Kinh nghiệm để phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid 19

08:09:52 | 19/11/2021

 “Phục hồi và phát triển kinh tế sau Đại dịch COVID-19 - Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” là chủ đề buổi tọa đàm trực tuyến do VCCI và Ngân hàng Phát triển Châu Á ADB tại Việt Nam đồng tổ chức vừa qua.

Theo ông Phạm Tấn Công – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chủ tịch Hội đồng Hợp tác Doanh nghiệp ứng phó COVID-19, Việt Nam đang phải đương đầu với những khó khăn lớn ở mọi lĩnh vực của nền kinh tế trước ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID-19. Nhiều khu vực kinh tế quan trọng phía Nam, đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh và Bình Dương đã phải thực hiện giãn cách kéo dài khiến nền kinh tế chịu thiệt hại nặng nề. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý III/2021 ước tính giảm 6,17% so với cùng kỳ năm trước, là mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP quý đến nay. GDP 9 tháng năm 2021 chỉ tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước, là mức thấp nhất trong hơn 1 thập kỷ qua.

Theo ông Công, khảo sát gần đây của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho thấy xấp xỉ 94% doanh nghiệp chịu ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch, khoảng 71% doanh nghiệp tiếp tục giảm doanh thu so với năm trước đó, 96% doanh nghiệp gặp các vấn đề liên quan đến tiếp cận khách hàng, mất cân đối dòng tiền, quản lý nhân công hoặc đứt gãy chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh ấy, người lao động trở thành đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương. Các số liệu từ điều tra toàn quốc của VCCI cho thấy 91% doanh nghiệp đã phải chấp nhận giảm quy mô lao động trong thời kỳ dịch bệnh diễn biến phức tạp.


Ông Phạm Tấn Công – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chủ tịch Hội đồng Hợp tác Doanh nghiệp ứng phó COVID-19 phát biểu khai mạc Tọa đàm

Trước những thách thức to lớn này, Chính phủ Việt Nam đã có sự thay đổi phương châm trong chiến lược chống COVID-19 tại Việt Nam. Ngày 11/10/2021, Nghị quyết số 128/NQ-CP do Chính phủ ban hành về “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” chính thức có hiệu lực để thay thế các Chỉ thị 15, Chỉ thị 16 và Chỉ thị 19 trong công tác phòng chống dịch. Việt Nam đặt mục tiêu ưu tiên kiềm chế, kiểm soát dịch bệnh song cũng xác định dịch bệnh sẽ không sớm kết thúc, phải thích ứng để tìm cách ứng phó phù hợp với đại dịch, duy trì việc sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như tạo công việc, sinh kế cho người dân. Việt Nam hiện đang có tốc độ phủ vaccine rất nhanh, với 64.3 triệu người đã được tiêm ít nhất 1 mũi vaccine (trong đó tiêm đủ liều 34.6 triệu người, tiêm 1 mũi là 29.7 triệu người). Đặc biệt tại các địa phương trung tâm kinh tế như Tp. HCM, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương, Quảng Ninh… tỷ lệ người dân đã được tiêm đủ liều lên tới hơn 80%.

“Để góp phần vào công cuộc phòng chống COVID-19 tại Việt Nam, VCCI cũng đã tham gia tích cực vào công tác hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng an toàn, linh hoạt trước đại dịch. VCCI đã nhanh chóng thành lập Hội đồng Hợp tác Doanh nghiệp ứng phó COVID-19. Đây là cơ chế đặc biệt nhằm kết nối các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp với các cơ quan, tổ chức ở Trung ương, địa phương và quốc tế để cùng hợp sức ứng phó COVID-19, hạn chế tổn thất, duy trì vận hành của doanh nghiệp, bảo vệ doanh nghiệp, người lao động và các hoạt động kinh tế, đồng thời góp sức vào cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 của cả nước. Hội đồng cũng là địa chỉ để kịp thời phản ánh, kiến nghị những khó khăn, vướng mắc, các vấn đề liên quan đến dịch bệnh COVID-19 và hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời cung cấp các hướng dẫn, hỗ trợ trong ứng phó với dịch bệnh COVID-19”, ông Công cho biết

Kinh nghiệm hỗ trợ doanh nghiệp của Thái Lan

Theo ông Jay Roop, chuyên gia kinh tế chính của ADB tại Thái Lan, dịch Covid-19 ảnh hưởng tới tất cả các quốc gia trên thế giới, trong đó Thái Lan GDP năm 2020 âm 6,1%.

