SHTP: Hành trình 20 năm thu hút đầu tư công nghệ cao

Khu Công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh (Khu CNC) là một trong ba Khu Công nghệ cao quốc gia do Thủ tướng thành lập theo Quyết định số 145/2002/QĐ-TTg ngày 24/10/2002 với sứ mạng xây dựng nền móng cho công nghiệp công nghệ cao. Theo đó, Khu CNC là khu kinh tế - kỹ thuật được xây dựng và phát triển, có tính chất đặc biệt nhằm tập trung thu hút đầu tư nước ngoài, đồng thời huy động các nguồn lực trong nước về khoa học và CNC, hình thành một lực lượng sản xuất hiện đại, kết hợp có hiệu quả giữa sản xuất kinh doanh với nghiên cứu, tiếp thu, chuyển giao, phát triển CNC và đào tạo nguồn nhân lực góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Những con số ấn tượng

Dự án Khu CNC được Đại hội Đảng bộ TP.Hồ Chí Minh lần thứ VII chọn là 1 trong 12 chương trình, công trình trọng điểm của 5 năm (2001-2005) và được Đại hội Đảng bộ TP.Hồ Chí Minh lần thứ VIII (2006-2010), Đại hội Đảng bộ TP.Hồ Chí Minh lần thứ IX (2011-2015) tiếp tục xác định là 1 trong 5 chương trình, công trình mang tính đòn bẩy, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong 5 năm theo hướng nâng cao chất lượng đầu tư trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Thành phố, nâng cao tính cạnh tranh để hội nhập khu vực và quốc tế. Nhận thức rõ vai trò, sứ mạng vô cùng quan trọng này, những năm qua, tập thể lãnh đạo, công chức, viên chức, người lao động của Khu CNC đã nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, không ngừng phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Đến nay, Khu CNC bước đầu hình thành một Trung tâm CNC quốc gia - nơi tập trung, liên kết hoạt động nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ của TP.Hồ Chí Minh và là 1 trong 3 trụ cột của Khu đô thị sáng tạo phía Đông - TP.Thủ Đức (bao gồm: Khu CNC, Trung tâm tài chính Thủ Thiêm, Đại học Quốc Gia). Trong đó, Khu CNC được xác định là hạt nhân của Khu đô thị sáng tạo trong việc thúc đẩy sự phát triển, cung cấp và nuôi dưỡng những ý tưởng sáng tạo, thu hút vốn, công nghệ, nhân lực CNC trong và ngoài nước, thích nghi với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Với xuất phát điểm thấp của ngành công nghiệp CNC cách đây hơn 20 năm, Chính phủ và TP.Hồ Chí Minh đã lựa chọn phương thức hình thành và phát triển Khu CNC trên cơ sở lấy việc tập trung phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật đồng bộ để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong giai đoạn đầu nhằm tiếp thu, lan tỏa CNC vào trong nước, làm tiền đề để phát triển năng lực nội sinh ở giai đoạn sau. Có thể nói, đây là sự lựa chọn chiến lược có tính then chốt quyết định sự phát triển thành công của SHTP.  

Trải qua 20 năm hình thành, xây dựng và phát triển, Khu CNC đã tạo dựng được môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư phát triển CNC, đồng thời được đánh giá là Khu CNC thành công nhất trong các khu CNC mang tầm quốc gia với một số kết quả ấn tượng.

Tính đến hết ngày 30/9/2022, Khu CNC có 160 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư tương đương 12,036 tỷ USD, trong đó có: 51 dự án FDI với tổng vốn đầu tư 10,106 tỷ USD (chiếm 84% tổng vốn đầu tư), 111 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư 1,969 tỷ USD (chiếm 16%). Vốn đầu tư trung bình là 75,225 triệu USD/dự án. Với kết quả thu hút đầu tư hết sức ấn tượng, Khu CNC đã trở thành điểm đến đáng tin cậy cho đầu tư công nghệ cao của thế giới. Minh chứng là đã có hơn 10 tập đoàn CNC hàng đầu thế giới hiện diện tại SHTP như: Intel, Jabil, Rockwell Automation (Mỹ), Nidec, Nipro, NTT (Nhật Bản), Samsung (Hàn Quốc), Sonion (Đan Mạch), Datalogic (Ý), Sanofi (Pháp), TTI (Đức).

Giá trị sản xuất lũy kế của toàn Khu CNC đạt 120 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu sản phẩm CNC liên tục tăng qua các năm. Riêng năm 2021, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế, kim ngạch xuất khẩu của SHTP vẫn tăng và đạt 20,9 tỷ USD, chiếm 51,86% kim ngạch xuất khẩu của cả TP.Hồ Chí Minh. Dự kiến năm 2022 kim ngạch xuất khẩu của SHTP đạt 23 tỷ USD, góp phần quan trọng trong thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng tăng trưởng theo hướng công nghiệp CNC.

