"Bộ phận hay cá nhân nào tự nói là quan trọng không thể cắt giảm phải là đối tượng cần thay thế đầu tiên…"

Đây là nhận định của bà Vũ Thị Thu Hà nguyên Giám đốc VCCI Vũng Tàu xoay quanh cuộc cách mạng về sắp xếp, tổ chức, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị đang được khẩn trương thực hiện trong cả nước. Theo bà Hà, để công cuộc tinh gọn, tái cơ cấu đạt hiệu quả cao cần chú trọng đến chất lượng nguồn nhân lực, bố trí nhân sự hợp lý, khoa học. Thời đại công nghệ số, con người vẫn là chủ thể, là yếu tố cốt lõi quyết định thành công mà ngay cả trí tuệ nhân tạo (AI) cũng không thể thay thế được…

Bà Trần Thị Hà - Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, bà Nguyễn Thị Minh - Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài chính, bà Nguyễn Thị Tuyết Minh -  Chủ tịch Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam, bà Vũ Thị Thu Hà nguyên Giám đốc VCCI Vũng Tàu

Tinh về số nhưng nâng về chất

Năm 2025 là năm đầu tiên Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình, kỷ nguyên phát triển mới. Đất nước ta, dân tộc ta đang đứng trước các cơ hội mới, vận hội mới, thời cơ mới để cất cánh và bứt phá, vươn lên phát triển toàn diện, mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, việc sắp xếp, tổ chức, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, có ý nghĩa sống còn. Đây là đòi hỏi tất yếu nhằm nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy, đáp ứng yêu cầu xây dựng một hệ thống chính trị gọn nhẹ nhưng hiện đại, vận hành hiệu quả vì sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Tuy nhiên đi cùng với thời cơ mới, vận hội mới thì cuộc cách mạng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị cũng đồng thời đặt ra nhiều rào cản, nhiều thách thức đòi hỏi tinh thần đoàn kết gắn bó, quyết tâm mạnh mẽ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nhằm đưa đất nước vượt qua mọi chông gai thách thức, hiện thực hóa các mục tiêu đề ra và tự tin bước vào kỷ nguyên mới. Trong đó yêu cầu tiên quyết của công cuộc tái cơ cấu, tinh gọn bộ máy là phải đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu, phải lấy lợi ích quốc gia làm kim chỉ nam trong mọi quyết định, kể cả khi điều đó yêu cầu hy sinh lợi ích cá nhân hay tổ chức. Tinh gọn hệ thống nhưng vẫn phải đảm bảo tính minh bạch và công bằng, mọi quyết định sắp xếp, tinh gọn phải dựa trên các tiêu chí rõ ràng, minh bạch để tránh gây bất mãn hoặc nghi ngờ từ người dân và cán bộ. Cần lắng nghe ý kiến từ nhiều phía, bao gồm cả các chuyên gia, cán bộ, công chức và người dân để đảm bảo sự đồng thuận cao.

Có thể thấy đổi mới, sắp xếp lại bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả không chỉ là đòi hỏi cấp thiết mà còn là động lực quan trọng để đưa đất nước phát triển toàn diện trong bối cảnh mới. Cấp thiết là vậy xong để đảm bảo tính hiệu quả, đồng bộ thì yêu cầu đặt ra là công cuộc cải cách, tinh gọn bộ máy phải được thực hiện theo lộ trình cụ thể, không gây xáo trộn lớn hoặc làm gián đoạn các hoạt động thiết yếu của Nhà nước; tránh tạo ra các rào cản mới như: mất cân đối nhiệm vụ, quá tải công việc ở các cơ quan còn lại…

Theo bà Vũ Thị Thu Hà, khó khăn lớn nhất của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là làm thế nào để vượt qua những rào cản tư duy, lợi ích nhóm và đảm bảo sự đồng bộ trong toàn hệ thống, sự đồng bộ giữa các cấp và ngành. Cuộc cách mạng này không chỉ là câu chuyện về sắp xếp tổ chức mà còn là một quá trình thay đổi về văn hóa quản trị, tư duy lãnh đạo và cách tiếp cận công việc của cả bộ máy chính trị. Do đó việc sắp xếp ở Trung ương và địa phương phải có sự liên kết chặt chẽ, tránh tình trạng chồng chéo hoặc "tinh gọn ở trên, phình to ở dưới". Sự đồng bộ trong chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan Đảng, Chính phủ, Quốc hội và đoàn thể là yếu tố sống còn để đảm bảo hiệu quả.

