"Cát, Muối, Rác sẽ tạo ra sự đột phá cho sản phẩm Du lịch biển Việt Nam”

Đó là chủ đề một công trình nghiên cứu dưới dạng mô hình của STDe có thể áp dụng rộng rãi tại các khu du lịch biển Việt Nam. Thông điệp chính của dự án là: "Cần xây dựng những góc nhìn mới với các nguồn tài nguyên cũ như Cát, Muối và Rác để sáng tạo ra hệ thống sản phẩm du lịch đa dạng phong phú và có tính đột phá cho du lịch biển Việt Nam".

PV Tạp chí Vietnam Business Forum đã phỏng vấn KTS Nguyễn Thu Hạnh- Chủ tịch Liên Hiệp Khoa học Phát triển Du lịch Bền vững (STDe) xung quanh vấn đề này.

Tại sao lại có ý tưởng về sản phẩm du lịch từ muối, thưa bà?

Biển là một trong những thế mạnh cạnh tranh của du lịch Việt Nam. Tuy nhiên thực tế khai thác biển ở một số nơi còn rất hạn chế và chưa thực sự hiệu quả. Điều đó thể hiện ở việc khai thác tài nguyên tại các khu du lịch biển chưa chuyên nghiệp, thiếu đồng bộ mang tính hệ thống và chiến lược dài hạn. Sản phẩm du lịch của các khu du lịch biển chưa thể hiện rõ được tính đặc trưng độc đáo để tạo ra thương hiệu có sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Chất lượng sản phẩm thấp nên chưa thu hút được thị trường khách có khả năng chi trả cao và hiệu quả doanh thu còn thấp.

VN có vì trí địa lý trải dài theo biển– vùng biển có độ mặn cao nhất thế giới. Với hơn 3200 km bờ biển nhiệt đới quanh năm nắng nóng, VN có những đồng muối năng suất cao suốt dọc bờ biển từ Bắc đến Nam. Đó là nguồn tài nguyên vô tận mà biển cả ưu ái dành tặng cho Việt Nam.

Từ bao đời nay, muối đã được thai thác sử dụng như một loại thực phẩm và là nguyên liệu trong một số ngành công nghiệp hoá chất, thực phẩm, song muối chưa được khai thác sử dụng dưới khía cạnh là sản phẩm du lịch có khả năng đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao.

Kết hợp hoạt động sản xuất muối và hoạt động du lịch là một trong những giải pháp cho tình trạng trên và là việc làm hết sức cần thiết. Xây dựng Công viên Muối ngay trên những cánh đồng muối có thế thu hút các nguồn lực đầu tư đổi mới công nghệ sản xuất muối tinh, vừa tôn trọng tự nhiên vừa giữ gìn nghề nghiệp truyền thống và văn hoá địa phương. Điều này có thể mang lại nguồn thu không chỉ từ sản xuất muối mà còn cho du lịch, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động cho địa phương, nâng cao đời sống vật chất tinh thần nhân dân trong vùng; đặc biệt là tạo thành điểm du lịch độc đáo hấp dẫn, nơi đề cao những giá trị văn hóa tinh thần của người Việt thông qua hình tượng hạt muối, đem đến cho khách du lịch những trải nghiệm thú vị.

Như vậy, công viên muối được xây dựng hứa hẹn nhiều hấp dẫn. Bà có thể nói rõ hơn về ý tuởng này?

Công viên muối là một mô hình công viên chuyên đề chưa từng có trên thế giới. Đây sẽ là một cách tiếp cận mới cho việc khai thác sử dụng các nguồn tài nguyên ven biển sẵn có của Việt Nam. Trong công viên, muối tràn ngập cảnh quan, muối tham gia vào các trò chơi, muối trong món ăn, muối đi vào dân gian văn hóa, đi xuyên suốt chiều dài lịch sử của con người. Qua bàn tay và khối óc con người, muối phát huy nhiều giá trị, trở thành biểu tượng cho những giá trị tinh thần cao quý. Đến với Công viên muối, du khách sẽ được trải nghiệm rất nhiều cảm xúc với các không gian: khu vui chơi (hang muối, trượt muối, mê cung muối...), khu ẩm thực, khu quảng trường muối, trung tâm trưng bày triển lãm nghệ thuật muối, bảo tàng làng muối Việt, khu nghỉ dưỡng và spa với khách sạn muối, khu cánh đồng muối tự nhiên …

Hạt muối nhỏ bé, giản dị nhưng chứa đựng trong nó nhiều giá trị về kinh tế, xã hội và văn hoá chưa được khai thác. Việc phát triển các Dự án công viên muối sẽ tạo hướng đi mới cho nghề làm muối, hình thành thêm nhiều sản phẩm du lịch độc đáo mang thương hiệu du lịch biển miền Trung và biển Việt Nam.

