FTA Việt Nam-EU: Nhiều ưu đãi thuế quan cho doanh nghiệp xuất khẩu

"Khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU được kí kết, lo ngại của doanh nghiệp về vấn đề hàng hóa không được hưởng chính sách ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) nữa cũng sẽ được giảm thiểu bởi bản thân FTA mang lại nhiều ưu đãi về thuế quan hơn GSP"…là nhận định của ông Jaen Jacques Bouflet - Tham tán Công sứ Phái đoàn EU tại Việt Nam tại "Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - EU". Diễn đàn do Phái đoàn EU tại Việt Nam và VCCI - HCM phối hợp tổ chức.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Giám đốc VCCI - HCM Võ Tân Thành cho biết thời gian qua quan hệ thương mại Việt Nam - EU đã có những động thái tích cực. Bắt đầu từ đầu năm 2014 này, EU đã chính thức áp dụng chế độ GSP cho hàng xuất khẩu Việt Nam, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng Việt khi tiếp cận thị trường EU. Hiện quá trình đàm phán Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU đã diễn ra đến vòng 7 và dự kiến sẽ kết thúc vào cuối năm nay. Hiệp định được ký kết sẽ tạo ra một khuôn khổ và hành lang pháp lý rõ ràng, giúp doanh nghiệp có được định hướng lâu dài để xây dựng các chiến lược kinh doanh dài hạn.

Cũng xoay quanh những lợi ích mà FTA Việt Nam-EU mang lại, ông Jaen Jacques Bouflet cho biết vì GSP là ưu đãi đơn phương EU dành cho Việt Nam nên sẽ chịu sự xét duyệt 3 năm 1 lần và các hạng mục được ưu đãi sẽ luôn có sự thay đổi. Chính vì vậy dù hiện tại hàng hóa Việt Nam đã được hưởng GSP của EU nhưng các doanh nghiệp cần chuẩn bị tâm thế rằng đến thời điểm nào đó hàng hóa của mình sẽ không còn trong danh mục được hưởng GSP nữa. Tuy nhiên, có một thuận lợi đặc thù là đến thời điểm FTA Việt Nam-EU được kí kết, lo ngại của doanh nghiệp về vấn đề hàng hóa không được hưởng GSP nữa cũng sẽ được giảm thiểu bởi bản thân FTA mang lại nhiều ưu đãi về thuế quan hơn GSP. Vấn đề quan trọng hiện nay là doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nắm bắt mọi cơ hội do FTA mang lại thông qua việc cập nhật đầy đủ và chính xác mọi thông tin, diễn biến từ thị trường tiềm năng này. Việc nắm bắt đầy đủ thông tin về thị trường EU không chỉ tạo điều kiện để doanh nghiệp nắm bắt thị trường, ngành hàng mà còn giúp ích cho họ rất nhiều trong vấn đề cải thiện sự tuân thủ pháp lí, các quy định tiêu chuẩn cũng như yêu cầu kỹ thuật của thị trường EU đối với hàng hóa nhập khẩu.

Bên cạnh những thuận lợi nhất định, theo Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu (Bộ Công Thương) Đặng Hoàng Hải, doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường EU cũng vấp phải không ít khó khăn bởi thị trường này có yêu cầu khắt khe về chất lượng, quy chuẩn kỹ thuật; đàm phán tài chính khó khăn; lượng cung hàng lớn…Đặc biệt doanh nghiệp sẽ dễ bị phụ thuộc nếu không xây dựng được nhãn mác, thương hiệu cho riêng mình. Ông Hải khẳng định: “Xuất khẩu trực tiếp vào các hệ thống phân phối của châu Âu chính là hướng xuất khẩu bền vững cho hàng Việt Nam với tương lai FTA. Các mặt hàng Việt Nam đã có kinh nghiệm xuất khẩu, nội lực doanh nghiệp mạnh, chiến lược phát triển rõ ràng sẽ là những mặt hàng có thể tận dụng kênh xuất khẩu trực tiếp này”. Có thể thời gian đầu, doanh nghiệp sẽ vấp phải khó khăn do đầu tư ban đầu khá tốn kém, tuy nhiên nếu thành công tại thị trường này sẽ đảm bảo thị trường đầu ra bền vững ổn định. Vấn đề quan trọng là doanh nghiệp cần tích cực, chủ động yêu cầu hỗ trợ về mặt kỹ thuật, thông tin tiêu chuẩn, thông tin thị trường, thị hiếu khách hàng từ chính nhà phân phối để đảm bảo sản phẩm mình làm ra phù hợp quy định chung của EU, với yêu cầu của nhà nhập khẩu và được người tiêu dùng chấp nhận. Ngoài ra doanh nghiệp Việt Nam cũng nên nghĩ đến hình thức hợp tác với nhà phân phối từ khâu sản xuất đối với các mặt hàng chưa đủ năng lực xây dựng nhãn mác riêng.

Chia sẻ kinh nghiệm chinh phục thị trường EU, ông Hoàng Văn Huê - Đại diện Công ty CP Gò Đàng cho biết với doanh số xuất khẩu vào thị trường này luôn chiếm 60-70% tổng doanh thu xuất khẩu, EU được xem là thị trường tiềm năng của Công ty Gò Đàng nói riêng cũng như các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nói chung. Tuy nhiên ông Huê cho biết rào cản kỹ thuật luôn là vướng mắc khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp khi xuất khẩu vào thị trường EU, nhất là khi thị trường này ngày càng đòi hỏi khắt khe hơn về chính sách nhập khẩu, tiêu chí sản phẩm đòi hỏi ngày càng cao…. Bên cạnh đó việc cấp giấy chứng nhận chất lượng của sản phẩm (C/H) còn chậm làm cho khách hàng chưa được hài lòng…

Xuất phát từ những khó khăn mang tính đặc thù trên, ông Huê kiến nghị tới các cơ quan quản lý nhà nước cần có biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu về nguồn vốn ưu đãi, về chính sách pháp lý, cải cách thủ tục giấy tờ liên quan theo hướng nhanh chóng hơn; tiến tới kí kết FTA Việt Nam-EU và các hiệp định song phương với các quốc gia khác nhằm giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường EU nói riêng cũng như các thị trường tiềm năng khác nói chung một cách dễ dàng hơn.

Hồng Hạnh