Nâng cao năng lực quản trị rủi ro cho ngân hàng

Với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, các ngân hàng cần kịp thời nắm bắt công nghệ và nâng cấp hạ tầng để không chỉ tối đa hóa hiệu quả hoạt động và lợi nhuận, mà còn đảm bảo phát triển bền vững, sẵn sàng ứng phó với những thách thức đặt ra trong môi trường mới.

Đây cũng chính là nội dung chính của hội thảo triển lãm Banking Vietnam được tổ chức từ ngày 20 đến 22 tháng 5 tại Hà Nội. Sự kiện do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Cục Công nghệ Tin học Ngân hàng và Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế IDG tổ chức nhằm đề cập đến những vấn đề trọng tâm mà lãnh đạo ngân hàng cần chú trọng để xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả trong môi trường cạnh tranh như hiện nay.

Theo báo cáo tại hội thảo, năm 2013 vừa qua đã chứng kiến dấu hiệu phục hồi đầu tiên của ngành Ngân hàng Việt Nam với mức tín dụng toàn hệ thống tăng 8,83% (Ngân hàng Nhà nước, 12/2013). Quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng đã đi vào ổn định với 2 thương vụ M&A thành công trong năm 2012 và thêm 2 thương vụ trong năm 2013. Chiến lược mua lại và sáp nhập được mong đợi sẽ trở nên hiệu quả hơn khi các ngân hàng nội địa thúc đẩy tái cấu trúc nhằm tăng khả năng cạnh tranh. Trên nền tảng những thành quả trong năm 2013, NHNN đặt mục tiêu trong năm 2014 phấn đấu tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16 - 18%, tín dụng toàn hệ thống tăng trưởng 12 - 14%; điều chỉnh lãi suất và tỷ giá ở mức phù hợp; giữ vững quan điểm triển khai đồng bộ và quyết liệt Đề án 245 về tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và kỷ cương trong hoạt động ngân hàng.

Bên cạnh đó, các dịch vụ tài chính đang trở thành một nguồn doanh thu mới bên cạnh các kênh tín dụng truyền thống. Theo báo cáo của KPMG năm 2013, doanh thu từ dịch vụ khách hàng đạt 6,47%, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong thu nhập thuần ngoài lãi của các ngân hàng. Nhu cầu sử dụng dịch vụ tại các TCTD của khách hàng đang tiếp tục phục hồi sau một năm đầy biến động và dự kiến sẽ tăng nhẹ trong năm 2014.

Nắm bắt được xu thế đó, các ngân hàng đã tích cực đầu tư nâng cấp, ứng dụng công nghệ phát triển các kênh dịch vụ tài chính ngân hàng hiện đại như Mobile banking, Internet banking, SMS banking, và các dịch vụ thẻ. Cụ thể, thị trường VN đã có 52 tổ chức phát hành thẻ với 57,1 triệu thẻ, 14.300 ATM, 101.400 POS (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, 12/2013). Với nhiều kênh phân phối dịch vụ như hiện nay, khả năng tích hợp và quản lý hiệu quả hệ thống kênh phân phối dịch vụ đa dạng là yếu tố quyết định sự thành bại của một ngân hàng (Báo cáo Ngân hàng Bán lẻ Thế giới - Capgemini & Efma, 2013).

Tuy nhiên, các tổ chức tài chính – ngân hàng trong khu vực đang đối mặt với một sức ép chung khi tình trạng lợi nhuận kinh doanh sụt giảm do những khoản chi phí ngày càng lớn dần. Đối với rất nhiều ngân hàng, việc triển khai ứng dụng công nghệ mới như chuyển đổi hệ thống ngân hàng lõi, ứng dụng hiệu quả điện toán đám mây, điện toán di động, và triển khai các mô hình thuê ngoài thông minh, hướng tới mục tiêu giảm thiểu chi phí vận hành hiện đang là mối quan tâm hàng đầu khi xây dựng các chiến lược phát triển kinh doanh.

Theo ông Đoàn Thanh  Hải, Phó Cục Trưởng, Cục Công nghệ Tin học, Ngân hàng Nhà nước, ngành ngân hàng Việt Nam đã xây dựng một hạ tầng công nghệ tương đối hiện đại, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế xã hội. Hệ thống ngân hàng lõi đã được đưa vào ứng dụng ở hầu hết các ngân hàng, hỗ trợ các ngân hàng bán lẻ trong việc đổi mới sản phẩm, tinh giản bộ máy hoạt động và giảm thiểu chi phí kinh doanh. Tuy nhiên, do vốn đầu tư và kinh nghiệm còn hạn chế, việc triển khai công nghệ vẫn còn chưa đạt hiệu quả cao và yếu kém so với các chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Bên cạnh đó, sự phát triển của ngành ngân hàng trong năm 2014 vẫn tiềm ẩn một số rủi ro đến từ nhiều nguồn. Trong những năm gần đây, tỷ lệ cho vay trên huy động tại các ngân hàng thương mại ở mức trên 100%; thêm vào đó, tỷ trọng các khoản huy động trung và dài hạn còn thấp, chỉ chiếm 16% trên tổng huy động cho vay (Báo cáo Ngành ngân hàng Việt Nam - VP Bank Securities tháng 1/2014). Điều này cho thấy rủi ro về thanh khoản của thị trường tài chính Việt Nam còn cao.

Trước tình hình đó, mới đây, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã đưa ra một loạt các Thông tư và Dự thảo Thông tư quy định về hệ thống quản lý rủi ro trong ngân hàng. Việc NHNN bắt đầu xây dựng, triển khai các bước tiến mạnh mẽ nhằm chuẩn hóa, đồng bộ hệ thống hạ tầng ngân hàng cho phù hợp với các tiêu chuẩn thế giới được ghi nhận là kịp thời, phù hợp với xu thế phát triển chung, giúp giảm thiểu rủi ro cho các tổ chức tín dụng, hạn chế nguy cơ đổ vỡ thị trường, cũng như trang bị để ngân hàng sẵn sàng đối phó với những thách thức, rủi ro tiềm tàng.

Về việc tái cấu trúc hạ tầng thanh toán, các đại biểu cho rằng, để khác biệt hóa thương hiệu thông qua kênh phân phối, ngân hàng cần tập trung đẩy mạnh năng lực phân phối, đảm bảo cung cấp sản phẩm, dịch vụ chất lượng và mang đến cho khách hàng trải nghiệm đồng nhất trên mọi kênh phân phối. Công nghệ thanh toán cũng như giải pháp trong ngân hàng nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng trên các kênh phân phối.

Hà Vũ