Còn sản phẩm du lịch từ rác, vẫn còn khá mới mẻ tại Việt Nam. Bà có thể cho biết rõ hơn về ý tưởng này?

Rác thực ra không khó khai thác. Một số nơi ở Việt Nam cũng đã thực hiện rồi như mua đổi bán hàng cũ hàng mới hay sản xuất đồ lưu niệm tái sinh nhưng mô hình công viên rác hoàn chỉnh bao gồm các trò chơi từ rác, các công trình từ rác thì từ Việt Nam chưa có nhưng ở thế giới đã có. Điều này VN hoàn toàn có thể học theo đựơc vì nó chỉ là sắp xếp lại các vật liệu cũ mà không đòi hỏi công nghệ cao nên có tính khả thi cao.

Sự liên kết giữa doanh nghiệp và các nhà khoa học có ý nghĩa như thế nào trong việc đưa dự án trở thành hiện thực?

Đây là một điều hết sức quan trọng vì nhà khoa học có thể nghiên cứu độc lập với các công ty du lịch , thêm vào đó nhiều khi nhà quản lý cũng không hiểu được mục đích của doanh nghiệp nên những mong muốn nhiều khi không gặp được nhau, dự án không đi đến kết quả. Việc ra đời liên hiệp khoa học phát triển du lịch bền vững, dưới khía cạnh của hoạt động du lịch mong muốn tạo ra một sân chơi qua hoạt động của câu lạc bộ xanh - nơi giao lưu gắn kết tất cả các đối tượng tham gia vào lĩnh vực du lịch để đưa ra những chia sẻ về kiến thức, kết quả nghiên cứu và cả những thực tế để nhà khoa học thông qua doanh nghiệp có thể nắm đựoc thực tế nhiều hơn và ngựoc lại các doanh nghiệp cũng nắm được tư duy, ý tưởng và các đề xuất của nhà khoa học để có thể biến nó thành thực tiễn.

Vậy để dự án trở thành hiện thực rất cần sự đầu tư của doanh nghiệp, thưa bà?

Đầu tiên thì phải gặp được doanh nghiệp tâm đắc với sản phẩm này. Sau khi nắm bắt được thông tin thì doanh nghiệp có thể gặp trực tiếp nhà khoa học và khi đó có thể có các hợp đồng chuyển giao công nghệ. Những hợp đồng này mới đem lại sự khả thi cho dự án, còn hiện tại nó cũng chỉ đơn thuần là ý tưởng.

Còn một vấn đề nữa mà tôi vẫn băn khoăn, đó là các doanh nghiệp kinh doanh du lịch ở Việt Nam hầu hết là quy mô vừa và nhỏ, chưa có thói quen sử dụng khoa học công nghệ hoặc mua sẵn các sản phẩm của nước ngoài. Đây là một thực tế khó khăn, thiệt thòi cho khoa học công nghệ ở Việt Nam. Tôi nghĩ rằng nhà nước nên có những chính sách hỗ trợ, có thể là đầu tư nguồn vốn cho cơ sở vật chất ban đầu vì đây là giai đoạn khó khăn nhất mà nếu không vượt qua được thì khó phát triển. Thêm vào đó là các nguồn công việc thì hiện nay các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học chỉ có các tổ chức nghiên cứu khoa học trong nuớc được nhận còn các tổ chức ngòai nhà nước vẫn không được hỗ trợ mà chủ yếu tự tìm kiếm.

Thưa bà, tại sao dự án này có sự tham gia của nhiều sinh viên?

Dự án được thực hiện do sự chỉ đạo của các nhà khoa học, tuy nhiên có sự tham gia của các bạn sinh viên – những người được đánh giá có nhiều thế mạnh về khă năng sáng tạo, tư duy mở, rộng rãi hơn nhiều những người đã đi làm lâu năm vốn đã bị đóng khung suy nghĩ. Sinh viên có thể mạnh về sự đam mê, lý tưởng sống của những người trẻ mà tổ chức nghiên cứu khoa học nên khai thác, phát huy để tạo nên những kỳ tích nếu như chúng ta biết cách đốt lửa để họ khơi nguồn.

Giang Tú