Cùng với đó, tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị phải đi đôi với cơ cấu hợp lý đội ngũ cán bộ, đầu tư chiều sâu cho con người và công nghệ. Đây cũng là một trong những nhân tố quan trọng quyết định sự thành bại của quá trình đổi mới. “Chúng ta cần hiểu tinh gọn bộ máy không đơn thuần chỉ là giảm số lượng mà còn phải đi đôi với nâng cao năng lực, chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để gia tăng hiệu quả hoạt động. Về phía đội ngũ lãnh đạo cần có tầm nhìn dài hạn và sự kiên định trong các quyết định táo bạo, bất chấp sự phản đối từ các nhóm lợi ích. Tóm lại, quyết tâm chính trị cao cần đi đôi với các hành động được hoạch định khoa học, tránh nóng vội và tạo ra các hiệu ứng phụ. Tinh gọn bộ máy không chỉ là câu chuyện giảm số lượng mà cần tái thiết kế toàn bộ hệ thống để đảm bảo hiệu quả, hiệu lực và phù hợp với xu hướng phát triển hiện đại, đảm bảo cho sự thắng lợi của cách mạng nước ta trong tình hình mới, giúp đất nước vững bước trên con đường cách mạng của kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” - bà Hà lưu ý.

Bà Vũ Thị Thu Hà nguyên Giám đốc VCCI Vũng Tàu

Chỉ người tài mới điều khiển được "cỗ máy" AI

Đặt trong bối cảnh AI đang làm mưa làm gió trên toàn cầu, bà Vũ Thị Thu Hà cho rằng công cuộc tái thiết, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị cần đặc biệt chú trọng đến nhân tố con người theo nguyên tắc "quý hồ tinh bất quý hồ đa", ưu tiên nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; bố trí nhân sự hợp lý, khoa học; bồi dưỡng và trọng dụng nhân tài bởi chỉ người tài mới có thể điều khiển được "cỗ máy" AI . "Con người là yếu tố  quan trọng nhất đảm bảo cho sự thành công của công cuộc tái thiết, đổi mới tư duy; chính vì vậy chúng ta phải dành ưu tiên hàng đầu cho xây dựng đội ngũ cán bộ - công chức thực đức, thực tài, chuyên nghiệp, trách nhiệm, vừa hồng vùa chuyên (tránh thờ ơ, vô cảm). Công chức phải được giác ngộ rằng hưởng lương từ đóng thuế của người dân thì phải nêu cao tinh thần tận tâm tận lực phục vụ nhân dân và doanh nghiệp. Bộ phận hay cá nhân nào tự nói là quan trọng không thể cắt giảm phải là đối tượng cần thay thế đầu tiên. Với việc tinh gọn tổ chức bộ máy và gắn nhiệm vụ tinh gọn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ - công chức có phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ được giao sẽ giúp tháo gỡ những điểm nghẽn tồn tại bấy lâu nay cũng như loại bỏ được thói trì trệ, quan liêu của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, từ đó góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo động lực thúc đẩy công cuộc đổi mới và kỷ nguyên vươn mình của dân tộc..." - nguyên Giám đốc VCCI Vũng Tàu nhấn mạnh.

Cũng theo bà Hà, trong kỷ nguyên AI, người người nhà nhà đều cần đến AI như một công cụ hỗ trợ đắc lực. Tuy nhiên tất cả chỉ nên dừng lại ở việc lấy AI làm "cánh tay nối dài", còn yếu tố cốt lõi quyết định thành công vẫn chính là con người. Thời đại công nghệ số, con người vẫn là chủ thể, là yếu tố cốt lõi quyết định thành công mà ngay cả trí tuệ nhân tạo cũng không bao giờ thay thế được. Đây là áp lực nhưng cũng đồng thời là động lực thúc đẩy con người luôn trau dồi, học hỏi và phát triển kỹ năng tư duy phản biện để không bị bỏ lại phía sau. “Dù là trong cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị hay trong cuộc đua chinh phục công nghệ, việc tự thỏa mãn với những gì có được mà không quan tâm khai thác tối đa các nền tảng sẵn có để cải thiện và nâng cao giá trị gia tăng của bản thân đồng nghĩa với con người đã tự đặt mình ra ngoài cuộc chơi…" - bà Hà cảnh báo.

Văn Lượng (Vietnam Business Forum)