Khu CNC đã hợp tác với trường Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh và các viện, trường khác triển khai các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), đào tạo, ươm tạo CNC, doanh nghiệp CNC, đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng. Đồng thời, hoạt động R&D trong doanh nghiệp ngày càng được nâng cao. Chi bình quân cho hoạt động R&D của doanh nghiệp đạt trên 1% tổng doanh thu, góp phần nâng cao hiệu quả dây chuyền sản xuất, chất lượng sản phẩm, hình thành một số lĩnh vực thế mạnh có sản phẩm nổi bật trong các lĩnh vực vi điện tử, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ y sinh,... Qua đó góp phần hình thành và phát triển năng lực nội sinh về CNC cho TP.Hồ Chí Minh.

Hình thành hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ, gia tăng chuỗi cung ứng nội địa

Ngay từ khi mời gọi các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Intel, Nidec, Samsung, TTI,... Ban Quản lý Khu CNC đã định hướng xây dựng chiến lược phát triển chuỗi công nghiệp hỗ trợ (CNHT) thông qua: Tổ chức các hội nghị, hội thảo về phát triển CNTH; phối hợp tổ chức sự kiện "Gặp gỡ nhà cung cấp và thu hút đầu tư CNHT vào Khu CNC"; tham gia góp ý dự thảo Nghị định phát triển CNHT do Bộ Công Thương chủ trì; tham gia quy hoạch Khu CNHT trong Khu CNC dành cho thu hút đầu tư dự án CNHT CNC; tổ chức 2 đợt tìm kiếm nhà cung cấp cho Samsung; phối hợp với các doanh nghiệp trong Khu CNC hoàn thiện và đưa vào hoạt động Phòng trưng bày sản phẩm CNHT đặt tại Vườn ươm doanh nghiệp CNC.

Ngoài ra, nhằm gia tăng tỷ lệ nội địa hóa trong cơ cấu sản phẩm CNC của các doanh nghiệp FDI, Khu CNC cũng đã thu hút 23 dự án CNHT sản xuất CNC với tổng vốn đầu tư 512,72 triệu USD, trong đó có 14 dự án trong nước, vốn đầu tư khoảng 163,35 triệu USD và 12 dự án FDI, vốn đầu tư khoảng 349,37 triệu USD. Việc thu hút CNHT CNC đã góp phần kết nối được hơn 300 doanh nghiệp ngoài Khu CNC tham gia chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp trong Khu CNC, góp phần hình thành hệ sinh thái CNHT hoàn chỉnh, tạo môi trường sản xuất CNC lý tưởng cho doanh nghiệp FDI và tạo sức hấp dẫn để thu hút đầu tư dự án CNC mới trong tương lai.

Để nâng cao tính lan tỏa của dự án tại Khu CNC cũng như phát triển CNHT cho sản phẩm CNC, kết nối giữa doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước,… SHTP chú trọng hình thành chuỗi cung ứng trong nước xoay quanh các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đẩy mạnh hợp tác với Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP.Hồ Chí Minh (HEPZA) về phát triển chuỗi cung ứng nội địa CNC, góp phần thực hiện chủ trương chuyển đổi khu chế xuất - khu công nghiệp hiện hữu sang mô hình Khu CNC. Tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp kết nối các hoạt động, kích cầu đầu tư, liên kết các ngân hàng, thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu,... Đặc biệt quan tâm đẩy mạnh hoạt động hợp tác R&D trong doanh nghiệp; gắn kết nghiên cứu, thiết kế và chuyển giao công nghệ với doanh nghiệp,… Thông qua những nỗ lực này, Khu CNC hướng tới mục tiêu xây dựng hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ ứng dụng CNC. Hệ sinh thái này không chỉ phục vụ cho doanh nghiệp CNC, doanh nghiệp FDI mà còn là xương sống cho nền sản xuất hiện đại của TP.Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung, góp phần gia tăng chuỗi cung ứng nội địa.

Có thể nói, qua 20 năm phát triển, Khu CNC đã góp phần cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của TP.Hồ Chí Minh, Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước; đồng thời hình thành và phát triển một lực lượng năng lực nội sinh về CNC, có thể đảm nhận các công việc từ chuyển giao, ứng dụng CNC, R&D, đào tạo, ươm tạo CNC, doanh nghiệp CNC, cho đến sản xuất sản phẩm CNC tại Khu CNC (made in Việt Nam); làm cơ sở lan tỏa CNC ra bên ngoài và là hạt nhân xây dựng Khu đô thị sáng tạo phía Đông TP.Hồ Chí Minh.

Nguồn: Vietnam Business Forum