Việt Nam – Ý: Đẩy mạnh hợp tác công nghệ, năng lượng sạch và công nghiệp hỗ trợ

Việt Nam và Ý đang đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực công nghệ, năng lượng sạch và công nghiệp hỗ trợ. Qua đó không chỉ thúc đẩy tăng trưởng hợp tác song phương mà còn góp phần xây dựng các chuỗi giá trị bền vững, đáp ứng xu hướng chuyển đổi và phát triển xanh toàn cầu. Để tìm hiểu thêm thông tin, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn với ông Michele D’Ercole, Chủ tịch Phòng Thương mại Ý tại Việt Nam (ICHAM).

Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vừa là “cầu nối” vừa là “động lực” của quan hệ Việt Nam - Ý. Theo ông, những lĩnh vực nào tại Việt Nam hiện đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ nhất từ các doanh nghiệp Ý?

Trong nhiều thập kỷ qua, quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Ý không chỉ ngày càng bền chặt mà còn mở rộng trên nhiều lĩnh vực. Hai nước đang tích cực thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực học thuật, thể chế và doanh nghiệp, đồng thời chú trọng giải quyết những thách thức, bao gồm tăng trưởng bền vững, chuyển đổi số và chuyển dịch xanh. Một ví dụ cụ thể là hợp tác chung trong khuôn khổ Đối tác Chuyển dịch năng lượng công bằng (JETP), nơi Ý đã đóng góp ý tưởng và chuyên môn để hỗ trợ mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam.

Hợp tác khoa học và công nghệ cũng đang tiến triển vững chắc, thể hiện qua hội thảo Ý – Việt Nam về bán dẫn, đồng tổ chức cùng Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia của Việt Nam. Bên cạnh đó, các dự án về công trình xanh, kinh tế tuần hoàn và đổi mới y sinh cũng được triển khai, nơi các trường đại học, trung tâm nghiên cứu và doanh nghiệp Ý có thể đóng góp giá trị đáng kể.

Đặc biệt, một số lĩnh vực có nhiều triển vọng để các doanh nghiệp Ý phát huy thế mạnh như: cơ khí và máy móc công nghiệp, nơi Ý từ lâu là quốc gia dẫn đầu toàn cầu, cũng như năng lượng tái tạo và công nghệ sạch, những yếu tố then chốt đối với chuyển dịch xanh của Việt Nam. Nông nghiệp thông minh và thiết kế bền vững cũng mở ra cơ hội lớn. Đồng thời, sản xuất tiên tiến, tự động hóa và các giải pháp công nghiệp 4.0 ngày càng có ý nghĩa trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả.

Cuối cùng, số hóa và phát triển đô thị thông minh cũng nổi lên như những lĩnh vực then chốt, nơi tri thức của các doanh nghiệp Ý có thể đóng góp đáng kể vào quá trình chuyển đổi của Việt Nam.

Ý được nhìn nhận là đối tác đáng tin cậy. Điều làm nên tính độc đáo của quan hệ đối tác này không chỉ là sự bổ trợ giữa hai nền kinh tế mà còn là tầm nhìn chung về xây dựng hợp tác dài hạn, kiên cường và định hướng tương lai vì lợi ích của cả hai quốc gia.

Việt Nam đang thúc đẩy phát triển lĩnh vực bán dẫn, AI, IoT, công nghệ lượng tử và hydro xanh. Theo ông, đâu là tiềm năng hợp tác giữa hai nước? Những chính sách và cơ chế thực tiễn cần ưu tiên để biến tiềm năng thành kết quả?

Những hướng hợp tác hứa hẹn nhất giữa Việt Nam – Ý trong các lĩnh vực mới nổi như bán dẫn, AI, IoT, công nghệ lượng tử và hydro xanh rất đa dạng và phụ thuộc vào giai đoạn phát triển cụ thể của từng công nghệ. Các hướng này trải dài từ chuyển giao công nghệ và ươm tạo startup đến đồng phát triển chuỗi cung ứng.

Liên quan đến nội dung này, ICHAM đã tham gia ký kết Biên bản ghi nhớ (MoU) với VCCI–ITB (Viện Tin học Doanh nghiệp, trực thuộc VCCI), nhằm thiết lập khuôn khổ hợp tác hỗ trợ, phát triển và thúc đẩy các startup triển vọng tại cả Việt Nam và Ý. Sáng kiến này là bước đi thực tiễn để kết nối các hệ sinh thái đổi mới và nuôi dưỡng hợp tác dài hạn.

