Đẩy mạnh ứng dụng mô hình cửa khẩu thông minh nhằm thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản

Mới đây, tại Tây Ninh, Bộ Công Thương Việt Nam và UBND tỉnh Tây Ninh phối hợp với Bộ Thương mại Campuchia tổ chức “Hội nghị kết nối doanh nghiệp sản xuất, phân phối và logistics Việt Nam - Campuchia”. Hội nghị được đồng chủ trì bởi Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Phan Thị Thắng và Ngài Tith Rithipol, Phó Quốc Vụ khanh Bộ Thương mại Campuchia và ông Nguyễn Hồng Thanh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh. Tham dự Hội nghị có hơn 200 đại biểu.

Về phía Việt Nam có đại diện Văn phòng Trung ương Đảng, các Bộ, ngành Trung ương, các Sở ngành 8 tỉnh biên giới Việt Nam, các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng. Về phía Campuchia có đại diện Bộ Thương mại, lãnh đạo các sở, ngành 9 tỉnh biên giới Campuchia, các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh thương mại biên giới giữa Việt Nam và Campuchia đang mở rộng nhanh chóng; nhu cầu hoàn thiện hạ tầng, nâng cao năng lực logistics và kết nối chuỗi cung ứng để tận dụng cơ hội thị trường là cấp thiết. Sự có mặt của lãnh đạo hai Bộ, cùng đại diện lãnh đạo sở ban ngành, các tỉnh biên giới giữa hai nước khẳng định quyết tâm thúc đẩy hợp tác hai bên trong triển khai các giải pháp thiết thực, từ chính sách vĩ mô đến các hoạt động cụ thể.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng chia sẻ: Campuchia là quốc gia láng giềng có vị trí chiến lược trong thương mại của Việt Nam, giữ vai trò cửa ngõ giao thông và trung chuyển hàng hóa trong tiểu vùng sông Mê Kông. Tuyến biên giới đất liền dài khoảng 1.137 km, đi qua 8 tỉnh của Việt Nam và 9 tỉnh của Campuchia, với 50 cửa khẩu các loại (11 quốc tế, 11 chính, 28 phụ và 11 lối mở). Hệ thống cửa khẩu phân bố đều trên toàn tuyến, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, trao đổi hàng hóa và giao lưu giữa hai nước.

Trong thời gian qua, Việt Nam và Campuchia đã ký các thỏa thuận hợp tác song phương, tạo hành lang pháp lý và điều kiện thuận lợi cho thương mại biên giới giữa hai nước: Bản ghi nhớ năm 2019 về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới Việt Nam - Campuchia, Hiệp định Thương mại biên giới năm 2024, Bản Thỏa thuận thúc đẩy thương mại song phương giai đoạn 2025 - 2026. Việc triển khai các thỏa thuận trên đã góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng cửa khẩu, chợ biên giới, kho hàng hóa và dịch vụ logistics tại các tỉnh biên giới, rút ngắn thời gian thông quan, nâng cao năng lực kết nối chuỗi cung ứng. Đồng thời, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam mở rộng hợp tác với đối tác Campuchia, quảng bá sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh, qua đó góp phần phát triển kinh tế địa phương và củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện giữa hai nước.

Năm 2024, kim ngạch thương mại hai chiều đạt khoảng 10,1 tỷ USD (tăng 17,5%). Đến tháng 7 năm 2025, kim ngạch thương mại hai chiều đã vượt 7 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ; trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Campuchia khoảng 3,2 tỷ USD (tăng 5,1%), nhập khẩu khoảng 3,8 tỷ USD (tăng 28,1%). Tỷ trọng hàng công nghiệp - năng lượng chiếm ưu thế trong xuất khẩu của Việt Nam, hàng nông sản chiếm tỷ trọng lớn trong nhập khẩu từ Campuchia.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng mong muốn: Nhằm thúc đẩy hoạt động thương mại biên giới Việt Nam - Campuchia đạt mục tiêu tăng trưởng thương mại biên giới, góp phần đạt kim ngạch thương mại song phương đến 20 tỷ USD vào năm 2030, chúng ta cần phải hành động mạnh mẽ hơn nữa. Hội nghị ngày hôm nay chính là diễn đàn để chúng ta cùng nhau thảo luận, tìm ra giải pháp cho các vấn đề còn tồn tại và thúc đẩy một cách bền vững các lĩnh vực trọng tâm: Gắn kết phát triển hạ tầng thương mại biên giới Việt Nam - Campuchia với đầu tư đồng bộ hạ tầng cửa khẩu, logistics, kho hàng hóa, chợ biên giới; Liên kết liên ngành, liên vùng, qua biên giới: Quy hoạch giao thông - logistics - cửa khẩu - chợ biên giới giữa các tỉnh biên giới Việt Nam giáp Campuchia.

Và có các giải pháp tạo thuận lợi để phát triển thương mại song phương
Việt Nam - Campuchia (xúc tiến thương mại, thông quan hàng hóa, hỗ trợ doanh nghiệp). Đẩy mạnh ứng dụng mô hình cửa khẩu thông minh nhằm thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản sang thị trường Campuchia. Tiềm năng kết nối doanh nghiệp và thương mại song phương giữa Việt Nam và Campuchia. Chúng tôi tin rằng với trí tuệ, tâm huyết và đóng góp quý báu từ các đại biểu, những gì chúng ta trao đổi tại Hội nghị lần này và nhiều sáng kiến, dự án sẽ được triển khai trong thời gian tới sẽ là bước chuẩn bị quan trọng cho Mục tiêu kim ngạch 20 tỷ USD vào năm 2027, đồng thời góp phần mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và người dân hai nước, khẳng định quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác bền vững Việt Nam - Campuchia. Thứ trưởng Phan Thị Thắng khẳng định.

