Phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới: Tăng hiệu quả và bền vững

Nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế về nông nghiệp, làng nghề, văn hóa và môi trường sinh thái của các địa phương, hướng đến nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.

Du lịch nông thôn được nhiều địa phương xem là "mỏ vàng" trong phát triển kinh tế nông thôn, góp phần đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới.

Tích hợp đa giá trị

Du lịch nông thôn là lợi thế của du lịch Việt Nam, không chỉ góp phần tạo ra nhiều sản phẩm du lịch độc đáo, mà còn giúp tạo việc làm cho người dân bản địa, phát triển kinh tế và an sinh xã hội. Với gần 65,6% dân số hiện sống ở khu vực nông thôn, cùng với lợi thế cảnh quan tươi đẹp, yên bình, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc, Việt Nam có tiềm năng, thế mạnh lớn trong phát triển du lịch gắn với nông thôn.

Cả nước có 365 điểm du lịch nông thôn ở 37 tỉnh, thành phố và hơn 2.000 làng nghề truyền thống có tiềm năng phát triển về du lịch. Ở nhiều địa phương, du lịch nông thôn đang là mũi nhọn để phát triển kinh tế, có sức hút lớn với du khách. Không ít mô hình du lịch nông thôn đã thu hút du khách, như: “Mùa lúa chín” ở vùng núi Đông - Tây Bắc, du lịch sông nước ở Đồng bằng sông Cửu Long, “Ngắm hoa cà phê” ở Tây Nguyên... Hiện các mô hình du lịch đã tạo sức hút mới cho các làng quê. Du lịch nông thôn đã góp phần đổi thay đời sống của người dân địa phương.

Dù vậy, quy mô các điểm du lịch nông thôn chưa phải là lớn; các điều kiện thu hút du lịch cũng còn hạn chế. Các mô hình du lịch nông thôn còn mang tính thời vụ, hoạt động đơn lẻ, chưa có sự gắn kết cũng như chưa tích hợp được đa giá trị. Du lịch nông thôn chưa phải là lĩnh vực được các tỉnh, TP đưa vào nội dung phát triển trọng tâm, và thực tế chỉ xuất hiện tự phát tại một số địa phương. Đó là chưa kể nhiều vấn đề bất cập, hạn chế hiện nay về cơ chế, nguồn lực, hay hoạt động quảng bá nhìn chung còn thiếu bài bản…

Để thúc đẩy Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM đi vào chiều sâu, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Chương trình Phát triển du lịch nông thôn được Thủ tướng Chính phủ ban hành với kỳ vọng thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông thôn, phù hợp với nhu cầu thị trường; tích hợp đa giá trị, bao trùm và phát triển bền vững. Từ đó, góp phần hỗ trợ các địa phương thực hiện hiệu quả, bền vững các tiêu chí nông thôn mới, đưa xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu và thực chất hơn

Để chính sách thật sự hiệu quả

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đã triển khai đến các địa phương Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để các tỉnh, thành phố tranh thủ lợi thế, thay đổi tư duy, tạo không gian phát triển mới cho khu vực nông thôn. Mục tiêu đến năm 2025 là phát triển, chuẩn hóa các “điểm đến” và sản phẩm du lịch nông thôn; mỗi tỉnh, thành phố phấn đấu có ít nhất một điểm du lịch nông thôn được công nhận gắn với lợi thế về nông nghiệp, văn hóa, làng nghề hoặc môi trường sinh thái của địa phương; 50% cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nông thôn được công nhận đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch; phấn đấu mỗi huyện nông thôn mới có tiềm năng du lịch xây dựng được ít nhất một mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp nông thôn đặc thù.

Theo Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương Trần Nhật Lam cho biết: Thời gian tới, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương sẽ tham mưu Bộ NN&PTNT và các bộ ngành hoàn thiện văn bản hướng dẫn triển khai Quyết định số 922/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, trên cơ sở kế hoạch ban hành kèm theo Quyết định số 05/QĐ-BCĐTW-VPĐPNTM, các bộ ngành và 63 tỉnh, TP sẽ phải xây dựng kế hoạch cụ thể của riêng mình để tổ chức triển khai phù hợp với thực tiễn. Văn phòng Điều phối NTM Trung ương cũng sẽ xây dựng và hoàn thiện Bộ tiêu chí về du lịch nông nghiệp, nông thôn; đồng thời, hỗ trợ xây dựng điểm một số mô hình, làm cơ sở đánh giá hiệu quả để nhân rộng.

Bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tiềm năng, vai trò, yêu cầu trong phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn cho cấp uỷ, chính quyền, các tổ chức kinh tế và đặc biệt là cộng đồng được xem là nhiệm vụ hết sức quan trọng. Văn phòng Điều phối NTM Trung ương đang nghiên cứu, xây dựng tài liệu đào tạo, tập huấn về phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Chúng tôi mong muốn các bộ ngành cùng vào cuộc, tăng cường tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn chuyên sâu kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ về các khía cạnh nhằm nâng cao năng lực, đáp ứng yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực cho mục tiêu phát triển lĩnh vực du lịch nông thôn. “Tư duy, nhận thức đó phải đi vào chiều sâu, bởi du lịch nông thôn không phải là việc xây dựng cho được một ngôi nhà, chỉnh trang sạch đẹp một tuyến đường là xong” , Ông Lam nói.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)