Xây dựng GFMIS tại Việt Nam: Cần một mô hình và lộ trình phù hợp

Hệ thống thông tin quản lý tài chính Chính phủ (Government Financial Managment Information System - GFMIS) là một hệ thống quản lý tài chính có tính chiến lược nhằm hỗ trợ Chính phủ có được các thông tin tài chính chính xác và kịp thời, qua đó hỗ trợ Chính phủ trong việc điều hành chính sách kinh tế vĩ mô, chính sách tài chính, tiền tệ cũng như đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của Chính phủ.

Trong những năm qua nhận thức rõ tầm quan trọng của cải cách quản lý tài chính công trong đó hướng tới việc xây dựng GFMIS, Bộ Tài Chính đã và đang thực hiện các nghiên cứu để ứng dụng CNTT trong công tác quản lý tài chính Chính phủ, nhằm quản lý tài chính công chặt chẽ và hiệu quả giúp mang lại các lợi ích to lớn trong việc cải thiện các chỉ số tài chính cũng như tạo ra dư địa tài khóa để hỗ trợ chiến lược và các chính sách phát triển kinh tế - xã hội cho Chính phủ. Trong đó, tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ dựa trên công nghệ thông tin (CNTT) nhằm cải cách hoạt động quản lý tài chính công thông qua ứng dụng CNTT được cho là chìa khóa giúp nâng cao hoạt động tác nghiệp của cán bộ.

Ông Võ Anh Trung, Phó Cục Trưởng, Cục Tin học và Thống kê tài chính, Bộ Tài chính

Xây dựng mô hình và lộ trình GFMIS phù hợp với đặc thù Việt Nam

Cải cách trong quản lý tài chính công trong đó bao gồm việc xây dựng một hệ thống thông tin quản lý tài chính quốc gia nhằm nâng cao khả năng quản lý và điều hành ngân sách đang là một trong yêu cầu cấp bách đối với bất kỳ quốc gia nào. Đối với Việt Nam, xác định rõ tầm quan trọng của việc cải cách hành chính, hiện đại hóa nền tài chính quốc gia với trọng tâm là tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực tài chính công nhằm nâng cao tính hiệu quả và hiệu lực của công tác quản lý, giám sát tài chính, nhiều hệ thống thông tin lớn, đóng vai trò quan trọng trong quá trình cải cách quản lý tài chính công ngành như: Hệ thống thông tin Quản lý ngân sách và Kho bạc (TABMIS), Hệ thống Thông tin Quản lý nợ (DMFAS), hệ thống Hải quan điện tử và thực hiện cơ chế quản lý Hải quan một cửa quốc gia phục vụ hiện đại hóa Hải quan tại Việt nam (VNACCS/VCIS), Hệ thống quản lý thuế tập trung (TMS)… đã được triển khai và bước đầu đã có những đóng góp nhất định trong việc nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính công.

Tuy nhiên, những kết quả thu được từ việc triển khai thành công các hệ thống thông tin trên mới chỉ là các thành công bước đầu và chưa thể bao quát hết các lĩnh vực có yêu cầu hiện đại hóa của nền tài chính công Việt Nam.

Để đảm bảo xây dựng GFMIS thành công thì việc thiết kế, xây dựng mô hình và lộ trình tổng thể GFMIS với đặc thù nền tài chính công Việt Nam đóng vai trò then chốt. Đây là một nhiệm vụ lớn, quan trọng, phức tạp và đòi hỏi sự phối hợp, hỗ trợ, tham vấn từ nhiều Đơn vị, Tổ chức trong và ngoài nước nhằm đưa ra một mô hình, lộ trình xây dựng GFMIS phù hợp, tối ưu nhất cho Việt Nam.

Ông Dương Quốc Cường, Chuyên gia công nghệ, FPT IS, Tập đoàn FPT

Cần lựa chọn phương án tiếp cận hoạt động thiết kế GFMIS phù hợp nhất

GFMIS không là một hệ thống ứng dụng đơn nhất mà là một tập hợp các hệ thống ứng dụng giải quyết các bài toán chức năng và được tích hợp với nhau chặt chẽ.

Hoạt động thiết kế GFMIS có ý nghĩa quyết định với việc xây dựng và triển khai hệ thống GFMIS một cách hiệu quả đáp ứng mục tiêu đã đặt ra. Việc thiết kế GFMIS đầu tiên là phải xác định mô hình chức năng và mô hình tích hợp giữa các chức năng với nhau. Sau đó mới đến mô hình kiến trúc CNTT đáp ứng các mô hình chức năng trên. Việc thiết kế GFMIS ngoài tham khảo các thông lệ quốc tế cũng như các mô hình tham chiếu của các quốc gia đã triển khai FMIS thì phải phù hợp với các đặc điểm địa lý, chính trị, kinh tế, phát triển của Việt Nam.

Cần lựa chọn phương án tiếp cận hoạt động thiết kế GFMIS phù hợp nhất và sử dụng thống nhất xuyên suốt quá trình trình thiết kế nếu không sẽ rất khó thống nhất và kiểm soát được phạm vi của GFMIS trong quá trình thiết kế và dẫn tới GFMIS không đạt được mục tiêu đặt ra.

Ông Trần Xuân Long, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài chính

Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý tài chính công

Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý tài chính công và ứng dụng CNTT (thiết lập GFMIS)  là những hoạt động có tính chất chi phối, tác động trực tiếp qua lại với nhau. 

Hiện đại hóa công tác quản lý thu, chi NSNN  là hoạt động quan trọng, mà cốt lõi là hệ thống kế toán của Chính phủ - TABMIS  - nhằm hoàn chỉnh những cấu phần của GFMIS.

Tuy nhiên, việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực tài chính công ở Việt Nam vẫn còn chậm, chưa dành nguồn lực phù hợp, cụ thể:  Chưa dành nguồn lực để rà soát, xây dựng phương án đơn giản hóa cho các thủ tục; Chưa có kế hoạch rà soát theo chuyên đề, trọng tâm để cải cách những  thủ tục hành chính, quy định hành chính có tác động  trực tiếp đến hệ thống GFMIS.

Ông Ngô QuốcThái, Phó Trưởng Ban phụ trách, Ban Công nghệ Thông tin, Viện Chiến lược Thông tin và Truyền thông, Bộ Thông tin & Truyền thông

Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý tài chính công

Tài chính công là những hoạt động thu chi tiền tệ của nhà nước nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước trong việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ công cho xã hội.

Các mục tiêu điển hình với mọi nền tài chính công là: Tăng thu ngân sách; Nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư công; Đảm bảo cân bằng ngân sách chính phủ và tạo và duy trì một môi trường kinh tế xã hội lành mạnh nhất

Việt Nam cần ứng dụng công nghệ trong công tác quản lý tài chính công: Xây dựng và đưa vào vận hành các hệ thống CSDL quốc gia (Dân cư, Doanh nghiệp, Đất đai); Xây dựng và áp dụng kiến trúc trao đổi thông tin trong các cơ quan nhà nước; Tái thiết kế quy trình nghiệp vụ chính phủ cùng với ứng dụng công nghệ để cung cấp dịch vụ tốt hơn tới người dân và doanh nghiệp.