Cao su Đồng Nai: Hướng tới chuỗi giá trị xanh, minh bạch và bền vững

Với hơn nửa thế kỷ hình thành và phát triển, Tổng Công ty Cao su Đồng Nai (thuộc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam) đang từng bước tái cấu trúc, chuyển mình mạnh mẽ từ doanh nghiệp “bán nguyên liệu” sang “bán giá trị” - hướng tới mô hình sản xuất xanh, minh bạch, bền vững và đạt chuẩn quốc tế. Nhân dịp kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – EU, phóng viên đã có buổi trao đổi với ông Đỗ Minh Tuấn – Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cao su Đồng Nai về những chiến lược phát triển trong kỷ nguyên mới.

Tổng Công ty Cao su Đồng Nai được VCCI vinh danh trong Top 100 Doanh nghiệp bền vững tại Việt Nam năm 2024

Nâng tầm chuỗi giá trị ngành cao su

Trong bối cảnh ngành cao su đang đối mặt với nhiều biến động về giá và nhu cầu thị trường, đâu là định hướng chiến lược mà Cao su Đồng Nai đang tập trung thực hiện để đảm bảo tăng trưởng bền vững, thưa ông?

Ngành cao su toàn cầu đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ, với yêu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc, phát triển xanh và sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Trước bối cảnh đó, chúng tôi xác định chiến lược phát triển dựa trên 04 trụ cột:

Thứ nhất, đa dạng hóa sản phẩm và kênh tiêu thụ, linh hoạt điều chỉnh cơ cấu theo biến động thị trường. Tổng Công ty tập trung phát triển dòng cao su kỹ thuật cao, đồng thời tăng tỷ trọng hợp đồng dài hạn, kết hợp bán theo giá công thức để giảm thiểu rủi ro và ổn định doanh thu.

Thứ hai, nâng cao giá trị sản phẩm thông qua chế biến sâu. Các nhà máy được đầu tư nâng cấp, tự động hóa quy trình và tích hợp hệ thống truy xuất nguồn gốc toàn chuỗi, giúp chuyển từ mô hình “bán nguyên liệu” sang “bán giá trị”, cung cấp sản phẩm đạt chuẩn kỹ thuật quốc tế.

Thứ ba, mở rộng và củng cố thị trường trọng điểm. Tổng Công ty đang tập trung phát triển các thị trường giá trị cao như EU, Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc - nơi ưu tiên sản phẩm đạt chuẩn ESG và EUDR.

Thứ tư, đẩy mạnh chuyển đổi số và minh bạch chuỗi cung ứng với các giải pháp đồng bộ như ứng dụng IoT, AI trong dự báo sản lượng, quản lý thu hoạch – vận chuyển – chế biến, cùng hệ thống ERP và SCM để tối ưu chuỗi sản xuất – thương mại. Đồng thời, áp dụng các chứng nhận FSC, PEFC, kiểm soát chặt chẽ nước, đất, hóa chất và giảm phát thải, hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh, gắn với trách nhiệm xã hội và môi trường.

Hệ thống truy xuất nguồn gốc nguyên liệu DNRC-Traceability

Là doanh nghiệp chủ lực của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam và tỉnh Đồng Nai, ông có thể chia sẻ về vai trò và đóng góp của Tổng Công ty trong chuỗi giá trị ngành cao su Việt Nam?

Hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, Cao su Đồng Nai luôn giữ vai trò đầu tàu của ngành và là lực lượng sản xuất chủ lực của tỉnh Đồng Nai. Mỗi năm, chúng tôi cung cấp ổn định hơn 45.000 tấn sản phẩm sơ chế đạt chuẩn quốc tế, gồm SVR L, 3L, CV, Latex, Low Protein, Free TMTD, Pale Crepe,… phục vụ đa lĩnh vực từ công nghiệp, dân dụng đến y tế và vật liệu kỹ thuật cao.

Về khoa học – công nghệ, chúng tôi hợp tác cùng các viện, trường đại học trong và ngoài nước, Viện Riken Nhật Bản, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu để cải tiến quy trình, tự động hóa và số hóa toàn diện từ vườn cây đến nhà máy.

Về phát triển bền vững, Tổng Công ty đang áp dụng chứng chỉ quản lý rừng bền vững VFCS/PEFC cho hơn 11.000ha cao su, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và minh bạch của các thị trường khó tính như châu Âu.

Bên cạnh đó, hoạt động của Tổng Công ty góp phần tích cực cho cộng đồng địa phương: tạo việc làm cho hàng nghìn lao động, xây dựng hơn 11.500 căn nhà công nhân, hàng trăm km đường, điện, trường học và cơ sở hạ tầng nông thôn. Nhờ vậy, đời sống người lao động ổn định, an sinh xã hội được đảm bảo và trật tự an toàn tại các vùng sản xuất được giữ vững.

Chuyển đổi xanh, phát triển bền vững

Phát triển bền vững là giá trị cốt lõi của Tổng Công ty. Ông có thể chia sẻ rõ hơn về những giải pháp cụ thể?

