Thủy điện Hòa Bình: Niềm tự hào công trình thế kỷ

Được khởi công vào ngày 06/11/1979, Nhà máy Thủy điện Hòa Bình đã trở thành biểu tượng của ngành Điện Việt Nam nói chung và tỉnh Hòa Bình nói riêng. Xuyên suốt hơn 30 năm tái lập tỉnh, công trình như một dấu ấn đáng tự hào, ghi dấu mốc son chói lọi trong bản trường ca chinh phục sông Đà, góp sức xây dựng, phát triển quê hương, đất nước.

Đóng góp quan trọng cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước

Nhà máy Thủy điện Hoà Bình được xây dựng tại hồ Hòa Bình, trên dòng sông Đà. Trước khi Nhà máy thủy điện Sơn La khánh thành, đây là nhà máy thủy điện lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á. Công trình được thiết kế đa mục tiêu, trong đó vừa trị thủy sông Đà, chống lũ giảm nhẹ thiên tai, đảm bảo an toàn cho vùng đồng bằng Bắc bộ và Thủ đô Hà Nội; vừa sản xuất điện năng cung cấp cho phát triển kinh tế - xã hội (KT - XH) đất nước và phục vụ đời sống sinh hoạt của người dân.

Với sự giúp đỡ của Liên Xô, Nhà máy được hoàn thành năm 1994 với 8 tổ máy (tổng công suất 1.920 MW), đã cơ bản giải quyết được tình trạng thiếu điện, là nguồn điện chủ lực của ngành Điện Việt Nam trong những năm 90 của thế kỷ 20. Sau hơn 30 năm vận hành, đến năm 2022, Nhà máy đã cung cấp cho đất nước tổng sản lượng trên 250 tỷ kWh.

Đặc biệt, Nhà máy đóng vai trò quan trọng trong việc cấp nước chống hạn phục vụ sản xuất nông nghiệp cho các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, cải thiện giao thông thủy trên sông Đà, sông Hồng, tăng cường nguồn nước phục vụ nhu cầu dân sinh và các hoạt động sản xuất khác. Lượng nước xả từ hồ Hòa Bình phục vụ sản xuất nông nghiệp cho nhiều tỉnh, thành phố ở đồng bằng Bắc bộ chiếm 65 - 70% tổng lượng xả từ tất cả hồ thủy điện lớn ở phía Bắc, giúp các phương tiện thủy trên sông Đà và sông Hồng lưu thông dễ dàng.

Nhiều năm qua, Công ty Thủy điện Hòa Bình đã đóng góp nguồn kinh phí đáng kể vào ngân sách của Nhà nước và địa phương (1.000 - 1.400 tỷ đồng/năm). Qua đó, đóng góp thiết thực vào công cuộc phát triển KT - XH và sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước nói chung và tỉnh Hòa Bình nói riêng. Từ khi có dự án, địa phương đã thực sự thay đổi. Từ một tỉnh nghèo của khu vực miền Tây Bắc, Hòa Bình giờ đây đã trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn của nhân dân cả nước và du khách nước ngoài.

Ngày 20/01/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 99/QĐ-TTg về việc đưa Nhà máy Thủy điện Hòa Bình vào danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia. Đến tháng 7/2018, Nhà máy Thủy điện Hòa Bình được vinh danh trong Chương trình “Vinh quang Việt Nam - Dấu ấn những công trình”, trở thành niềm tự hào to lớn về ý chí và nghị lực phi thường của người công nhân điện.

Tiếp tục thắp “nguồn sáng” trên sông Đà

Để tận dụng nguồn tài nguyên nước quý giá của các hồ thủy điện trên thượng nguồn, tạo ra nguồn năng lượng mới đóng góp cho sự phát triển đất nước, đầu năm 2021, dự án Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng chính thức được khởi công. Đây là công trình công nghiệp thuộc nhóm A đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư và giao Ban Quản lý dự án Điện 1 làm đại diện chủ đầu tư.

Dự án có tổng mức đầu tư là 9.220,83 tỷ đồng, công suất 480MW, nâng tổng công suất của toàn bộ Nhà máy Thủy điện Hòa Bình đạt 2400MW, bằng công suất Nhà máy Thủy điện Sơn La. Điện lượng trung bình hàng năm 479 triệu kWh/năm (mùa lũ) và tăng khả năng huy động điện năng giờ cao điểm của Nhà máy Thủy điện Hòa Bình hiện hữu vào mùa khô khoảng 264,4 triệu kWh/năm.

Khi hoàn thành, công trình sẽ làm tăng khả năng phát công suất phủ đỉnh cho hệ thống điện quốc gia, tạo điều kiện khai thác tối đa nguồn nước xả thừa hàng năm vào mùa lũ của Nhà máy Thủy điện Hòa Bình hiện tại để phát điện. Dự án cũng sẽ góp phần nâng cao khả năng điều tần, ổn định tần số của hệ thống điện quốc gia; giảm chi phí của hệ thống; giảm cường độ làm việc của các tổ máy hiện hữu, kéo dài tuổi thọ của thiết bị, tiết kiệm chi phí bảo dưỡng, sửa chữa. Sau một thời gian tạm dừng thi công, đến nay, dự án đang được liên doanh các nhà thầu triển khai đồng bộ các hạng mục; mục tiêu đưa tổ máy số 1 phát điện vào quý II/2024; tổ máy số 2 phát điện và hoàn thành công trình vào quý IV/2024.

Nguồn: Vietnam Business Forum