơ sở vật chất và quy trình sản xuất giống, kiểm soát chặt chẽ chất lượng giống thuỷ sản. Tỉnh cũng chủ trương tập trung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ nuôi trồng thuỷ sản, ưu tiên đầu tư nạo vét các kênh mương bị bồi lắng cho các vùng nuôi trồng thuỷ sản, nhất là các vùng nuôi tôm CN/BCN; phát triển hệ thống giao thông nông thôn; kéo điện về các vùng nuôi tôm công nghiệp… nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả trong hoạt động nuôi trồng thuỷ sản của tỉnh. Đồng thời tích cực hướng dẫn nông, ngư dân ứng dụng quy trình nuôi theo hướng bền vững theo 3 cấp độ để giảm chi phí sản xuất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm thuỷ sản nuôi trồng, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu, nhất là xuất khẩu vào thị trường EU. Quan trọng hơn, tỉnh chủ trương sẽ đẩy mạnh thực hiện chương trình hợp tác với Tp.Hồ Chí Minh và Cần Thơ để chủ động hơn trong việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, từng bước đưa ngành thuỷ sản Bạc Liêu vươn xa.

Ấn tượng mô hình kết hợp cây trồng vật nuôi

Hiện nay, mô hình kết hợp giữa trồng lúa với nhiều loại cây con khác mang lại hiệu quả kinh tế rất cao cho tỉnh Bạc Liêu, quan trọng hơn nó còn bảo đảm cân bằng hệ sinh thái và phát triển bền vững. Những năm qua nông dân tỉnh Bạc Liêu đã áp dụng thành công nhiều mô hình sản xuất tổng hợp có hiệu quả như: mô hình tôm,cua, cá – lúa; mô hình tôm, cua, cá – lúa, tôm càng xanh; mô hình lúa – hoa màu; mô hình muối – tôm, cua, cá…cho lợi nhuận từ 10 – 50 triệu đồng/đơn vị sản xuất so với mô hình sản xuất truyền thống trên cùng địa bàn. Đặc biệt, mô hình lúa - tôm đang phát huy tác dụng. Loại gạo một bụi đỏ Hồng Dân trồng 1 vụ/năm trên nền vuông tôm vào mùa mưa đặc biệt thơm ngon, đã được chứng nhận thương hiệu, chuyên dành cho xuất khẩu. Mô hình này còn giúp con tôm ít bị bệnh, hiệu quả cao.

Ngoài ra mô hình muối - cá kèo cũng đang được người dân biển ưa chuộng và nhân rộng. Trước nay đất ruộng muối rất mặn nên hết vụ chỉ bỏ không, không thể cải tạo trồng lúa được như tôm. Nhưng gần đây, nông dân đã “phát huy thế... mặn” bằng cách thả cá kèo - loại cá chịu độ mặn rất cao, lên đến 2-3%, qua đó đạt lợi nhuận kinh tế cao. Phát huy hiệu quả từ mô hình kết hợp này, hiện Trung tâm Khuyến nông-Khuyến ngư đang hoàn tất thủ tục liên quan, tiến tới tổng kết đánh giá nhân rộng mô hình trong thời gian tới.

Việc chuyển đổi sản xuất theo hướng đa cây, đa con, gia tăng giá trị sản xuất, tiết kiệm chi phí, tăng lợi nhuận cho các mô hình sản xuất kết hợp đã mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nông dân do tiết kiệm được chi phí, không quá lệ thuộc vào một đối tượng sản phẩm duy nhất nào đó khi có biến động về giá cả, thiên tai, dịch bệnh…Trong thời gian tới để tiến tới nhân rộng hiệu quả mô hình kết hợp cây trồng vật nuôi, qua đó tăng phần lợi nhuận cho nông dân, tỉnh chủ trương sẽ tập trung nghiên cứu, ứng dụng trong chọn tạo các giống cây trồng, vật nuôi, giống thuỷ sản mới có năng suất, chất lượng cao và từng bước thích ứng với biến đổi khí hậu toàn cầu. Tiếp tục hoàn thiện các quy trình sản xuất theo hướng thâm canh, tăng năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi. Đồng thời chú trọng khâu xây dựng các mô hình sản xuất kết hợp có hiệu quả, phù hợp với điều kiện sinh thái từng tiểu vùng trong tỉnh và tổ chức triển khai nhân rộng. Song song đó tỉnh cũng sẽ tăng cường đầu tư nâng cao các hoạt động khoa học, công nghệ và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật; xây dựng khu nông nghiệp công nghệ cao gắn kết với chuyển giao tiến bộ khoa học, công nghệ mới cho nông dân nằm tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng cũng như hiệu quả sản xuất từ mô hình kết hợp nông, lâm, ngư, diêm nghiệp.

34 năm quả là một chặng đường dài, nhưng 12 năm qua đối với nông dân tỉnh Bạc Liêu thật sự là thời gian ấn tượng của sự phát triển, vươn lên vượt làm giàu từ chính tiềm năng, thế mạnh nông nghiệp địa phương. Hy vọng với những nỗ lực không mệt mỏi của chính quyền tỉnh, đặc biệt là Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, thời gian tới ngành nông nghiệp Bạc Lieu sẽ tiếp tục kiến tạo nên những bước đột phá ấn tượng, đem lại sự ấm no cho nhân dân, đưa Bạc Liêu vững vàng đồng hành cùng sự phát triển của đất nước.

Mỹ Châu