Đà Nẵng tăng tốc triển khai Khu Thương mại tự do

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh hội nhập và tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng mở, Khu Thương mại tự do Đà Nẵng (Da Nang Free Trade Zone – DNFTZ) được xem là một trong những dự án chiến lược cấp quốc gia, mở ra cơ hội mới để Đà Nẵng trở thành trung tâm kinh tế – tài chính – logistics của khu vực miền Trung và cửa ngõ giao thương quốc tế kết nối Hành lang kinh tế Đông – Tây với thị trường toàn cầu.

Các đại biểu tham dự Hội nghị xúc tiến đầu tư năm 2025 với chủ đề “Kiến tạo không gian phát triển cùng Khu thương mại tự do (FTZ) Đà Nẵng”

Việc Chính phủ phê duyệt Quyết định số 1142/QĐ-TTg ngày 13/6/2025 về thành lập Khu Thương mại tự do Đà Nẵng đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình phát triển thành phố, đồng thời khẳng định vị thế tiên phong của Đà Nẵng trong thử nghiệm mô hình kinh tế mới – nơi hội tụ giữa chính sách mở, công nghệ hiện đại và phát triển bền vững.

Hạt nhân tăng trưởng mới của Đà Nẵng

Theo định hướng quy hoạch, Khu Thương mại tự do (FTZ) Đà Nẵng sẽ phát triển theo mô hình “kép” giữa trung tâm logistics hiện đại và khu thương mại quốc tế, kết nối chặt chẽ với Cảng Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng và hệ thống cao tốc Bắc – Nam, La Sơn – Túy Loan, hình thành chuỗi cung ứng tích hợp – thông minh – bền vững của miền Trung.

Điểm nhấn chiến lược của FTZ Đà Nẵng là mô hình “Khu Thương mại Tự do thông minh” (Smart FTZ) – một hệ sinh thái quản trị và vận hành số toàn diện, lần đầu tiên được triển khai thí điểm tại Việt Nam. Mô hình này ứng dụng các công nghệ lõi 4.0 như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) và chuỗi khối (Blockchain) nhằm quản lý đồng bộ mọi hoạt động đầu tư, logistics, thương mại, hải quan và dịch vụ.

Theo Tờ trình của Ban Quản lý Khu công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng (DSEZA), dự án “Khu Thương mại tự do Đà Nẵng thông minh – Giai đoạn 1” được xem là bước đi thể chế hóa chủ trương lớn của Trung ương về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển mô hình khu kinh tế đặc thù. Hệ thống FTZ thông minh sẽ đóng vai trò “bộ não điều hành số” của toàn khu, cho phép liên thông dữ liệu, điều hành minh bạch và ra quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực, kết nối trực tiếp với Trung tâm Điều hành đô thị thông minh (IOC) và Trung tâm An ninh mạng (SOC) của thành phố.

DSEZA cho biết, trong khuôn khổ Kế hoạch số 07/KH-UBND, đơn vị đang triển khai 18 nhiệm vụ trọng tâm để cụ thể hóa mục tiêu phát triển FTZ. Đến nay, hai nhiệm vụ quan trọng đã hoàn thành gồm: điều chỉnh cục bộ Quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng và thiết lập đường dây nóng FTZ Đà Nẵng làm đầu mối tiếp nhận, xử lý thông tin doanh nghiệp và nhà đầu tư. Với 16 nhiệm vụ còn lại đang được triển khai đúng tiến độ, tập trung vào xây dựng hạ tầng số, quy hoạch chi tiết và phát triển mô hình quản trị thông minh – nền tảng cho giai đoạn mời gọi đầu tư dự kiến bắt đầu từ cuối năm 2025. Song song đó, DSEZA cũng đẩy mạnh xúc tiến đầu tư chiến lược, hướng đến lựa chọn các đối tác hạ tầng chủ chốt để hình thành “cụm động lực” trong chuỗi logistics – thương mại – đổi mới sáng tạo.

Theo đánh giá của giới chuyên gia, FTZ Đà Nẵng không chỉ là một khu phi thuế quan đơn thuần, mà còn là phòng thí nghiệm chính sách (sandbox) cho các cơ chế ưu đãi mới về thuế, hải quan, tài chính và chuyển giao công nghệ – hướng tới tiêu chuẩn của các mô hình thành công trong khu vực như Thâm Quyến (Trung Quốc), Busan–Jinhae (Hàn Quốc) hay Jebel Ali (UAE).

