Bình Thuận: Phát triển theo hướng “vừa thu hút, vừa lan tỏa“

Qua 3 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, kinh tế của tỉnh Bình Thuận tiếp tục tăng trưởng, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 8,8%/năm. Theo đó diện mạo đô thị Bình Thuận ngày càng thay da đổi thịt, tạo thế và lực mới để xây dựng Bình Thuận cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp - dịch vụ theo hướng hiện đại với những bước đi tích cực và vững chắc. Phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc trao đổi với Chủ tịch UBND tỉnh, ông Lê Tiến Phương. Hoàng Lâm thực hiện.

Xin ông chia sẻ cụ thể hơn về thành công của Bình Thuận trong 3 năm qua (2011-2013)?

Trong bối cảnh không ít khó khăn, thách thức, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Bình Thuận đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII đạt nhiều kết quả quan trọng và tương đối toàn diện; tình hình các mặt của tỉnh tiếp tục ổn định và có những chuyển biến theo hướng tích cực. Kinh tế của tỉnh tiếp tục tăng trưởng, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; tiềm năng, lợi thế của tỉnh được khai thác ngày càng tốt hơn. Cụ thể kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng khá, bình quân đạt 8,8%, trong đó nông - lâm - thuỷ sản tăng 5,4%; công nghiệp - xây dựng tăng 7,9%; dịch vụ tăng 11,2%. Tính đến nay, trong tổng sản phẩm nội tỉnh, tỷ trọng nhóm ngành dịch vụ chiếm 48,3% (năm 2010 chiếm 43,9%); công nghiệp - xây dựng chiếm 32,7% (năm 2010 chiếm 34%); nông - lâm - thuỷ sản chiếm 19% (năm 2010 chiếm 22,1%).  Thu nhập bình quân đầu người năm 2013 đạt 33,5 triệu đồng (tương đương  1.580 USD), tăng 69,2% so với năm 2010.

Sản xuất công nghiệp tăng trưởng bình quân 8,7%/năm; có thêm một số sản phẩm mới như nhiệt điện, điện gió, chế biến titan và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ phục vụ du lịch,...; theo đó đã thu hút một số doanh nghiệp đăng ký và kinh doanh hạ tầng các khu, CCN; đầu tư khai thác, chế biến các sản phẩm trên…

Kinh tế nông nghiệp từng bước được tái cấu trúc một cách phù hợp và tiếp tục phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá, nâng dần chất lượng, hiệu quả; gắn với xây dựng bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc. Nhờ khai thác và phát huy tốt hệ thống thuỷ lợi nên diện tích, năng suất, sản lượng các loại cây trồng ngày càng tăng lên, cơ cấu cây trồng tiếp tục chuyển đổi theo hướng tích cực; các loại cây trồng có lợi thế phát triển khá tốt, nhất là cây thanh long và cây cao su. Diện tích cây thanh long theo quy hoạch đến năm 2015 là 15.000 ha, nhưng đến năm 2013 đã có 20.511 ha; diện tích cây cao su đến năm 2013 là 40.787 ha cao su, tăng 25% so với năm 2010. Sản lượng lương thực năm 2013 đạt 758 ngàn tấn, vượt so với mục tiêu năm 2015 (730.000 tấn).

Kinh tế thủy sản tiếp tục phát triển ổn định; sản lượng khai thác hải sản tăng đều qua từng năm (năm 2013 sản lượng khai thác hải sản đạt 185.715 tấn, tăng 7,6% so với năm 2010). Nuôi trồng thuỷ sản, đặc biệt là sản xuất tôm giống tiếp tục phát triển ổn định với chất lượng cao.

Thương mại - dịch vụ tiếp tục có bước phát triển; tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ đến năm 2013 đạt 20.200 tỷ đồng, tăng bình quân 18,7%/năm. Kim ngạch xuất khẩu đến năm 2013 đạt 368 triệu USD, tăng bình quân 17,4%/năm; trong đó xuất khẩu hàng hoá 255 triệu USD, tăng bình quân 15,1%/năm.

Hoạt động du lịch phát triển khá, chất lượng dịch vụ du lịch ngày càng nâng lên. Số lượng du khách, doanh thu du lịch tăng qua từng năm; lượng du khách đến năm 2013 đạt 3.500.00 lượt khách, tăng bình quân 11,9%/năm; doanh thu du lịch năm 2013 đạt 5,5 ngàn tỷ đồng, tăng 29,2%/năm; nâng tỷ trọng GRDP du lịch từ 5.98% (năm 2010) lên  6,71% (năm 2013) trong tổng GRDP của tỉnh.

Bình Thuận là địa phương sở hữu tiềm năng lớn về khoáng sản (đặc biệt là titan) với trữ lượng khá dồi dào. Để từng bước xây dựng Bình Thuận trở thành Trung tâm chế biến quặng sa khoáng Titan lớn của cả nước, tỉnh đề ra chủ trương cũng như giải pháp gì?

Không chỉ là trung tâm năng lượng, trung tâm du lịch của cả nước, Bình Thuận còn sở hữu tiềm năng khoáng sản Titan khá dồi dào; kỳ vọng trong tương lai sẽ trở thành trung tâm chế biến quặng sa khoáng Titan lớn của cả nước. Theo tài liệu điều tra của Tổng cục địa chất khoáng sản Việt Nam và Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng titan giai đoạn đến năm 2020, có xét tới năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1546/QĐ-TTg ngày 03/9/2013, Bình Thuận được xác định là một tỉnh có tiềm năng sa khoáng titan cả trong tầng cát xám và tầng cát đỏ được dự báo rất lớn khoảng 599 triệu tấn phân bố trên vùng đất rộng khoảng 1.137 km2, chiếm 92% tổng trữ lượng tài nguyên quặng titan Việt Nam. Diện tích cát đỏ chứa sa khoáng titan lên tới 800 km2, có tài nguyên trên 550 triệu tấn khoáng vật nặng có ích, trong đó zircon gần 80 triệu tấn. Trong kỳ quy hoạch đến năm 2030, tài nguyên có thể huy động vào thăm dò trên 300 triệu tấn, trước mắt huy động 110 triệu tấn; số còn lại đưa vào dự trữ quốc gia.

