Tăng phí để tận thu?

Co cụm, cục bộ, tính dến cái riêng hơn là lợi ích chung của cộng đồng là điều dễ thấy nhất trong việc phát triển du lịch của các thành phố vốn là điểm đến nổi tiếng Việt Nam hiện nay. Tăng giá dịch vụ trong khi chất lượng thả nổi thiếu sự đầu tư đã làm cho du lịch Việt Nam thiếu sức cạnh tranh ngay cả trên sân nhà.

Hiện nay nhiều điểm tham quan đều đồng loạt tăng giá, từ Hạ Long đến Hà Nội và cả Huế nơi chuẩn bị diễn ra Festival rầm rộ vào tháng 4 sắp tới. Tuy nhiên mục tiêu của việc tăng giá để giải quyết bài toán kinh phí hay tái đầu tư không rõ ràng, đôi khi gây phản ứng trong dư luận trong bối cảnh kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn. Nhiều điểm danh thắng hiện nay đã cho phép tăng giá vé, phí tham quan, tăng giá các chương trình trình biểu diễn trong khi chất lượng hầu như không đổi, thậm chí có phần xuống cấp… Tiêu biểu như Hạ Long, sau khi được cả nước dốc sức cho cuộc bình chọn để lọt vào top 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới mới lẽ ra phải giảm giá để cảm ơn tất cả du khách thì Quảng Ninh lại “quay lưng” và xem đây là tài sản riêng bằng cách điều chỉnh tăng giá khi tham quan Di sản thiên nhiên này. Theo đó, giá tham quan động Thiên Cung - Đầu Gỗ - hòn Chó Đá, làng chài Ba Hang, hòn Đỉnh Hương, hòn Trống Mái, làng chài Hoa Cương là 80.000 đồng/người; hang Sửng Sốt, Ti Tốp (hoặc Soi Sim), động Mê Cung, hồ Động Tiên có giá vé là 90.000 đồng/người… Bên cạnh đó, mỗi du khách khi tham quan một tuyến trong vịnh buộc phải mua vé cho tất cả điểm tham quan khác trong tuyến… dù họ có muốn đi hay không. Điều này đã làm cho nhiều du khách và các công ty lữ hành cảm thấy không thỏa đáng.

Không chỉ với Hạ Long, nhiều địa phương sở hữu các danh thắng khác cũng đua nhau tăng phí. Đầu năm 2012, UBND TP Hà Nội vừa ban hành quyết định về việc thu phí tham quan danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử trên địa bàn. Theo đó, các di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đền Ngọc Sơn, nhà tù Hỏa Lò có mức phí 20.000 đồng/lượt khách; đối với khu di tích Cổ Loa, đền Quán Thánh là 10.000 đồng/lượt…

Mới đây nhất, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã có quyết định về mức thu phí mới với du khách tham quan. Từ ngày 16/4, giá vé tham quan cố đô Huế sẽ đồng loạt tăng gần gấp đôi so với mức hiện nay. Cụ thể, giá vé lượt tham quan các điểm tham quan như Đại Nội, lăng Tự Đức, lăng Khải Định, lăng Minh Mạng đối với khách nước ngoài tăng từ 55.000 lên 80.000 đồng và từ 35.000 đồng lên 50.000 đồng đối với khách Việt Nam. Với trẻ em, mức vé lần lượt là 20.000 đồng và 10.000 đồng. Tại các điểm bảo tàng, điện Hòn Chén, lăng Đồng Khánh, lăng Thiệu Trị, Cung An Định, giá vé tăng tương ứng từ 22.000 đồng lên 40.000 đồng, và từ 10.000 đồng lên 30.000 đồng.

Tăng giá để đầu tư cho chất lượng dịch vụ là điều nên làm nhưng điều đáng nói là chất lượng vẫn không mấy thay đổi, thậm chí xuống cấp. Nhiều nơi hệ thống bơm cứu đắm; cứu hỏa do lâu không không được kiểm tra, bảo dưỡng nên không còn đảm bảo yêu cầu; một số cabin đã xuống cấp; phao cứu sinh, cứu hộ… không đảm bảo tiêu chuẩn… Đấy là chưa nói đến thái độ phục vụ du khách chưa tốt. Điều làm du khách khó chịu nhất là thái độ chèo kéo, đu bám khách tại hầu hết khu du lịch hiện nay. Mặc dù đã được nhắc nhở và có những biện pháp mạnh tay nhưng dường như tình trạng này vẫn chưa được giải quyết.

Trước thực trạng trên, các chuyên gia và doanh nghiệp lữ hành đã đưa ra nhiều giải pháp để giải quyết bài tóan trên. Theo ông Phạm Tiến Dũng, Giám đốc Trung tâm Tổ chức Hội nghị & Du lịch chất lượng cao quốc tế, việc tăng giá là chấp nhận được nhưng các doanh nghiệp phải cam kết nâng cao chất lượng dịch vụ để xứng với tiềm năng chứ không để tình trạng tăng giá mà chất lượng không thay đổi gây nhiều bức xúc cho du khách. Bên cạnh đó, tăng phí cũng cần có lộ trình hợp lý, phải nêu rõ mục đích của việc tăng giá để tránh sự quay lưng của số đông du khách.

Ông Nguyễn Minh Mẫn cho rằng, đối với trường hợp cụ thể của Hạ Long nên giảm hơn là tăng giá để cảm ơn số đông du khách đã bình chọn trong thời gian qua. Trước cuộc bình chọn, bản thân Hạ Long đã là Di sản thiên nhiên thế giới do UNESCO công nhận, việc tăng giá là bình thường nhưng cần lộ trình và cho thấy được sự khác biệt về chất lượng và dịch vụ khi tăng giá chứ không thể như hiện nay. Ông cũng nhấn mạnh, đây là biểu tượng du lịch quốc gia cần có giải pháp quản lý hiệu quả để tôn vinh hình ảnh du lịch Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế đang ngày càng quan tâm đến thị trường Việt Nam.

Ngành du lịch định hướng là ngành kinh tế mũi nhọn của quốc gia, việc phát triển bền vững cần dựa trên nguyên tắc phát triển - bảo tồn; gắn kết lợi ích của người dân với lợi ích chung của du lịch để họ bảo vệ, giữ gìn. Chi phí thu được vừa tái đầu tư vừa nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời giáo dục nhận thức cùng những qui định đối với hành vi ứng xử của du khách khi đến những điểm du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử,… Có như vậy tính bền vững mới đi vào thực chất và góp phần cho sự phát triển lâu dài cho những thế hệ tương lai.

Huyền - Hà