Phát biểu tại Hội  nghị, ngài TITH Rithipol -Thứ trưởng Bộ Thương mại Campuchia nhấn mạnh: Việt Nam không chỉ là láng giềng gần gũi, mà còn là đối tác tin cậy với truyền thống hữu nghị, đoàn kết và hợp tác lâu dài. Trong nhiều năm qua, quan hệ kinh tế và thương mại song phương giữa hai nước ngày càng được tăng cường, được hỗ trợ bởi ý chí chính trị mạnh mẽ và sự hợp tác thực chất trên thực tế. Việt Nam là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Campuchia.

Hợp tác kinh tế và thương mại song phương được củng cố bởi nhiều khuôn khổ song phương và khu vực, bao gồm: Thỏa thuận về Tăng cường Thương mại Song phương giữa Chính phủ Vương quốc Campuchia và Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam; Bản ghi nhớ về Hợp tác xúc tiến thương mại; Hiệp định về quá cảnh hàng hóa; Hiệp định về Thương mại biên giới; cùng các cơ chế trong khuôn khổ ASEAN, như Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), Hiệp định khung ASEAN về Dịch vụ (AFAS), và Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Hơn nữa, Campuchia mang đến nhiều cơ hội hấp dẫn cho các doanh nghiệp Việt Nam muốn mở rộng và đa dạng hóa trong khu vực và xa hơn nữa. Campuchia có môi trường chính trị ổn định, vị trí chiến lược ở trung tâm ASEAN, cùng nguồn lao động trẻ và linh hoạt. Những lợi thế này mang lại chi phí cạnh tranh, khả năng tiếp cận thị trường ưu đãi và môi trường đầu tư năng động.

Bên cạnh đó, các chính sách khuyến khích đầu tư và việc cải thiện cơ sở hạ tầng liên tục càng nâng cao sức hấp dẫn của Campuchia như một điểm đến đầu tư. Trong bối cảnh này, bằng việc thành lập các trung tâm sản xuất, phân phối hoặc nghiên cứu tại Campuchia, các doanh nghiệp có thể tiếp cận hiệu quả thị trường ASEAN với hơn 680 triệu người tiêu dùng, đồng thời tối ưu hóa chuỗi cung ứng thông qua mạng lưới các hiệp định thương mại tự do song phương và khu vực ngày càng mở rộng, bao gồm ASEAN, ASEAN+1, RCEP, cũng như các hiệp định với Trung Quốc, Hàn Quốc và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Kết hợp với tư cách thành viên WTO của Campuchia, các khuôn khổ này mang lại khả năng tiếp cận ưu đãi tới thị trường khu vực và toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành công nghiệp định hướng xuất khẩu.

Tại Hội nghị, các chuyên gia thuộc các Bộ, ngành ương, các Hiệp hội, doanh nghiệp đã có chia sẻ, trao đổi chuyên sâu, tập trung phân tích toàn diện những vấn đề then chốt trong phát triển thương mại biên giới Việt Nam. Mở đầu là nội dung về hợp tác và phát triển hạ tầng thương mại, trong đó các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống cửa khẩu, chợ biên giới và hạ tầng logistics như một nền tảng để rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí và gia tăng năng lực cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam. Trên cơ sở đó, tiềm năng và lợi thế của Tây Ninh - địa phương có vị trí chiến lược, hạ tầng thương mại đồng bộ và hoạt động xúc tiến sôi động được phân tích như một minh chứng cụ thể cho khả năng trở thành trung tâm kết nối thương mại biên giới với Campuchia.

Hội nghị lần này, các doanh nghiệp Việt Nam và Campuchia đã tổ chức trưng bày những sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của từng quốc gia nhằm giới thiệu, quảng bá và mở rộng cơ hội kết nối, tiêu thụ sản phẩm. Hoạt động trưng bày không chỉ giúp doanh nghiệp hai bên trực tiếp tiếp cận đối tác tiềm năng mà còn tạo điều kiện để khách tham quan, nhà phân phối hiểu rõ hơn về chất lượng, mẫu mã và thế mạnh của hàng hóa. Đây cũng là dịp để doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội hợp tác lâu dài trong sản xuất, phân phối và logistics, góp phần thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương, đồng thời quảng bá hình ảnh, thương hiệu quốc gia trên thị trường khu vực. Theo các đại biểu, việc kết nối doanh nghiệp sản xuất, hệ thống phân phối và dịch vụ logistics là nhân tố quyết định để chuyển hóa tiềm năng thương mại biên giới thành giá trị kinh tế thực tế. Hội nghị đã tạo ra nền tảng để thúc đẩy các sáng kiến hợp tác cụ thể: từ việc thành lập các nhóm công tác song phương về hành lang logistics, đến thúc đẩy dự án kho lạnh vùng biên, nâng cấp một số cửa khẩu trọng yếu và triển khai cơ chế thông quan thuận lợi hơn cho hàng hóa thiết yếu.

Hội nghị kết thúc thành công, mở ra cơ hội hợp tác mới, đặt nền móng quan trọng để xây dựng hạ tầng thương mại biên giới hiện đại, đồng bộ, phấn đấu hướng tới giảm 10-15% chi phí logistics biên mậu vào năm 2030. Đây là bước đi quan trọng trong nỗ lực xây dựng chuỗi giá trị liên vùng, góp phần phát triển kinh tế địa phương và tăng cường hợp tác toàn diện Việt Nam - Campuchia.

Lê Hiền (Vietnam Business Forum)