Đáng chú ý, công tác quy hoạch FTZ đang được triển khai theo hướng “kép” – vừa quy hoạch vật lý, vừa quy hoạch hạ tầng số, đảm bảo tính đồng bộ và khả năng kết nối cao giữa các khu chức năng. Khoảng 1/3 khối lượng công việc đã hoàn tất, bao gồm rà soát ranh giới, quy mô và tính kết nối không gian của FTZ với hệ thống đô thị và công nghiệp hiện hữu.

Cùng với đó, DSEZA đang phối hợp với các bộ, ngành Trung ương để hoàn thiện chính sách ưu đãi đặc thù, tạo môi trường đầu tư cạnh tranh tương đương các trung tâm thương mại tự do quốc tế. Khi hoàn thành, Khu Thương mại tự do thông minh Đà Nẵng không chỉ là một mô hình phát triển kinh tế mới, mà còn là biểu tượng cho năng lực thể chế, quản trị số và tầm nhìn bền vững – hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm logistics, đổi mới sáng tạo và thương mại quốc tế hàng đầu khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Bản đồ FTZ Đà Nẵng

Điểm đến mới của chuỗi cung ứng toàn cầu

Với vị trí chiến lược, Đà Nẵng được đánh giá có lợi thế nổi trội để phát triển Khu Thương mại tự do – mô hình vốn chỉ xuất hiện tại các đầu mối logistics lớn.

FTZ Đà Nẵng được kỳ vọng trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, tài chính và công nghệ khu vực miền Trung, là “điểm đến” của các tập đoàn đa quốc gia trong lĩnh vực công nghệ cao, logistics, thương mại điện tử xuyên biên giới, và dịch vụ tài chính quốc tế. Khi hoàn thiện, FTZ Đà Nẵng sẽ góp phần gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu khu vực miền Trung lên 15 - 20%/năm, tạo hàng chục nghìn việc làm chất lượng cao và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Song song đó, thành phố chú trọng yếu tố xanh và bền vững trong quá trình phát triển. Các hạng mục hạ tầng kỹ thuật đang được nghiên cứu theo hướng “Khu FTZ thông minh – xanh – không giấy tờ”, ứng dụng công nghệ quản lý số hóa, tự động hóa quy trình logistics và kết nối với các hệ thống hải quan điện tử.

Việc triển khai mô hình FTZ xanh không chỉ giúp giảm phát thải, mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong việc thu hút các nhà đầu tư ESG, phù hợp với định hướng phát triển bền vững và cam kết Net Zero của Việt Nam đến năm 2050.

Tăng tốc hoàn thiện thể chế và cơ sở hạ tầng

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, UBND thành phố đã chỉ đạo DSEZA phối hợp với các bộ, ngành Trung ương hoàn thiện đề án mô hình quản lý, cơ chế tài chính và chính sách nhân lực.

Trên thực địa, nhiều dự án hạ tầng trọng điểm đang được xúc tiến nhanh, trong đó có dự án kết nối giao thông từ cảng Liên Chiểu đến khu FTZ, mở rộng tuyến logistics nội vùng, và chuẩn bị quỹ đất sạch phục vụ đầu tư hạ tầng giai đoạn 1.

Theo báo cáo của DSEZA, ngoài 18 nhiệm vụ thuộc Kế hoạch 07/KH-UBND, đơn vị còn đang triển khai 10 nhiệm vụ theo Thông báo số 153/TB-VP ngày 14/8/2025 của UBND thành phố. Trong đó 03/10 nhiệm vụ đã hoàn thành, tập trung vào công tác quy hoạch chi tiết, chuẩn bị nguồn vốn và xúc tiến hợp tác quốc tế.

Đáng chú ý, Đà Nẵng đã hoàn tất xây dựng bộ nhận diện thương hiệu cho Khu Thương mại tự do, hướng tới định vị FTZ là “Trung tâm thương mại toàn cầu – cửa ngõ kết nối châu Á”, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền hình ảnh và giới thiệu tiềm năng đến cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Động lực tăng trưởng mới cho Đà Nẵng và khu vực

Việc thành lập và triển khai Khu Thương mại tự do Đà Nẵng không chỉ mang ý nghĩa về mặt đầu tư, mà còn là bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển thành phố đến năm 2045 – trở thành trung tâm tài chính, thương mại, logistics quốc tế, thúc đẩy liên kết vùng và thu hút nguồn vốn FDI chất lượng cao.

Khu Thương mại tự do Đà Nẵng – với mô hình mở, linh hoạt, kết hợp giữa đổi mới công nghệ, logistics thông minh và phát triển bền vững – được kỳ vọng sẽ trở thành biểu tượng mới của kinh tế tự do và sáng tạo tại Việt Nam, góp phần đưa Đà Nẵng tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành “thành phố đáng sống – đáng đầu tư – đáng trải nghiệm” trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Thanh Tùng (Vietnam Business Forum)