Kiến trúc doanh nghiệp: “Xương sống” chuyển đổi số bền vững

Trong bối cảnh kinh tế số, dữ liệu ngày càng trở thành yếu tố quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều tổ chức vẫn gặp khó khăn khi hệ thống chưa đủ “khỏe mạnh” để hỗ trợ chuyển đổi số. Để tìm hiểu thêm thông tin, phóng viênđã có cuộc trao đổi với ông Trần Đặng Phước, Chief Revenue Officer (CRO) của DataHouse Vietnam, để tìm hiểu sâu hơn về vai trò của Kiến trúc Doanh nghiệp (Enterprise Architecture – EA).

Ông thường nói về “dữ liệu khỏe mạnh” và “hệ thống không khỏe mạnh”. Ông có thể giải thích rõ hơn điều này?

Trong nhiều tổ chức, dữ liệu đang bị chia cắt, nằm rải rác ở nhiều hệ thống khác nhau. Điều này dẫn đến việc thông tin không đồng nhất, báo cáo đến muộn, và ra quyết định bị chậm trễ. Đó là dấu hiệu của một hệ thống “không khỏe mạnh”.

Ngược lại, một tổ chức “khỏe mạnh” là nơi dữ liệu được quản lý tập trung, minh bạch và nhất quán. Khi đó, lãnh đạo có thể dựa vào một nguồn thông tin duy nhất để đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác.

Vậy Kiến trúc Doanh nghiệp (EA) thực chất là gì?

Nhiều người nghĩ EA là khái niệm công nghệ phức tạp, nhưng thực chất nó rất gần gũi. Tôi hay gọi EA là “bản thiết kế tổng thể”  về Công nghệ thông tin (CNTT) của tổ chức, gồm 4 thành phần cơ bản:

Con người (People): Ai sử dụng hệ thống, ai ra quyết định.

Quy trình (Process): Cách thức công việc được thực hiện và phối hợp.

Dữ liệu (Data): Nguồn thông tin chung, chính xác, nhất quán.

Công nghệ và Ứng dụng (Technology and Application): Các nền tảng công nghệ, ứng dụng kết nối và vận hành.

Nếu bốn yếu tố này hoạt động rời rạc, doanh nghiệp giống như một cơ thể không có xương sống: vận động chậm chạp và dễ tổn thương. Nhưng khi được thiết kế bài bản, EA chính là khung xương vững chắc giúp doanh nghiệp linh hoạt, đổi mới và tăng trưởng bền vững.

Những rủi ro nào xảy ra khi doanh nghiệp thiếu một kiến trúc vững chắc?

Hậu quả thấy ngay: các phòng ban thiếu kết nối, dẫn đến trùng lặp công việc; nhân viên tốn hàng giờ tổng hợp bảng tính thay vì phân tích; báo cáo đến muộn nên lãnh đạo không kịp ra quyết định; và đặc biệt trong các ngành như Y tế hay Tài chính, rủi ro tuân thủ luôn thường trực.

Nói cách khác, đó không chỉ là sự bất tiện, mà là rủi ro chiến lược có thể bào mòn lợi thế cạnh tranh.

Vậy bước đầu tiên để khắc phục là gì?

Tôi thường khuyên các lãnh đạo hãy bắt đầu bằng một buổi tư vấn sức khỏe dữ liệu. Hãy tự hỏi:

Dữ liệu của chúng ta có bị chia cắt hay đã được tích hợp?

Mức độ bảo mật và sao lưu đến đâu?

Chúng ta có hệ thống báo cáo thời gian thực hay vẫn thủ công?

Và quan trọng nhất: dữ liệu có nhanh chóng biến thành quyết định không?

Nếu không thể trả lời những câu hỏi này một cách chắc chắn, thì đó là tín hiệu rõ ràng doanh nghiệp cần xem lại kiến trúc CNTT của mình.

Ông có thể chia sẻ vài ví dụ thực tiễn từ quốc tế?

Ở Mỹ và Châu Á, DataHouse đã đồng hành cùng nhiều Chính phủ, Bệnh viện, trường Đại học và Tập đoàn toàn cầu. Dù mỗi ngành có thách thức riêng, điểm chung là họ đều cần một kiến trúc doanh nghiệp linh hoạt, đủ sức mở rộng và đảm bảo tuân thủ.

Ví dụ, trong Y tế, EA giúp liên thông các hệ thống bệnh án, xét nghiệm, dược và tài chính, để bác sĩ có đầy đủ thông tin và bệnh nhân được chăm sóc xuyên suốt, không bị gián đoạn.

Trong Chính phủ, EA tạo ra nền tảng dữ liệu chung giữa các cơ quan, giúp minh bạch hóa quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ công cho người dân.

Trong Giáo dục, EA tích hợp quản lý học vụ, tài chính và hành chính trên cùng một hệ thống, giúp nhà trường vận hành hiệu quả và sinh viên được phục vụ tốt hơn.

Còn với Doanh nghiệp, EA đảm bảo các bộ phận như bán hàng, sản xuất, nhân sự, tài chính cùng dùng một “nguồn dữ liệu chuẩn”, từ đó hỗ trợ mở rộng quy mô, đổi mới sản phẩm và tăng sức cạnh tranh toàn cầu.

Ông có thông điệp gì gửi đến cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam?

Tôi muốn nhấn mạnh rằng chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là bắt buộc. Câu hỏi không phải là “có chuyển đổi hay không”, mà là “hệ thống hiện tại của bạn có đủ khỏe để đồng hành cùng chuyển đổi hay không?”.

Đây là lúc các doanh nghiệp Việt Nam cần dũng cảm soi chiếu lại “sức khỏe dữ liệu” của mình, từ đó xây dựng nền tảng kiến trúc doanh nghiệp vững chắc để tăng trưởng bền vững.

Kiến trúc Doanh nghiệp không chỉ là khung công nghệ, mà là xương sống của tổ chức. Có nó, chuyển đổi số mới mang lại kết quả thực tế: tăng trưởng, hiệu quả và lợi thế cạnh tranh lâu dài.