SHTP: Bền bỉ sứ mệnh xây dựng nền móng cho ngành công nghiệp công nghệ cao quốc gia

Khu Công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh (SHTP) được thành lập theo Quyết định số 145/2002/QĐ-TTg ngày 24/10/2002 của Thủ tướng Chính phủ, với sứ mệnh xây dựng và phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, giúp phát triển công nghệ cao (CNC) tạo động lực thúc đẩy việc thực hiện mục tiêu xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.

Sau hơn 20 năm hình thành và phát triển, SHTP đã tạo dựng được môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư phát triển CNC, không những là điểm đến của nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới mà còn là nơi hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp trong nước nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo, năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đến nay, SHTP được đánh giá là khu CNC thành công nhất trong các khu CNC quốc gia.

Khẳng định vị thế khu CNC tầm quốc gia

Ngay từ đầu, dự án Khu CNC đã được Đại hội Đảng bộ TP.Hồ Chí Minh lần thứ VII chọn là 1 trong 12 chương trình, công trình trọng điểm của nhiệm kỳ 2001 - 2005; sau đó tiếp tục được Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ VIII (nhiệm kỳ 2006 - 2010) và IX (nhiệm kỳ 2011 - 2015) xác định là 1 trong 5 chương trình, công trình mang tính đòn bẩy, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong 5 năm theo hướng nâng cao chất lượng đầu tư trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Thành phố, nâng cao tính cạnh tranh để hội nhập khu vực và quốc tế.

Nhận thức rõ vai trò, sứ mạng vô cùng quan trọng này, những năm qua, Ban lãnh đạo cùng toàn thể công chức viên chức - người lao động Ban Quản lý Khu CNC đã nỗ lực vượt qua mọi thách thức, không ngừng phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Đến nay, SHTP đã triển khai đồng bộ 7 phân khu chức năng theo quy hoạch tổng thể được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, bước đầu hình thành một Trung tâm CNC quốc gia - nơi tập trung, liên kết hoạt động nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ của TP.Hồ Chí Minh và là 1 trong 3 trụ cột của Khu đô thị sáng tạo phía Đông – TP.Thủ Đức. Trong đó, SHTP được xác định là hạt nhân của Khu đô thị sáng tạo trong việc thúc đẩy sự phát triển, cung cấp và nuôi dưỡng những ý tưởng sáng tạo, thu hút vốn, công nghệ, nhân lực CNC trong và ngoài nước, thích nghi với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0

Tính đến tháng 8/2023, dự án được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư tương đương là 12,184 tỷ USD, trong đó có 50 dự án đầu tư nước ngoài với vốn đầu tư là 10,087 tỷ USD và trong nước có 110 dự án với vốn đầu tư là 48.309,984 tỷ đồng (tương đương 2,097 tỷ USD). Tính đến nay, lũy kế tổng giá trị sản xuất CNC của SHTP ước đạt 120,307 tỷ USD, giá trị xuất khẩu đạt 112,024 tỷ USD và giá trị nhập khẩu đạt 105,299 tỷ USD (xuất siêu: 6,725 tỷ USD). Lũy kế tổng thu ngân sách ước đạt 1,7 tỷ USD, tăng nhanh trong những năm gần đây do một số dự án đầu tư đã hết thời gian được hưởng ưu đãi. Ngoài ra, hoạt động của Khu CNC còn góp phần hình thành các hệ sinh thái ngành mạnh trong các lĩnh vực: Điện tử - Công nghệ thông tin; Công nghệ sinh học - Dược phẩm; Cơ khí chính xác; Tự động hóa; Công nghệ vật liệu mới.

Với hiệu quả cao trong hoạt động, SHTP đã góp phần quan trọng trong thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.Hồ Chí Minh qua các nhiệm kỳ, đó là thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao chất lượng tăng trưởng theo hướng công nghiệp CNC. Các doanh nghiệp trong Khu CNC không chỉ hoạt động hiệu quả mà còn liên tục tăng vốn, đầu tư mở rộng sản xuất, gia tăng hàm lượng công nghệ trong từng sản phẩm, đóng góp quan trọng vào kim ngạch xuất nhập khẩu của TP.Hồ Chí Minh với kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm, dịch vụ CNC đã chiếm hơn 50% kim ngạch xuất khẩu của Thành phố. Với con số ấn tượng này, TP.Hồ Chí Minh đã tiên phong chứng tỏ chủ trương đúng đắn của Đảng về phát triển CNC trong chiến lược công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế.

