Cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu

Cơ hội thúc đẩy xuất khẩu sang thị trường mới nổi sau khi Việt Nam ký kết các hiệp định như Hiệp đinh Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), EAEU, EVFTA là rất lớn.

Bộ Công Thương nhận định, hàng hoá Việt Nam có nhiều cơ hội khi nhiều FTA quan trọng có hiệu lực. Nhiều thị trường và đối tác đã ký kết hiệp định thương mại với VN có cơ cấu xuất nhập khẩu mang tính bổ sung lớn với Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu hàng hóa sang thị trường các nước thành viên CPTPP được hưởng những cam kết cắt giảm thuế quan ở mức cao.

Các hiệp định có tác động tích cực đối với việc nâng cao năng lực cạnh tranh và công tác phát triển thị trường xuất khẩu, tạo điều kiện cơ cấu lại thị trường xuất khẩu, nhập khẩu, mang lại cơ hội tham gia chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, tạo động lực phát triển công nghiệp phụ trợ.

Khu vực Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU)

Liên minh kinh tế Á - Âu (EAEU) bao gồm 5 nước thành viên: Liên bang Nga, Cộng hòa Belarus, Kazakhstan, Kyrgystan và Armenia. Đây là khu vực có quan hệ kinh tế - chính trị đặc biệt đối với Việt Nam. Sau 02 năm triển khai Hiệp định, tốc độ tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và EAEU đã tăng đáng kể, trung bình khoảng gần 30%/năm, đặc biệt với thị trường Liên bang Nga. Trong năm 2018, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam sang khu vực EAEU đạt gần 5 tỷ USD, tăng 28,7 % so với năm 2017. Trong đó, xuất khẩu từ Việt Nam sang khu vực EAEU đạt 2,7 tỷ USD (tăng 12%), nhập khẩu của Việt Nam từ EAEU đạt 2,28 tỷ USD (tăng 56%). Quan hệ song phương của Việt Nam với 4 nước thành viên còn lại của EAEU còn rất khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 3% trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và khối EAEU.

Khu vực EFTA

Khu vực EFTA gồm 4 nước thành viên: Thụy Sỹ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein. Thống kê kim ngạch xuất nhập khẩu của khối EFTA và Việt Nam chủ yếu dựa trên số liệu với Thụy Sỹ và Na Uy, do hai nước nhỏ Iceland và Liechtenstein có số liệu kim ngạch không đáng kể. Theo thống kê sơ bộ của Tổng cục hải quan Việt Nam, năm 2018, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam và Khối EFTA đã đạt 1,32 tỷ USD. Thương mại hai chiều giữa Việt Nam và các nước trong khối này tương đối ổn định. Nếu không tính năm 2016 do biến động xuất khẩu kim loại quý tăng mạnh, các năm còn lại giá trị nhập khẩu của Việt Nam từ các quốc gia này luôn cao hơn so với giá trị xuất khẩu.

Khu vực CPTPP

Ngoài các đối tác truyền thống như Nhật Bản, EU, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và các quốc gia 4 nước thành viên thuộc khu vực châu Mỹ trong khối CPTPP bao gồm: Canada, Chile, Mexico và Peru phát triển đáng kể. Trong số này, có tới 3 nước mà Việt Nam lần đầu tiên có quan hệ FTA là Canada, Mexico và Peru.

Kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Canada năm 2018 đạt 3,87 tỷ USD, giảm 10,2% so với năm 2017, trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt 3,01 tỷ USD, tăng 11 % và kim ngạch nhập khẩu đạt 858,9 triệu USD, tăng 7,44 %. Trong thương mại song phương, Việt Nam luôn xuất siêu sang Canada với xu thế kim ngạch năm sau cao hơn năm trước. Hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam nhập khẩu vào Canada được hưởng chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) của Canada, trong khi hàng hóa có xuất xứ từ Canada nhập khẩu vào Việt Nam được hưởng chế độ thuế tối huệ quốc (MFN).

Chile đang có sự phục hồi bền vững và tổng quát của nền kinh tế và duy trì dự báo tăng trưởng GDP 3,25-4,25% cho năm 2019 và từ 3-4% cho năm 2020. Năm 2018, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam và Chile đạt 1,09 tỷ USD, giảm 15,12% so với năm 2017. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 781,71 triệu USD, giảm 21,8%; kim ngạch nhập khẩu đạt 306,61 triệu USD, tăng 8,4%. Hiện Chile là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 của Việt Nam sang Mỹ Latinh sau Mexico và Brazil. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Chile chủ yếu là hàng tiêu dùng như: giày dép các loại, hàng dệt may, clanke và xi măng, sản phẩm nội thất từ chất liệu khác gỗ và gạo. Chile cam kết cắt giảm 95,1% tổng số dòng thuế sẽ được xóa bỏ ngay sau khi CPTPP có hiệu lực và 99,9% tổng số dòng thuế sẽ được xóa bỏ vào năm thứ 8.

Mexico là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại Mỹ Latinh sau Brazil và Argentina. Năm 2018, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này đạt 2,24 tỷ USD. Các sản phẩm xuất khẩu chính của Việt Nam sang Mexico là điện thoại, giày dép, máy tính, hàng dệt may.Với CPTPP, Mexico cam kết xóa bỏ 77% số dòng thuế ngay từ 14/1, tương đương 36.5% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam và sẽ xóa bỏ thuế quan đối với 98% số dòng thuế vào năm thứ 10 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực.

Peru được đánh giá là thị trường tiềm năng và là thị trường tương đối phù hợp với trình độ và quy mô cũng như cách tiếp cận của ta bởi 75% các công ty xuất – nhập khẩu của Peru là vừa và nhỏ, hàng hóa sản phẩm dễ thâm nhập, cạnh tranh và có thể đi vào các nước láng giềng như Ecuador, Colombia, Bolivia và Brazil. Hiện trao đổi hàng hóa giữa Việt Nam và Peru còn khá khiêm tốn. Năm 2018, xuất khẩu của ta sang thị trường này đạt 250 triệu USD. Hiệp định CPTPP dự kiến có hiệu lực trong năm 2019 tại Peru hứa hẹn sẽ tạo xung lực mới cho quan hệ thương mại hai nước. Peru cam kết xóa bỏ 81%.

Hương Ly