Chúng tôi xem phát triển bền vững là nền tảng của mọi hoạt động, cụ thể hóa trên ba trụ cột: Kinh tế – Xã hội – Môi trường.

Về môi trường, Cao su Đồng Nai triển khai quản lý rừng bền vững PEFC/FM trên gần toàn bộ diện tích trồng, bảo đảm nguyên liệu có thể truy xuất đến từng lô, không gây mất rừng hay ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Các nhà máy được đầu tư hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn Cột A - QCVN 40:2011/BTNMT. Tại Nhà máy Xuân Lập (công suất 34.000 tấn/năm), chúng tôi thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng biomass, tái chế bùn thải hữu cơ thành phân bón sinh học và đang tiến tới tái sử dụng hoàn toàn nước sau xử lý.

Về xã hội, Tổng Công ty bảo đảm việc làm cho hơn 4.000 lao động, với thu nhập bình quân trên 15 triệu đồng/tháng – thuộc nhóm cao nhất trong Tập đoàn. Người lao động được bố trí nhà ở, hưởng đầy đủ chế độ và tham gia các khóa đào tạo về ESG, an toàn và kỹ năng nghề, góp phần hình thành văn hóa “doanh nghiệp xanh, con người xanh”.

Nhìn về chặng đường phía trước, ông kỳ vọng gì cho ngành cao su Việt Nam và Tổng Công ty Cao su Đồng Nai?

Ngành cao su Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tái định vị từ “nhà cung cấp nguyên liệu” thành “ngành kinh tế xanh và tuần hoàn”. Với Cao su Đồng Nai, nghiên cứu và phát triển (R&D) sẽ là trụ cột chiến lược. Trong giai đoạn tới, chúng tôi tập trung phát triển các sản phẩm kỹ thuật ngách – cao su chuyên dụng cho ô tô, y tế, hàng không, cùng vật liệu thay thế sản phẩm từ dầu mỏ như cao su sinh học và cao su silicon xanh.

Chuyển đổi số toàn diện là hướng đi xuyên suốt: chúng tôi đang xây dựng chuỗi liên thông “vườn cây – nhà máy – kho – khách hàng” dựa trên dữ liệu lớn (Big Data), IoT và AI để dự báo sản lượng, giám sát chất lượng và giảm phát thải CO₂, tiến tới mục tiêu Net Zero 2050.

Đến năm 2030, Cao su Đồng Nai đặt mục tiêu trở thành doanh nghiệp dẫn đầu chuyển đổi xanh của ngành cao su Việt Nam, với chuỗi cung ứng đạt chuẩn ESG & EUDR, sản phẩm truy xuất nguồn gốc, ứng dụng công nghệ số và tự động hóa toàn diện.

Cao su Đồng Nai triển khai quản lý rừng bền vững PEFC/FM trên gần toàn bộ diện tích trồng

EU là thị trường tiềm năng nhưng có tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Tổng Công ty đã chuẩn bị như thế nào để đáp ứng quy định EUDR và mở rộng xuất khẩu sang EU?

Quy định EUDR yêu cầu mọi sản phẩm nhập khẩu vào EU phải chứng minh “không liên quan đến phá rừng sau ngày 31/12/2020”. Để đáp ứng điều này, Cao su Đồng Nai đã số hóa 100% diện tích vườn cây, quản lý tọa độ địa lý từng lô, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung và ứng dụng QR/Blockchain trong truy xuất nguồn gốc. Hệ thống DNRC – Traceability do chúng tôi phát triển cho phép theo dõi toàn bộ hành trình sản phẩm, đảm bảo minh bạch cho khách hàng và cơ quan quản lý EU. Song song đó, Tổng Công ty triển khai ERP – SCM tích hợp, ứng dụng IoT/AI dự báo sản lượng và dashboard chất lượng theo thời gian thực. Tổng Công ty đã tiêu thụ 2.000 tấn sản phẩm đáp ứng quy định EUDR vào thị trường châu Âu trong 2 năm 2024 – 2025.

Chúng tôi cũng thực hiện đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA), quản lý năng lượng theo ISO 50001, mở rộng diện tích rừng đạt chuẩn PEFC, và đầu tư các dự án giảm phát thải: điện mặt trời mái nhà, lò hơi hiệu suất cao, thu hồi nhiệt, thay nhiên liệu FO/DO bằng sinh khối. Trong năm 2024, Tổng Công ty đã xuất khẩu hơn 1.000 tấn cao su đạt chuẩn EUDR sang châu Âu. Mục tiêu giai đoạn 2025 - 2027 là giảm 10 - 15% cường độ phát thải/tấn tại các nhà máy phục vụ EU, 50% sản lượng đạt chứng nhận PEFC, và 100% lô hàng tuân thủ EUDR, được kiểm chứng độc lập.

Những nỗ lực này không chỉ giúp mở rộng thị trường EU mà còn khẳng định vị thế thương hiệu Cao su Đồng Nai – biểu tượng của chất lượng, trách nhiệm và phát triển bền vững của ngành cao su Việt Nam.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: Vietnam Business Forum