Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp

Vĩnh Long là một trong những tỉnh thuộc vùng trọng điểm nông nghiệp và an ninh lương thực của cả nước. Tỉnh có mật độ dân số cao, đứng thứ hai trong 13 tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (khoảng 700 người/km²), 85% dân số sống ở nông thôn và chủ yếu làm nông nghiệp. Nông nghiệp Vĩnh Long đã tạo ra trên 50% trong tổng sản phẩm của tỉnh (GDP) và chiếm gần 70% giá trị xuất khẩu.

Trong hai năm 2008 và 2009, kinh tế toàn cầu suy thoái, thị trường xuất khẩu bị thu hẹp. Chính vào thời điểm cam go của nền kinh tế, vai trò của ngành nông nghiệp và xuất khẩu nông sản càng được khẳng định. Giá trị sản xuất nông lâm thủy sản tăng 5,62% đã trở thành trụ đỡ không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn đóng góp lớn vào xuất khẩu; đồng thời là nhân tố tích cực duy trì sự ổn định và tăng trưởng kinh tế của Vĩnh Long.

Khởi sắc

Thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành nông nghiệp Vĩnh Long nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích và tăng thu nhập của nông dân trong tỉnh. Mục tiêu là nhằm xây dựng một nền nông nghiệp tăng trưởng liên tục và bền vững theo vùng sinh thái; tạo ra sản phẩm có năng suất, chất lượng và giá trị cao, đáp ứng tốt yêu cầu của thị trường, mang lại giá trị lợi nhuận ngày càng tăng.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành nông nghiệp phát triển theo chiều hướng tích cực: tăng tỷ trọng thủy sản, giảm tỷ trọng nông nghiệp; tăng tỷ trọng ngành chăn nuôi, dịch vụ và giảm tỷ trọng ngành trồng trọt. Về cơ cấu GTSX nông-lâm-thủy sản năm 2009, nông nghiệp chiếm tỷ trọng 83,2%, giảm 12,0% so với năm 2000; lâm nghiệp chiếm tỷ trọng 0,6%, giảm 0,38% so với năm 2000, thủy sản chiếm tỷ trọng 16,3%, tăng 12,4% so với năm 2000. Trong cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp năm 2009, trồng trọt chiếm tỷ trọng 69,1%, giảm 4,34% so với năm 2000; chăn nuôi chiếm tỷ trọng 27,1%, tăng 4,56% so với năm 2000, dịch vụ nông nghiệp chiếm tỷ trọng 3,73%, giảm 0,22% so với năm 2000. Cơ cấu nội bộ ngành trồng trọt năm 2009 cây lúa chiếm tỷ trọng 50,2%, giảm 9,22% so với năm 2000; rau củ quả chiếm tỷ trọng 49,8%, tăng trên 9% so với năm 2000. Qua thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, tập trung mũi nhọn đột phá trong lĩnh vực thủy sản. Bên cạnh thâm canh tăng năng suất, chất lượng lúa, đầu tư thủy lợi để phát triển diện tích trồng rau màu, cây ăn quả..., vấn đề nạc hóa đàn heo, sind hóa đàn bò cũng được chú trọng nên trong giai đoạn 2001-2009 tỉnh Vĩnh Long đã đạt được tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 9,85%/năm (trong đó GDP của ngành nông-lâm-thủy sản tăng bình quân 6,1%/năm). Giá trị sản xuất (GTSX) ngành nông-lâm-thủy sản tăng bình quân 5,38%/năm (trong đó GTSX nông nghiệp tăng 4,3%/năm và GTSX thủy sản tăng 23,5%/năm). Giá trị sản phẩm trồng trọt và nuôi trồng thủy sản trên một đơn vị diện tích năm 2008 đạt 77,8 triệu đồng/năm, ước năm 2009 đạt trên 82 triệu đồng, tăng 52,3 triệu so với năm 2003 và tăng bình quân trong giai đoạn gần 20 %/năm.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp những năm qua chịu nhiều sức ép bởi biến động thất thường của giá cả một số nông sản hàng hóa. Tuy nhiên nhờ sự chỉ đạo nhất quán và quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương nên quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nội bộ ngành nông nghiệp trong những năm qua vẫn theo chiều hướng tích cực: diện tích trồng lúa giảm; diện tích rau màu, cây ăn quả, diện tích nuôi thủy sản đều tăng; dịch vụ cung ứng vật tư nông nghiệp, sửa chữa cơ khí, làm đất, công nghệ thu hoạch và sau thu hoạch phát triển mạnh. Chăn nuôi gia súc, gia cầm mặc dù bị tình hình dịch bệnh tác động, nhưng tổng đàn gà, vịt, bò, heo năm sau luôn cao hơn năm trước.

