Việt Nam cam kết giải ngân 8 tỷ USD vốn ODA trong năm 2014

Ban chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi và Bộ Kế hoạch Đầu tư vừa tổ chức Hội nghị thúc đẩy giải ngân các chương trình dự án ODA. Số liệu tại hội nghị cho biết, hầu hết các mức cam kết tài trợ vốn ODA của các đối tác đều tăng, riêng mức tài trợ của Ngân hàng ADB đã sự đột phá.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi, trong năm 2013, tổng số vốn ODA và vốn vay ưu đãi giải ngân đạt 5.137 triệu USD (ODA vốn vay và vốn vay ưu đãi: 4.686 triệu USD; ODA viện trợ không hoàn lại: 451 triệu USD), trong đó các khoản giải ngân nhanh thông qua các chương trình tín dụng kèm theo khung chính sách như Chương trình Tín dụng hỗ trợ Quản lý và cạnh tranh kinh tế, Chương trình Hỗ trợ biến đổi khí hậu,…đạt trên 500 triệu USD. Các nhà tài trợ quy mô lớn vẫn tiếp tục được duy trì mức giải ngân cao (Nhật Bản (JICA): 1.686 triệu USD, WB: 1.359 triệu USD). Riêng ADB đã có sự đột phá về mức giải ngân năm 2013, lần đầu tiên tổng giải ngân của ADB vượt ngưỡng 1.300 triệu USD.

Tuy nhiên, cũng theo Thứ trưởng Dũng số vốn phải giải ngân của các chương trình dự án ODA phải hoàn thành trong năm 2014 là khá lớn khoảng 8 tỷ USD, lớn hơn rất nhiều so với con số 2013. Do đó, đây sẽ là một thách thức không nhỏ cho bộ máy vận hành cũng như sự chỉ đạo điều hành chung của Chính phủ. Thứ trưởng Dũng dẫn chứng: Số liệu thống kê năm 2013 cho thấy Việt Nam đã giải ngân được hơn 5,1 tỷ USD vốn ODA và vốn vay ưu đãi, tăng 23% so với năm trước. Điều đáng mừng là các nhà tài trợ truyền thống đều ở mức cao như Nhật Bản giải ngân được 1,69 tỷ USD, Ngân hàng Thế giới (WB) đạt 1,35 tỷ USD và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) với khoảng 1,3 tỷ USD. Bên cạnh đó, một bức xúc khác là số vốn chưa giải ngân vẫn còn ở mức rất cao. Theo đó, hiện còn trên 20,9 tỷ USD vốn ODA chưa giải ngân. Trong đó, điển hình là trường hợp của Bộ Giao thông và Vận tải bị nợ đọng lớn nhất. Năm nay, con số tính toán theo kế hoạch buộc phải giải ngân sẽ khoảng 8 tỷ USD. Đây là thách không nhỏ và sẽ rất khó khăn nếu Chính phủ Việt Nam, cùng các cơ quan liên quan không có những cải thiện tích cực về câu chuyện giải ngân vốn.

Đề cập đến các giải pháp tháo gỡ, theo quan điểm của Bộ chuyên ngành, Thứ trưởng Dũng thẳng thắn nêu lên các giải pháp căn bản như: Đầu tiên là nhóm giải pháp về cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách cần phải thực hiện mạnh mẽ, đơn giản hóa quy trình, thủ tục, tạo thuận lợi cho việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư thông qua việc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan như Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, quy định ODA và vốn vay ưu đãi trong Luật Đầu tư công. Tiếp tục hài hòa quy trình, thủ tục với các nhà tài trợ, đặc biệt trong lĩnh vực giải phóng mặt bằng (GPMB) và tái định cư, đấu thầu, quản lý tài chính, kiểm toán...; Tiếp theo là nhóm giải pháp về điều hành thực hiện chính sách, cần tăng cường vai trò của Ban chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi trong việc xử lý các vướng mắc trong quá trình chuẩn bị, chuẩn bị thực hiện và thực hiện chương trình, dự án; xây dựng cơ chế phối hợp giữa Ban chỉ đạo ODA và Nhóm 6 Ngân hàng phát triển (NHPT), chủ trì, phối hợp với Nhóm 6 NHPT định kỳ 03 tháng/lần tổ chức cuộc họp kiểm điểm tình hình thực hiện các dự án chậm tiến độ, giải ngân thấp và có nhiều vấn đề vướng mắc; Tiếp theo là nhóm giải pháp về cam kết của phía Việt Nam, chúng ta cần kiện toàn bộ máy cũng như năng lực quản lý của chủ dự án và BQLDA, bố trí đầy đủ và kịp thời vốn đối ứng; thực hiện tốt công tác đền bù, GPMB và tái định cư...; Cuối cùng nhóm giải pháp về giám sát đánh giá cũng như giải quyết các vướng mắc phát sinh sao cho các dự án được hoàn thành đúng tiến độ là mong muốn của các bên tham gia.

Đóng góp ý kiến cho hội nghị, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải một lần nữa nói đến sự lãng phí nguồn lực kinh tế này một cách rất đáng tiếc do việc chậm chễ trong giải ngân nguồn vốn ODA. Phó Thủ tướng chỉ ra các trường hợp cụ thể như, chuyện thủ tục còn quá rườm rà, gây mất thời gian công sức cho các bên liên quan, chuyện này một phần là do năng lực của ban quản lý còn chưa thật sự tốt. Về câu chuyện vốn đối ứng, Phó Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm trình kế hoạch cân đối số vốn trên tình thần dù khó khăn đến đâu cũng phải đảm bảo đủ vốn cho từng dự án. Về các dự án trong trung và dài hạn cần có cách đánh giá xác nhận xác đáng nhất, các dự án nào không thả thi, không đủ khả năng bố trí vốn thì kiên quyết loại bỏ, tránh tình trạng đầu tư tràn lan, kém hiệu quả, nguồn lực bị hao hụt, thâm thủng, kéo các dự án khác chậm lại.

Riêng về vụ việc đáng tiếc xẩy ra trong ngành đường sắt, Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý đến tính minh bạch hóa trong thực hiện các dự án ODA. Yêu cầu phía cơ quan Việt Nam phối hợp chặt chẽ với Nhật Bản làm rõ sai phạm, xử lý nghiêm. Qua đó, Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ban quản lý dự án tổng rà soát lại toàn bộ quá trình triển khai dự án thực hiện quy trình làm việc minh bạch, chặt chẽ, trách nhiệm hơn. Phần việc nào có nguy cơ dễ xẩy ra tiêu cực phải kịp thời ngăn chặn không để tình trạng tương tự xẩy ra./.

Anh Phương