Ngày Sở Hữu Trí Tuệ thế giới 26/4: “Sở hữu trí tuệ thúc đẩy đổi mới sáng tạo”

Khi mọi sáng tạo không được bảo hộ, không được khuyến khích, thì mọi sự sáng tạo, phát triển sẽ bị triệt tiêu. Sở hữu trí tuệ đã trở thành yếu tố quan trọng sống còn đối với sự phát triển của mỗi doanh nghiệp, mỗi ngành và của cả nền kinh tế đất nước.

Hôm nay, cả thế giới cùng tổ chức năm thứ 14 “Ngày Sở hữu trí tuệ thế giới” 26/4 hằng năm. Ngày này, do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) thiết lập nhằm  biểu dương tính sáng tạo, sự đóng góp của những người sáng tạo và những người đổi mới vào việc phát triển xã hội trên toàn cầu.

Ông Hoàng Văn Tân, Cục phó Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng: “Nếu như chúng ta làm tốt việc bảo hộ, tạo cơ hội đưa những sáng tạo đó vào sản xuất, bảo đảm lợi ích của người sáng tạo, thì sẽ tạo động lực, giúp họ tiếp tục sáng tạo và sáng tạo nhiều hơn nữa. Còn ngược lại, khi mọi sáng tạo không được bảo hộ, không được khuyến khích, thì mọi sự sáng tạo, phát triển sẽ bị triệt tiêu. Và một xã hội nếu không có sự sáng tạo thì sẽ dẫn đến trì trệ, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của xã hội và doanh nghiệp. “

Với sự hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế toàn cầu, quyền sở hữu trí tuệ đã trở thành một yêu cầu bắt buộc phải tuân thủ. Ông Vũ Ngọc Hoan, Quyền Cục trưởng, Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) cho biết : “Hiện  nay, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã tương thích với các điều ước quốc tế, tương thích với các chuẩn mực bảo hộ của các nước trên thế giới. Các quy định của pháp luật Việt Nam về quyền tác giả và quyền liên quan đã được ban hành tương đối đồng bộ, có hệ thống, đủ để điều chỉnh các quan hệ xã hội về quyền tác giả và quyền liên quan tại nước mình và tạo môi trường pháp lý cho hội nhập quốc tế, góp phần quan trọng trong việc phát huy năng lực sáng tạo, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh, thu hút đầu tư để phát triển đất nước.”

Công nghệ thông tin là một trong những ngành công nghiệp tiêu biểu mà việc bảo hộ sở hữu trí tuệ là một nhân tố then chốt quyết định sự phát triển. Chính phủ Việt Nam đã xác định phát triển công nghiệp công nghệ thông tin, đặc biệt là ngành phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin là một trọng tâm chiến lược để xây dựng hạ tầng thông tin nước ta, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, đưa nước ta phát triển nhanh và bền vững.

Ông Vũ Minh Trí, Tổng giám đốc Microsoft Việt Nam cho rằng:  “Vấn nạn vi phạm bản quyền phần mềm chính là nguyên nhân chủ yếu cản trở sự phát triển. Tình trạng ăn cắp phần mềm thực sự đã làm nản lòng các hãng phát triển phần mềm và ngăn cản việc mở rộng kinh doanh. Sở hữu trí tuệ không những giúp bảo vệ người tiêu dùng khỏi các thiệt hại do những sản phẩm bất hợp pháp gây ra, mà còn ủng hộ sự phát triển của dòng chảy liên tục các sản phẩm phần mềm cải tiến và mang tính cạnh tranh hơn để phục vụ lợi ích người tiêu dùng.”

Trong những năm qua, công cuộc bảo hộ Sở hữu trí tuệ ở các lĩnh vực đã đạt được những tiến bộ đáng kể như trong lĩnh vực phim ảnh, âm nhạc, sách,.. đặc biệt phải kể đến lĩnh vực phần mềm máy tính.

Tuy nhiên, theo ông Vũ Ngọc Hoan, hiện nay, tại Việt Nam, mức độ vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan vẫn còn cao. Các hành vi in lậu văn hóa phẩm, sử dụng các tác phẩm âm nhạc mà không trả tiền cho chủ sở hữu, sử dụng các chương trình máy tính không có bản quyền và các hành vi xâm phạm tín hiệu vệ tinh mang chương trình đã được mã hóa, và những hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan khác vẫn diễn ra tương đối thường xuyên. Tình trạng vi phạm bản quyền này đã gây thiệt hại cho chủ thể quyền và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sáng tạo và ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, hợp tác kinh tế - văn hoá với các nước trên thế giới.

Là một doanh nghiệp phần mềm trong nước, ông Hà Thân, Tổng Giám đốc Lạc Việt ước tính bị thiệt hại khoảng 50 triệu đô la Mỹ vì nạn ăn cắp bản quyền đối với phần mềm từ điển Lạc Việt kể từ năm 1995 tới nay, thời điểm mà phần mềm này được phát hành.

Bảo hộ sở hữu trí tuệ phần mềm máy tính được xem là một trong những lĩnh vực đầu tiên, được khởi xướng từ năm 2004, cho đến nay đã đạt được những kết quả khả quan. Đặc biệt, vụ kiện ra tòa đầu tiên do vi phạm bản quyền phần mềm của Lạc Việt và Microsoft vào cuối năm 2013 đã đánh dấu bước tiến mới trong công cuộc bảo hộ bản quyền phần mềm tại Việt Nam. Đánh giá về chặng đường 10 năm chiến dịch chống vi phạm bản quyền phần mềm của Việt Nam, ông Tarun Sawney, Giám đốc phụ trách công tác chống vi phạm bản quyền khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của BSA Liên minh phần mềm cho biết : “Với tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm giảm 11 điểm từ 92%  năm 2004 xuống còn 81% năm 2011, Việt Nam được đánh giá là một quốc gia có những bước tiến mạnh mẽ và khả quan nhất trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền phần mềm.  Có được những thành tựu này chính là nhờ những nỗ lực to lớn của các cơ quan chính phủ Việt Nam, các tổ chức và các doanh nghiệp mềm máy tính”

Vụ kiện ra tòa do vi phạm bản quyền phần mềm đầu tiên tại Việt Nam đã đánh dấu bước tiến mới trong công cuộc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ  lĩnh vực phần mềm

Thực tế cũng đã chứng minh nếu không có sự sáng tạo thì sẽ dẫn đến trì trệ, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của xã hội, doanh nghiệp và của quốc gia. Bởi vậy, sở hữu trí tuệ đã, vẫn và sẽ luôn là vấn đề then chốt cho sự phát triển, hội nhập của nền kinh tế đất nước.

PV