Khắc phục khó khăn cho “đội thuyền thúng”

“Chính phủ sẽ làm hết sức mình, tạo điều kiện thuận lợi nhất để cộng đồng doanh nghiệp với tư cách là lực lượng sản xuất chủ yếu của nền kinh tế phát triển, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh. Điều này vừa để cho doanh nghiệp thành công, vừa để đóng góp vào tăng trưởng và phát triển kinh tế-xã hội chung của đất nước; rất mong cộng đồng doanh nghiệp nỗ lực phát huy những kết quả, thành tựu đạt được, ra sức khắc phục những khó khăn, thách thức để thành công” là khẳng định của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị Thủ tướng gặp DN năm 2014 được tổ chức vừa qua tại HN.

Hội nghị còn có sự tham dự của 3 Phó Thủ tướng, 9 Bộ Trưởng cùng đại diện nhiều Bộ ngành cùng hơn 300 đại diện doanh nghiệp dân doanh, đại diện cho 400.000 doanh nghiệp dân doanh tại VN. Đây thực sự là một cuộc gặp mang nhiều ý nghĩa đối với cộng đồng DN, cho thấy sự quan tâm đặc biệt của Thủ tướng muốn trực tiếp lắng nghe những vướng mắc, khó khăn trong quá trình sản xuất kinh doanh để từ đó có những biện pháp tháo gỡ.

Theo Báo cáo tổng quan về tình hình doanh nghiệp và và nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội năm 2014-2015 tại Hội nghị, trong giai đoạn 2011-2013, cả nước có thêm 224.200 doanh nghiệp thành lập mới, chiếm gần 41% tổng số doanh nghiệp được thành lập trong giai đoạn 20 năm (từ 1991-2010). Năm 2013, kinh tế có dấu hiệu phục hồi và một số khó khăn vĩ mô đã giảm bớt, giúp cho số lượng doanh nghiệp thành lập mới có dấu hiệu tăng trở lại (tăng 10% so với năm 2012). Trong quý I/2014, cả nước có hơn 18.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với số vốn đăng ký gần 98.000 tỷ đồng, tăng khoảng 17% về số doanh nghiệp và 23% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2013.

Tuy nhiên, cũng trong quý I/2014 vẫn còn gần 17.000 doanh nghiệp gặp khó khăn phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động (tăng 9,6% so với cùng kỳ năm trước). Tình hình khó khăn những năm gần đây cũng khiến quy mô đăng ký bình quân của 1 doanh nghiệp có xu hướng giảm. Năm 2011, bình quân 1 doanh nghiệp đăng ký với 6,63 tỷ đồng, nhưng đã giảm xuống còn 5,13 tỷ đồng trong năm 2013.

Về lực lượng doanh nghiệp đang hoạt động, doanh nghiệp ngoài Nhà nước là lực lượng chính trong nền kinh tế, luôn chiếm 96% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trong giai đoạn 2010-2012. Về tỷ trọng trong cơ cấu GDP, doanh nghiệp ngoài Nhà nước luôn chiếm tỷ trọng cao nhất, ở mức 48-49% GDP toàn xã hội giai đoạn 2009-2012.

Tỷ trọng doanh nghiệp Nhà nước chiếm vị trí thứ 2 nhưng đang có xu hướng giảm dần theo chương trình cổ phần hóa của Chính phủ, theo đó, tỷ trọng GDP của khu vực doanh nghiệp Nhà nước đã giảm từ 37,72% năm 2009 xuống còn 32,57% năm 2012. Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp FDI, chiếm tỷ trọng thấp nhất, tương đối ổn định ở mức 17-18% trong giai đoạn 2009-2012.

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, VN vẫn chưa tạo ra được thế hệ các nhà công nghiệp gắn liền tên, tuổi và sự nghiệp với sự hình thành và phát triển của các thương hiệu lớn và các cụm ngành công nghiệp quốc gia, vươn ra được thế giới. Không chỉ thiếu những DN dẫn đầu, mà VN còn thiếu cả một khu vực đủ lớn các DN cỡ vừa, đủ sức tiếp cận với công nghệ mới và trở thành đối tác của các tập đoàn xuyên quốc gia, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Cho đến thời điểm hiện tại, trong số hơn 500 ngàn DN đang hoạt động, các DN cỡ lớn chỉ chiếm khoảng 2% và cũng ngần ấy phần trăm các DN cỡ vừa. Còn lại 94-96% là các DN nhỏ và siêu nhỏ. Riêng DN siêu nhỏ ( với tiêu chí ở VN là dưới 10 lao động) đã chiếm tới 66-67%. Nếu tính cả các hộ kinh doanh cá thể đang hoạt động trong nền kinh tế thì tỷ lệ DN siêu nhỏ có thể chiếm trên 99,9%...

“Nói một cách hình ảnh, theo các nhà kinh tế, “đội thuyền thúng” DNVN đang đứng trước thách thức phải ra biển lớn khi thời điểm hội nhập lớn của đất nước đang cận kề (hoàn thành cộng đồng kinh tế Asean vào năm 2015, Hiệp thương mại VN-EU dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2014 và Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương- TPP cũng đang trong quá trình đàm phán nước rút)”, ông Lộc nói.

Theo ông Lộc, trong cuộc gặp Thủ tướng lần này, VCCI đã tập hợp và gửi báo cáo lên Thủ tướng trên 300 kiến nghị cụ thể của cộng đồng DN trong cả nước. Các kiến nghị chủ yếu vẫn là những vấn đề liên quan đến hệ thống pháp luật về kinh doanh, quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh và cạnh tranh bình đẳng của DN; ngăn chặn cho được tình trạng ban hành các giấy phép con dưới mọi hình thức; cải thiện điều kiện tiếp cận tín dụng cho DN; chính sách cho vay theo các chuỗi sản xuất và cung ứng, phát triển hình thức bảo lãnh tín dụng; chính sách hỗ trợ và ưu đãi ( về thuế, tín dụng, khoa học và công nghệ, lao động...) theo chuỗi, cụm, ngành thay vì chính sách hỗ trợ từng ngành và DN riêng lẻ....

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, Chính phủ sẽ tập hợp tất cả các kiến nghị tại hội nghị để chuyển tới từng Bộ và yêu cầu các Bộ trưởng theo thẩm quyền, nhiệm vụ được giao xử lý trên tinh thần tháo gỡ mọi khó khăn cho doanh nghiệp. Kiến nghị nào đúng, phù hợp với pháp luật và trong phạm vi khả năng giải quyết Chính phủ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp.

Kỳ vọng tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong ngày một ngày 2 là không thể. Nhưng điều quan trong nhất của cuộc gặp trực tiếp giữa Thủ tướng với DN chính là đã tạo dựng được niềm tin và động lực cho doanh nghiệp, nhất là khối doanh nghiệp dân doanh để vượt qua giai đoạn khó khăn, có kế hoạch phấn đấu phát triển trong tương lai; cũng là một phần đóng góp vào công cuộc cải cách thể chế mà VN đang theo đuổi.

Anh Mai