Hiệu quả sản xuất nông nghiệp ngày càng tăng, hình thành nhiều mô hình trồng trọt kết hợp với chăn nuôi, nuôi thủy sản, luân canh cây màu trên ruộng lúa đạt kết quả tốt, góp phần phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn. Trong nhiều năm qua, tỉnh Vĩnh Long tiếp tục đẩy mạnh đầu tư cải thiện chất lượng, nâng cao năng suất và hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp, xây dựng các vùng sản xuất có lợi thế cạnh tranh: sản xuất tập trung với quy mô lớn: bưởi 5 Roi (Bình Minh), cam sành (Tam Bình), nhãn (Long Hồ), chôm chôm, măng cụt (các xã cù lao thuộc các huyện Long Hồ, Vũng Liêm, Trà Ôn)..., sản xuất theo hướng bảo đảm chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm; xây dựng thương hiệu và mở rộng quảng bá thương hiệu cho các mặt hàng nông sản chủ lực trong tỉnh là cây lúa, cây có múi, cá tra, heo, bò...

Hướng đến gia tăng hiệu quả

Nghị quyết Đại hội VIII Đảng Bộ tỉnh Vĩnh Long (2005-2010) đã chỉ rõ nhiệm vụ của ngành nông nghiệp tỉnh là đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp, ứng dụng tiến bộ khoa học về công nghệ, nhất là công nghệ sinh học nhằm nâng cao chất lượng cây trồng, vật nuôi; tăng nhanh giá trị và hiệu quả trên một đơn vị diện tích. Năm 2010, phấn đấu tổng giá trị sản xuất nông-lâm-thủy sản đạt 6.147.615 triệu đồng, tăng 5,7% so năm 2009. Trong đó: sản lượng lúa cả năm là 882.400 tấn; sản lượng màu cả năm 655.720 tấn; sản lượng cây lâu năm 535.000 tấn; tổng đàn heo: 340.000 con; tổng đàn bò: 68.000 con; tổng đàn gia cầm: 4,3 triệu con; sản lượng thủy sản: 133.200 tấn (sản lượng nuôi trồng 125.500 tấn).

Thực hiện đạt các chỉ tiêu trên, cơ cấu nông - lâm – thủy sản trong năm 2010 sẽ là 82% - 0,58% - 17,42%; so với cơ cấu năm 2009 nông nghiệp giảm 1,15%, thủy sản tăng 1,17%, lâm nghiệp gần như ổn định. Năm 2010 mặt hàng gạo vẫn đóng vai trò chủ yếu trong thu nhập ngoại tệ từ xuất khẩu của Vĩnh Long, tiếp sau là mặt hàng cá tra xuất khẩu. Nhờ chú trọng tăng tỷ trọng các loại gạo có chất lượng cao, gạo đặc sản để nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu nên hàng năm tỉnh xuất khẩu được khoảng trên 300.000 tấn gạo và khoảng 10.000 tấn thủy sản đông lạnh, đem lại nguồn ngoại tệ lớn kiến thiết tỉnh nhà.

Trước mắt, ngành Nông Nghiệp & PTNT Vĩnh Long sẽ tập trung đầu tư thực hiện hoàn chỉnh các quy hoạch trọng yếu, gồm: quy hoạch nông nghiệp, quy hoạch thủy sản, quy hoạch thủy lợi, quy hoạch cấp nước nông thôn, quy hoạch ngành nghề nông thôn. Song song đó là thực hiện các dự án thủy lợi mang tính hệ thống, kết hợp được nhiều mục tiêu, phục vụ phát triển hạ tầng nuôi thuỷ sản tập trung, vùng chuyên màu và khép kín các ô thuỷ lợi nội đồng; khuyến khích sản xuất các giống lúa được thị trường các nước nhập khẩu ưa thích. Ngoài ra cùng với việc sản xuất theo lịch thời vụ, tập trung, né rầy theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp để phòng trừ sâu bệnh, tỉnh cũng chủ động kết hợp với các địa phương đẩy mạnh thực hiện công nghệ sau thu hoạch để nâng cao chất lượng lúa gạo và giảm tỷ lệ hao hụt sau thu hoạch, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các nước nhập khẩu gạo.

Minh Châu