Cùng với hiệu quả cao trong thu hút đầu tư, hoạt động nghiên cứu phát triển (R&D) trong doanh nghiệp cũng có bước đột phá mạnh mẽ phần nào cho thấy SHTP đang đi đúng hướng với những mục tiêu đề ra ngay từ khi thành lập. Đến nay, đã có 35/60 dự án có hoạt động R&D (31 dự án sản xuất CNC và 4 dự án nghiên cứu); trong đó 11 dự án có hoạt động chuyển giao công nghệ. Các doanh nghiệp có hoạt động R&D nổi bật có thể kể đến: Intel Việt Nam, Samsung, Datalogic, Sanofi, Sonion, Nanogen, FPT, Wakamono, Điện Quang,… Chi bình quân cho hoạt động R&D của doanh nghiệp đạt 2% tổng doanh thu, góp phần nâng cao hiệu quả dây chuyền sản xuất, chất lượng sản phẩm, hình thành một số lĩnh vực thế mạnh có sản phẩm nổi bật trong các lĩnh vực vi điện tử, công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ y sinh,... Hoạt động R&D được triển khai không chỉ phục vụ cho doanh nghiệp mà còn thực hiện dịch vụ nghiên cứu cho các công ty, tập đoàn khác trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam; tạo tiền đề cho việc xây dựng và phát triển nền công nghiệp CNC của Việt Nam hướng đến tạo ra các sản phẩm, công nghệ trên bản đồ CNC của thế giới.

Một tín hiệu điều đáng mừng là cùng với việc nhiều trung tâm R&D của doanh nghiệp được hình thành tại SHTP cũng đã thu hút lực lượng lao động có trình độ cao tham gia các hoạt động R&D trong nhiều lĩnh vực CNC; qua đó góp phần phát triển năng lực nội sinh về CNC cho TP.Hồ Chí Minh, hình thành nên hệ sinh thái thúc đẩy hoạt động R&D và đổi mới sáng tạo trong tương lai.

Phấn đấu đạt trình độ và chuẩn mực quốc tế

Có thể thấy trong hơn 2 thập kỷ phát triển, nhiều nhà đầu tư đã thành công khi chọn điểm đến SHTP, đi đúng định hướng để CNC dẫn dắt sự phát triển kinh tế TP.Hồ Chí Minh và đất nước. Sự hiện diện của các dự án CNC trong và ngoài nước - nhất là dự án từ các tập đoàn CNC hàng đầu thế giới như: Intel, Jabil (Hoa Kỳ); Nidec, Nipro, NTT (Nhật Bản); Samsung (Hàn Quốc); Datalogic (Italia),... đã góp phần cải thiện, nâng cao môi trường đầu tư của TP.Hồ Chí Minh nói riêng - Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước nói chung. Nổi bật trong số các nhà đầu tư Nhật Bản tại SHTP phải kể đến Tập đoàn Nidec - tập đoàn tiên phong có mặt tại SHTP ngay từ những ngày đầu thành lập. Đến nay, tổng vốn đầu tư của Tập đoàn đã đạt gần 524,85 triệu USD. Bên cạnh đóng góp doanh thu xuất khẩu hàng năm, Nidec đã góp phần quan trọng trong phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ CNC của Việt Nam.

Đặc biệt, thông qua hoạt động của các “đại bàng” công nghệ đã hình thành và phát triển một lực lượng năng lực nội sinh về CNC có thể đảm nhận công việc từ chuyển giao, ứng dụng CNC, R&D, đào tạo, ươm tạo CNC cho đến sản xuất sản phẩm CNC (made in Vietnam) tại SHTP, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng của kinh tế TP.Hồ Chí Minh từ phát triển theo chiều rộng sang phát triển theo chiều sâu; là hạt nhân xây dựng Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông Thành phố.

Hướng về tương lai, phát huy vai trò tiên phong mở lối, SHTP đã, đang và sẽ tiếp tục thu hút, phát triển các ngành CNC mang tính định hướng như: Công nghiệp điện tử; vi mạch bán dẫn; Công nghiệp sinh học; Công nghiệp Hàng không - vũ trụ. Tăng cường các hoạt động quảng bá, xúc tiến đầu tư trong cũng như ngoài nước nhằm mời gọi nhà đầu tư vào SHTP, nhất là tại các thị trường mục tiêu như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Bắc Mỹ, châu Âu... Song song đó, Ban Quản lý Khu CNC cũng định hướng xây dựng chiến lược phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ sản xuất CNC, góp phần lan tỏa sản xuất CNC ra các ngành công nghiệp nội địa, từng bước hình thành hệ sinh thái sản xuất CNC và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Mục tiêu đến năm 2030, SHTP sẽ trở thành Khu công viên khoa học và công nghệ (Science Park) chuẩn mực quốc tế; đến năm 2045 trở thành Khu đô thị khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, là hạt nhân, động lực tăng trưởng mới của vùng Đông Nam bộ và cả nước.

Nhằm hiện thực hóa mục tiêu trên, bên cạnh nỗ lực của chính quyền TP.Hồ Chí Minh trong việc kiến tạo không gian, khuôn khổ pháp lý, đặc biệt là trong điều kiện Thành phố vừa được Quốc hội thông qua Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.Hồ Chí Minh, SHTP cam kết sẽ triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư trong việc đẩy mạnh tái cơ cấu, gia tăng giá trị; trong đó chú trọng đẩy mạnh cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách thủ tục hành chính, triển khai quyết liệt cơ chế một cửa liên thông nhằm cải thiện quy trình cấp phép đầu tư trong bối cảnh hiện nay.

Nguồn: Vietnam Business Forum