Từ góc nhìn của một hiệp hội doanh nghiệp, chúng tôi cho rằng chính phủ và doanh nghiệp nên ưu tiên các chính sách và cơ chế có thể chuyển hóa tiềm năng thành kết quả hữu hình. Bao gồm các chương trình nghiên cứu đồng tài trợ để chia sẻ rủi ro và lợi ích; các chương trình trao đổi chuyên gia và đào tạo chung nhằm xây dựng nguồn nhân lực; cùng các trung tâm đổi mới chung đóng vai trò là nền tảng cho hợp tác R&D và thương mại hóa. Regulatory sandboxes cũng có thể giữ vai trò quan trọng, cho phép doanh nghiệp thử nghiệm công nghệ mới trong môi trường kiểm soát, qua đó tăng cường áp dụng đồng thời quản trị rủi ro.

Đào tạo và nâng cao năng lực là một yếu tố quan trọng. Việc trang bị cho các chuyên gia trẻ, nhà nghiên cứu và doanh nhân những năng lực cần thiết sẽ là chìa khóa để đạt kết quả trong khung thời gian hợp lý. Bằng cách kết hợp truyền thống về đổi mới và thiết kế của Ý với động lực và quỹ đạo tăng trưởng của Việt Nam, chúng ta có thể cùng xây dựng một khuôn khổ trong đó các công nghệ tiên tiến không chỉ thúc đẩy chuyển dịch xanh và số mà còn mở ra chân trời mới cho phát triển bền vững và bao trùm.

Ông đánh giá thế nào về hiện trạng và tiềm năng tăng trưởng của các ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam? Ông có khuyến nghị nào để nâng cấp hạ tầng công nghiệp, cụm ngành và khả năng tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế?

Những năm gần đây, các ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống quan trọng ở các lĩnh vực như linh kiện điện tử, cơ khí chính xác, khuôn mẫu, vật liệu tiên tiến và logistics công nghiệp. Nhiều doanh nghiệp nội địa vẫn phụ thuộc vào các linh kiện và sản phẩm trung gian nhập khẩu, điều này hạn chế năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng.

Đối với nhà đầu tư Ý, mặc dù Việt Nam đã đưa ra nhiều biện pháp tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, một số khía cạnh vẫn chưa thực sự rõ ràng hoặc nhất quán, đôi khi tạo ra hiểu lầm. Đơn giản hóa thủ tục, bảo đảm tính minh bạch và tăng tốc chuyển đổi số trong hành chính sẽ góp phần lớn vào việc thu hút dòng vốn đầu tư từ Ý vào Việt Nam.

Việt Nam đang có nhiều lợi thế để trở thành điểm đến hấp dẫn: nền kinh tế năng động với triển vọng tăng trưởng tích cực, ổn định chính trị và vị trí địa lý chiến lược ở trung tâm ASEAN. Những yếu tố này, cùng với quá trình hội nhập liên tục của Việt Nam vào các hiệp định thương mại tự do lớn như EVFTA, tạo nền tảng vững chắc cho các quan hệ đối tác công nghiệp sâu rộng hơn.

Nhìn về phía trước, nâng cấp hạ tầng là điều thiết yếu. Cải thiện khả năng lưu thông thông qua đường bộ, cầu, cảng và cơ sở hạ tầng logistics tốt hơn sẽ trực tiếp nâng cao năng lực cạnh tranh của các cụm công nghiệp và chuỗi cung ứng. Sự hiện diện của các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm các doanh nghiệp Ý, cũng có thể đóng vai trò chất xúc tác trong việc nâng cấp các nhà cung cấp cấp 2 và cấp 3 trong nước, giúp họ đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như tuân thủ ESG, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và chuẩn mực EU.

Về phía Việt Nam, điều quan trọng là tạo thuận lợi trong các thủ tục hành chính và xây dựng khuôn khổ pháp lý rõ ràng. Bằng cách làm như vậy, Việt Nam không chỉ có thể củng cố các ngành công nghiệp hỗ trợ mà còn định vị mình như một trung tâm đáng tin cậy cho sản xuất bền vững và hội nhập toàn cầu, nơi công nghệ và chuyên môn của Ý có thể tạo ra đóng góp mang tính quyết định.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: Vietnam Business Forum