Các DN Thái Lan cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 98% DN ở Thái Lan là DN nhỏ và siêu nhỏ, đóng góp khoảng 40% GDP. Đây cũng là đối tượng dễ bị tổn thương nhất nhưng các DN này vẫn tồn tại và không bị phá sản do Chính phủ thực hiện các biện pháp tài khóa và chính sách tiền tệ. Trong đó, các chính sách tiền tệ mang lại hỗ trợ tốt hơn cho DN. Chính phủ Thái Lan đã triển khai cung cấp khoản tín dụng ( trị giá khoảng 8 tỷ USD), còn gọi là các khoản vay “mềm” cho các DN có cơ hội tiếp cận vốn, hạn mức không lớn hơn 30% tổng tài sản DN nhưng không quá 1 triệu USD với mức lãi suất thấp.

Chính phủ Thái Lan cũng triển khai các biện pháp hoãn các khoản nợ. Tài sản của doanh nghiệp (ví dụ như khách sạn) sẽ là tài sản đảm bảo đối với các khoản tín dụng mà doanh nghiệp vay để tiếp tục duy trì hoạt động.

Chính phủ và Ngân hàng Trung ương Thái Lan cũng thực hiện sàng lọc doanh nghiệp có thể tham gia vào các chương trình này. Đây là biện pháp mang tính chất hồi phục trong trung hạn với kỳ vọng doanh nghiệp có thể hồi phục về mặt tài chính.

Về biện pháp liên quan đến chính sách tài khóa, Chính phủ Thái Lan đã áp dụng giảm thuế, gia hạn thuế VAT để giúp các DN trong ngắn hạn. Nếu như quá hạn, doanh nghiệp cũng sẽ phải chịu một mức phạt nhưng thấp hơn so với trước kia.

Trong trung hạn, biện pháp tài chính để hồi phục mà CP Thái Lan áp dụng là thực hiện mức lãi suất 5% trong 5 năm của chương trình này.

Đặc biệt, Thái Lan áp dụng chương trình “ đồng thanh toán”, người tiêu dùng trả 1 phần và Chính phủ chi trả 1 phần nhất định nhằm hỗ trợ người tiêu dùng, nhất là trong lĩnh vực du lịch ( đặt khách sạn, vé máy bay…), giúp phục hồi kinh tế.

“Nhờ Chính phủ thực hiện các biện pháp trên, năm 2021, chỉ có khoảng 0,3% doanh nghiệp nhỏ và vừa Thái Lan bị phá sản. Hơn 99% doanh nghiệp dễ bị tổn thương, dễ đổ vỡ hiện vẫn tồn tại”, ông . Jay Roop nói.

Đối với Việt Nam, theo ông Nguyễn Minh Cường, chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, Việt Nam có thể sẽ không còn dư địa thời gian nữa, cho dù dư địa tài khóa để thực hiện gói cứu trợ và phục hồi nền kinh tế vẫn có thể còn.

Ông Cường cho rằng, khi các quốc gia đi vào chu kỳ phục hồi mà lúc đó Việt Nam mới bắt đầu đưa ra và thực hiện các chính sách tài khoá mạnh thì sẽ muộn, khi đó, áp lực lạm phát ngày càng tăng. Theo dự báo, lạm phát năm 2022 sẽ tăng với áp lực giá cả tăng cao trên toàn cầu.

Trong khi đó, với gần 90% doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch và 1,8 triệu người thiếu việc làm đang gây áp lực cho việc hình thành một chính sách tài khóa mạnh để hỗ trợ nền kinh tế.

“Nếu không kịp thời có các chính sách và thực hiện, càng chần chừ thì VN sẽ càng thiệt thòi”, ông Cường nhấn mạnh.

Anh Mai (Vietnam Business Forum)