Nâng tầm hợp tác kinh tế thương mại Việt Nam – Trung Quốc

Đây cũng là chủ đề chính được đề cập trong Hội thảo kinh tế Việt Nam – Trung Quốc (Quảng Đông) diễn ra mới đây tại Hà Nội. Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh, trên nền tảng quan hệ bang giao sâu đậm và gắn bó có bề dày lịch sử, Việt Nam – Trung Quốc sẽ đẩy mạnh việc tăng cường kết nối doanh nghiệp, từ đó quyết tâm đưa kim ngạch thương mại hai chiều lên 60 tỷ USD vào năm 2015.

Tiềm năng còn rất lớn

Đánh giá về mức độ hợp tác kinh tế thương mại đầu tư giữa hai quốc gia Việt Nam – Trung Quốc trong 10 năm qua, Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh nhận định, quan hệ thương mại Việt – Trung đã và đang có bước phát triển tích cực toàn diện với tốc độ tăng trưởng trung bình 30%/năm. Trong đó, một trong những địa chỉ đỏ giữ vị trí quan trọng là tỉnh Quảng Đông- TQ.

Theo số liệu thống kê của Bộ Công thương, trong năm 2013, thương mại hai chiều Việt Nam- Quảng Đông đạt gần 12,3 tỷ USD tăng 40% so với năm 2012. Tính đến hết tháng 2/2014, kim ngạch thương mại Việt Nam- Quảng Đông đạt 1,71 tỷ USD trong đó Việt Nam xuất sang đạt 720 triệu USD, tăng 19,4%, nhập khẩu từ Quảng Đông 995 triệu USD, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm 2013. Việt Nam chiếm tỷ trọng 11,6% tổng kim ngạch thương mại giữa các nước ASEAN với Quảng Đông.

Tuy nhiên, theo đánh giá của ông Đỗ Kim Lang, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công thương), mặc dù kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Quảng Đông liên tục tăng cao trong thời gian qua, nhưng  vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của hai bên. Cụ thể, với tiềm lực và thế mạnh rất lớn của mình, tính trung bình hàng năm tỉnh Quảng Đông đã nhập khẩu một lượng hàng hóa khổng lồ khoảng 450 tỷ USD. Trong đó, nhập khẩu 100% số lượng than, 21% lượng dầu mỏ và một lượng lớn hàng nông sản… Tuy nhiên, lượng hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này chỉ dừng ở con số khiêm tốn 11,6% tổng kim ngạch thương mại giữa các nước ASEAN với tỉnh Quảng Đông. Theo các chuyên gia, sở dĩ có tình trạng chưa tương xứng này là do do hệ thống hạ tầng, đặc biệt là giao thông đường bộ của Việt Nam nối với các tuyến đường thuộc "Hai hành lang một vành đai", chưa đáp ứng được yêu cầu vận chuyển hàng hóa với số lượng lớn. Hiện, đa phần các tuyến đường quan trọng cho hoạt động xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc dù đã được cải tạo, nâng cấp nhưng mới chỉ đạt tiêu chuẩn đường cấp 3 đồng bằng, tuyến đường sắt cũng trong tình trạng lạc hậu nên gây khó khăn cho vận chuyển hàng hóa bằng xe container. Ngoài ra, các thủ tục hành chính và cơ chế hoạt động xuất nhập khẩu biên mậu giữa 2 nước vẫn còn bất cập, chưa quy định thống nhất về bộ chứng từ, quy trình thủ tục về thương mại biên mậu chung cho các ngân hàng thương mại. Việc hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc bị ùn tắc tại cửa khẩu biên giới trong thời gian dài và khối lượng lớn vừa qua là minh chứng rõ nét cho bất cập này vẫn chưa được tháo gỡ này. 

Tạo hành lang biên mậu – tăng cường kết nối

Theo đánh giá của ông Hồ Xuân Hoa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), tiềm năng hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và tỉnh Quảng Đông còn rất rộng lớn. Theo đặc thù, tỉnh Quảng Đông có nhu cầu cao về nhập khẩu các sản phẩm năng lượng, lương thực thực phẩm và có thế mạnh về công nghiệp điện tử, công nghiệp giấy, dệt may, vật liệu xây dựng…, trong khi đó tại Việt Nam các ngành này đang được Chính phủ quan tâm đầu đầu tư phát triển mạnh nên đây là điều kiện cần thiết và quan trọng để hai bên có thể xúc tiến hợp tác hỗ trợ lẫn nhau, để cùng nâng cao năng lực.

Về các giải pháp cụ thể, theo ông Hồ Xuân Hoa, trong thời gian tới, hai bên cần nhanh chóng mở rộng quy mô hợp tác đầu tư. Trong đó, phía Việt Nam cần đặc biệt lưu ý đến hoàn thiện cơ sở hạ tầng  giao thông tạo điều kiện để hàng hóa giao lưu thông thoáng, tránh ách tắc như thời gian qua. Phải đẩy nhanh quá trình xây dựng các khu hợp tác kinh tế, đồng thời cũng bắt tay vào việc hợp tác các lĩnh vực trong nông nghiệp và ngư nghiệp.

Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Việt Nam Nguyễn Cẩm Tú, Chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Đông cần có sự phối hợp giúp đỡ cùng Bộ Công thương thực hiện nội dung trong bản ghi nhớ về hợp tác kinh tế thương mại giữa Quảng Đông và Việt Nam. Bên cạnh đó, Quảng Đông cần dành thêm ưu đãi cho các DN Việt Nam tham gia những hội chợ, hội thảo ở Quảng Đông. Riêng hợp tác trọng tâm về nông sản và năng lượng, hai bên cần tổ chức nhiều hơn nữa những hoạt động giao thương, khuyến khích DN Quảng Đông nhập khẩu nông sản từ Việt Nam cũng như đầu tư các dự án công nghiệp hỗ trợ, hóa chất, năng lượng tại Việt Nam.

Cũng trong khuôn khổ hội thảo các bên đã chứng kiến Lễ ký kết các thỏa thuận hợp tác, hợp đồng thương mại, đầu tư trong các lĩnh vực nông sản, điện tử, viễn  thông… với tổng trị giá 200 triệu USD giữa DN Việt Nam - Trung Quốc. Đây là minh chứng rõ ràng cho quan hệ kinh tế thương mại ngày càng phát triển tốt đẹp giữa hai quốc gia Việt Nam – Trung Quốc.

Anh Phương