Để góp phần thực hiện Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng titan giai đoạn đến năm 2020, có xét tới năm 2030, thời gian qua tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương tham mưu cho tỉnh quy hoạch khu vực chế biến tập trung phía Bắc tỉnh là KCN Sông Bình (diện tích 300 ha) và khu vực chế biến tập trung phía Nam tỉnh là CCN Thắng Hải 2 (diện tích 40 ha). Đến nay các vị trí nói trên đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý bổ sung vào Danh mục các khu, CCN quy hoạch phát triển đến năm 2020 của tỉnh Bình Thuận, hiện đã hoàn tất các thủ tục đầu tư, đang triển khai thi công hạ tầng, thu hút đầu tư. Thời gian tới, để các khu, CCN nói trên đảm bảo hạ tầng đủ điều kiện cho các nhà đầu tư thứ cấp thuê mặt bằng và đầu tư dự án Nhà máy chế biến sâu titan đúng quy định; bước đầu tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương tích cực theo dõi, đôn đốc các nhà đầu tư kinh doanh hạ tầng sớm hoàn thành, đảm bảo tiến độ đầu tư; tích cực kêu gọi các nhà đầu tư thứ cấp thật sự có năng lực và tâm huyết vào đầu tư. Đồng thời giám sát chặt chẽ việc triển khai đầu tư của các dự án có trong quy hoạch titan. Nếu chủ dự án không có năng lực, chưa triển khai hoặc triển khai chậm không có lý do chính đáng, UBND tỉnh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ đưa ra khỏi Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng titan giai đoạn đến năm 2020, có xét tới năm 2030. Đồng thời xem xét bổ sung các dự án và nhà đầu tư có năng lực, tâm huyết mong muốn được đầu tư dự án chế biến sâu titan vào Quy hoạch để đảm bảo sớm lấp đầy diện tích đất các khu, CCN nói trên. Về việc này, thời gian qua đã có 3 dự án chế biến xỉ titan đăng ký đầu tư mới được UBND tỉnh Bình Thuận kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương bổ sung vào quy hoạch. 

Ngoài ra tỉnh cũng sẽ phối hợp các Bộ, ngành TW có liên quan giám sát, kiểm tra chủ đầu tư thực hiện việc đầu tư dự án chế biến sâu titan, nhằm đảm bảo đầu tư công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường và hiệu quả KT - XH.

Trong buổi làm việc cuối năm 2013, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề nghị chú trọng xây dựng tỉnh Bình Thuận "vừa có sức thu hút, vừa có sức lan tỏa trong khu vực". Vậy cụ thể sức thu hút và sức lan tỏa này là gì? Tỉnh đề ra những chương trình hành động nào trong thời gian tới để có thể khẳng định vai trò, vị thế của mình tại khu vực kinh tế sôi động Đông Nam bộ?         

Mục tiêu xây dựng tỉnh Bình Thuận "vừa có sức thu hút, vừa có sức lan tỏa trong khu vực" chủ yếu xoay quanh nỗ lực phát triển Bình Thuận có cơ cấu kinh tế phù hợp: công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp với 3 trung tâm mang tầm quốc gia (trung tâm năng lượng, trung tâm chế biến quặng sa khoáng titan, trung tâm du lịch - thể thao biển). Đồng thời phát triển Bình Thuận có kết cấu hạ tầng KT - XH thiết yếu, đồng bộ; an sinh xã hội và phúc lợi xã hội được bảo đảm; đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, thu nhập bình quân đầu người không thấp hơn bình quân chung của cả nước; quốc phòng - an ninh không ngừng được củng cố, trật tự xã hội được giữ vững.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra, trong thời gian tới bằng các biện pháp tích cực, đồng bộ, tỉnh sẽ nỗ lực tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư khai thác có hiệu quả các tiềm năng và lợi thế  gắn với tái cơ cấu nền kinh tế; từng bước hình thành 3 trung tâm lớn:  trung tâm năng lượng, trung tâm chế biến titan và trung tâm du lịch - thể thao biển. Đồng thời tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, chất lượng cao, không ngừng nâng cao giá trị gia tăng trên cơ sở khai thác tối đa lợi thế của địa phương. Đẩy mạnh cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam"; đồng thời tăng cường các biện pháp quản lý và giữ vững chất lượng, thương hiệu một số mặt hàng chủ lực, lợi thế: thanh long, nước mắm, nước suối Vĩnh Hảo... 

Song song với việc tập trung xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, tỉnh Bình Thuận cũng sẽ có biện pháp tích cực huy động các nguồn vốn đầu tư, chú trọng khai thác các nguồn vốn ngoài ngân sách; tạo môi trường thông thoáng, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra tỉnh cũng sẽ điều chỉnh, bổ sung quy hoạch tổng thể phát triển KT - XH và quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực phù hợp với quy hoạch của cả nước và của vùng gắn với đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế nói chung, từng ngành nói riêng; thích ứng với biến đổi khí hậu phù hợp với nền kinh tế tăng trưởng xanh, làm cơ sở cho sự phát triển bền vững.