Xây dựng nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa

Quy hoạch xây dựng nông thôn gắn với quá trình đô thị hóa là định hướng xuyên suốt trong xây dựng và phát triển nông thôn giai đoạn 2021-2025, đến năm 2030 theo mục tiêu của Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đô thị hóa xây dựng Nông thôn mới

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông cho biết, những năm qua, các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan đã nghiêm túc thực hiện và triển khai nhiều giải pháp thiết thực, tạo chuyển biến lớn và đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác lập, quản lý quy hoạch NTM, xây dựng NTM. Diện mạo nông thôn đã có nhiều đổi thay và khởi sắc. Nhờ quy hoạch xây dựng NTM mà cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn đã được quan tâm đầu tư, cơ bản đáp ứng nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa của người dân. Hệ thống thủy lợi ngày càng hoàn thiện, đồng bộ, góp phần nâng cao giá trị sản xuất và thúc đẩy cơ cấu lại ngành nông nghiệp ở các địa phương.

Mặc dù hơn 90% số xã đã đạt tiêu chí quy hoạch NTM song do quá trình đô thị hóa với tốc độ nhanh ở các địa phương đã tạo thêm những vấn đề lớn trong tổ chức sản xuất, quản lý lao động, quản lý các vấn đề xã hội, hạ tầng kết nối giữa đô thị và nông thôn, nhất là tổ chức sản xuất gắn với dịch vụ thương mại. Các chuyên gia cũng cho rằng, quá trình đô thị hóa với tốc độ nhanh, ảnh hưởng không nhỏ đến các vùng ven đô, vùng nông thôn, dẫn đến sự thay đổi về mặt xã hội, nhanh chóng tác động đến các vấn đề xây dựng. Nhiều nơi đô thị hóa tự phát không theo quy hoạch, dẫn đến phá vỡ cảnh quan, mất bản sắc truyền thống, hoặc cũng có nơi bị pha tạp…

Nông thôn mới gắn với đô thị hóa

Tại phiên thảo luận , Quốc hội khóa XV về Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Ông Lê Văn Gọi, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Nai, năm 2021, khi Trung ương chưa ban hành khung pháp lý Chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, Đồng Nai đã chủ động triển khai các bước, đề ra các chính sách để việc xây dựng nông thôn mới diễn ra thường xuyên, liên tục.

Thời gian tới, cơ quan Trung ương, địa phương cần quan tâm vấn đề xây dựng nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa. Đồng Nai đã triển khai đề án xây dựng nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa ở huyện Trảng Bom; song việc thực hiện còn gặp nhiều khó khăn do các xã ven đô chưa có Bộ tiêu chí riêng. Nếu áp dụng Bộ tiêu chí Quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 cho các xã ven đô thì một số nội dung chưa phù hợp với tình hình thực tế. Nguyên nhân do các xã ven đô có dân nhập cư đông, tăng dân số cơ học cao tạo áp lực lớn lên cở sở hạ tầng, y tế, giáo dục, văn hóa, môi trường.

Bộ tiêu chí xã ven đô nếu có sẽ là công cụ quan trọng để quản lý lập và thực hiện quy hoạch khu vực ven đô. Với bộ tiêu chí này, khu vực ven đô sẽ được nhận diện đúng các cơ hội và thách thức trước mắt cũng như lâu dài và đặt ra các yêu cầu cần thực hiện, trong đó ưu tiên các nội dung bảo vệ môi trường, tăng tiện nghi đô thị (không gian công cộng, hạ tầng kỹ thuật, cây xanh, cấp nước) và bảo vệ không gian thoát nước tự nhiên.

Trên cơ sở những hạn chế và yêu cầu của quá trình đô thị hóa hiện nay, tại Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, nội dung tiêu chí quy hoạch trong xây dựng NTM đã có sự điều chỉnh nhằm phù hợp với bối cảnh mới. Theo đó, quy hoạch xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 nhấn mạnh việc nâng cao chất lượng xây dựng và thực hiện các quy hoạch gắn với thực hiện bộ tiêu chí NTM nhằm đảm bảo đáp ứng mục tiêu của quy hoạch là góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương theo hướng bền vững, bản sắc, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, đẩy mạnh đô thị hóa khu vực nông thôn trên nền tảng kế thừa kết quả xây dựng NTM; đảm bảo tính kết nối giữa nông thôn - đô thị, giữa vùng nông thôn với vùng phát triển du lịch dịch vụ, kết nối vùng đồng bằng - miền núi.

Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương

Đan Ngọc (Vietnam Business Forum)