Ngành Nông nghiệp: Niềm tự hào của Việt Nam về tăng trưởng và phát triển

09:46:24 | 2/2/2025

Với quyết tâm cao, năm 2024, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện các giải pháp đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo trước những khó khăn, các “tình huống bất thường”, vừa bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, vừa hội nhập quốc tế mạnh mẽ, sâu rộng; khẳng định vị thế quan trọng, là động lực và trụ đỡ của nền kinh tế nước nhà. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến đã chia sẻ với Vietnam Business Forum về nỗ lực thích ứng của ngành thời gian qua cũng như định hướng phát triển trong năm 2025.

Ông nhận định như thế nào về tình hình sản xuất nông nghiệp và xuất khẩu nông sản năm 2024?

Năm 2024, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện kế hoạch trong điều kiện có những thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen; trong đó, có yếu tố tác động mạnh của biến động thị trường, của thời tiết nắng nóng gay gắt, hạn hán, mưa bão tại các địa phương vùng Tây Nguyên, miền Trung, xâm nhập mặn tại các tỉnh, thành phố phía Nam; đặc biệt là cơn bão số 3 (Yagi) đã gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp các tỉnh phía Bắc.

Tuy nhiên, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao, thường xuyên của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; sự chung sức, đồng lòng, sáng tạo của các cấp, các ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp, bà con nông dân,… ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã vượt qua khó khăn. Nông nghiệp Việt Nam vừa bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, vừa hội nhập quốc tế mạnh mẽ và sâu rộng; nhiều mặt hàng nông sản thế mạnh, chủ lực tiếp tục được mở rộng thị trường. Xuất khẩu nông sản Việt Nam đạt nhiều kỷ lục mới.

Năm 2024, giá trị sản xuất toàn ngành ước đạt mức tăng trưởng 3,3%, tỷ lệ che phủ rừng đạt 42,02%; tỷ lệ số xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 78,7% ; tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch hợp quy chuẩn đạt 58%. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt mức cao kỷ lục 62,5 tỷ USD, tăng 18,7% so với năm 2023; xuất siêu tiếp tục đạt mức kỷ lục mới 17,9 tỷ USD, tăng 46,8%. Trong đó, xuất khẩu nông sản chính: 32,8 tỷ USD, tăng 22,4%; chăn nuôi: 533,6 triệu USD, tăng 6,5%; lâm sản chính: 17,28 tỷ USD, tăng 19,4%; thủy sản: 10,07 tỷ USD, tăng 12,2%. Có 7 hàng/nhóm mặt hàng xuất khẩu trên 3 tỷ USD (tăng 1 sản phẩm so với năm 2023).

Cơ cấu kinh tế ngành, cơ cấu sản xuất nông nghiệp tiếp tục chuyển dịch, điều chỉnh phù hợp, tích hợp đa giá trị, hiệu quả hơn gắn với thị trường, tăng tỷ trọng các tiểu ngành, sản phẩm có lợi thế cạnh tranh và giá trị cao.

Ngành chuyển đổi mạnh tư duy sang kinh tế nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng hàng nông sản. Từng bước thay đổi từ cách tiếp cận nông nghiệp nâu sang nông nghiệp xanh, tăng cường áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đã tổ chức triển khai có hiệu quả Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh Vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.

Việc phê duyệt, triển khai các đề án thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang các thị trường lớn (Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU) từ năm 2023, kết hợp triển khai các giải pháp mở cửa thị trường mới còn nhiều tiềm năng và đàm phán, ký kết các đơn hàng mới trong năm 2024 đã có hiệu quả.

Đơn cử trong năm 2024, lễ hội trái cây Việt Nam lần đầu tiên được tổ chức tại Thủ đô Bắc Kinh (Trung Quốc) - trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa, thị trường có giá trị cao và nhu cầu lớn. Đây là một bước tiến khi trong thời gian qua, trái cây Việt Nam phần nhiều còn xuất khẩu qua đường biên mậu, tiểu ngạch và trực tiếp vào các tỉnh phía Nam Trung Quốc giáp với Việt Nam như Quảng Tây, Vân Nam. Cùng với đó, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) phát triển mạnh mẽ (số lượng sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên đạt trên 14.600 sản phẩm, tăng trên 3.500 sản phẩm so với năm 2023).

Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt ra những mục tiêu gì trong năm 2025, thưa ông?

Năm 2025 là năm cuối, tăng tốc, bứt phá về đích thực hiện Kế hoạch phát triển ngành 5 năm (2021 - 2025) và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; là năm thứ tư thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Toàn ngành sẽ tiếp tục tập trung thực hiện việc chuyển đổi mạnh tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh cơ cấu lại ngành theo hướng phát triển nông nghiệp sinh thái, xanh, tuần hoàn gắn với xây dựng nông thôn mới hiện đại, phát triển kinh tế nông thôn và nông dân văn minh; trong đó, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch bệnh và biến động thị trường, thiên tai,... để gia tăng xuất khẩu, tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định EVFTA, CPTPP cho hàng nông sản Việt Nam. Ngành đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành  tăng 3,3 - 3,4%; kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 64 - 65 tỷ USD. Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 80%; tỷ lệ che phủ rừng duy trì ổn định 42,02%. Tỷ lệ hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn đạt 60%.


Ngành Nông nghiệp chuyển đổi mạnh tư duy sang kinh tế nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng hàng nông sản

Để đạt được mục tiêu trên, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tập trung đẩy mạnh cơ cấu lại ngành, nâng cao năng suất, chất lượng hàng nông sản và hiệu quả sản xuất, kinh doanh; phát triển mạnh thị trường tiêu thụ nông, lâm, thủy sản; tăng cường hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị toàn cầu; thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ cao, công nghệ sạch; thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 và phát triển kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thủy lợi và phòng chống thiên tai.

Ông có thể cho biết trong bối cảnh mới ngành Nông nghiệp sẽ chủ động thích ứng như thế nào để đảm bảo sự phát triển tăng tốc, bứt phá?

Năm 2025, trong bối cảnh thực hiện nhiệm vụ sắp xếp tổ chức bộ máy “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ tiếp tục cải cách, hoàn thiện thể chế, bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật để phát huy nguồn lực để đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Bộ tiếp tục nỗ lực sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tập trung hoàn thiện thể chế vì thể chế là nguồn lực, động lực; tháo gỡ nhanh các điểm nghẽn; coi trọng thời gian, trí tuệ, sự quyết đoán đúng thời điểm là yếu tố quyết định sự thành công.

Đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp, các nhóm trụ cột theo ngành, lĩnh vực; cơ cấu lại sản xuất theo vùng, thực hiện hiệu quả Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” - OCOP; tích cực triển khai Đề án “Phát triển bền vững 01 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh Vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.

Tổ chức lại sản xuất theo hướng phát triển bền vững, ứng dụng công nghệ cao; tập trung phát triển các sản phẩm có chất lượng, lợi thế; phát triển doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, khắc phục tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. Thực hiện 3 đột phá chiến lược trong nông nghiệp; tăng cường liên kết 5 nhà: Nhà nông - nhà nước - nhà doanh nghiệp - nhà băng - nhà khoa học; với nòng cốt là liên kết nhà nông - nhà doanh nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi số, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

Chủ động triển khai có hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Phát triển kinh tế biển, đẩy mạnh nuôi trồng, khai thác, chế biến thủy hải sản bền vững; tăng cường chế biến sâu.

Trân trọng cảm ơn ông!

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)