Nợ xấu vẫn chờ giải pháp căn cơ

Nợ xấu được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chỉ đạo dồn về VAMC với mục tiêu đưa tỷ lệ nợ xấu về dưới 3% vào cuối tháng 9/2015, tuy nhiên những con số thống kê gần đây cho thấy nợ xấu đang gia tăng trở lại, thách thức mục tiêu của NHNN.

Nợ xấu gia tăng trở lại

Số liệu cập nhật về nợ xấu từ trước đến nay vừa có độ trễ về thời gian, vừa không thống nhất. Hiện tại, đang tồn tại hai con số nợ xấu. Một do tổ chức tín dụng tự báo cáo, và con số thứ hai do Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng - NHNN công bố. Con số do Cơ quan Thanh tra công bố thường cao hơn do Ngân hàng Nhà nước nhìn nhận bản chất các khoản nợ được cơ cấu theo Quyết định 780 là nợ xấu, trong khi tổ chức tín dụng chưa thống kê nợ xấu ở khu vực này nên tỷ lệ nợ xấu do NHNN công bố luôn cao hơn do tổ chức tín dụng tự báo cáo.

Cho đến giữa tháng 5/2015, số liệu nợ xấu mới được NHNN cập nhật đến hết tháng 1/2015. Đây là những là con số được tổng hợp từ báo cáo của các tổ chức tín dụng, thường thấp hơn số liệu từ kênh giám sát của Cơ quan thanh tra NHNN. Số liệu từ kênh giám sát của Cơ quan Thanh tra NHNN từ đầu năm đến nay vẫn chưa được công bố.

Thống kê từ số liệu báo cáo của các NHTM gửi về NHNN, tháng đầu tiên của năm 2015, tỷ lệ nợ xấu đã tăng trở lại khá mạnh, từ mức 3,25% tháng liền trước lên 3,49%. Trong những nỗ lực giải quyết nợ xấu của cơ quan quản lý Nhà nước đến các NHTM, việc nợ xấu gia tăng là rất đáng chú ý.

Qua số liệu thống kê, có thể thấy rõ xu hướng sụt giảm của nợ xấu kể từ tháng 6/2014. Thời điểm này nợ xấu ở đỉnh điểm 4.17% sau đó giảm liên tục về 3,25% vào cuối năm 2014. Do số liệu với chỉ cập nhật đến cuối tháng 1/2015 nên chưa rõ xu hướng của nợ xấu những tháng tiếp theo. Sự chỉ đạo của NHNN về giải quyết nợ xấu sẽ có tác động lớn trong khoảng thời gian này. NHNN đã có văn bản ấn định mức nợ xấu cho từng tổ chức tín dụng phải bán cho VAMC. Định hướng chung, đến 30/6/2015 các thành viên phải bán được tối thiểu là 75% số lượng chỉ tiêu nợ xấu phải bán, đến 30/9/2015 phải bán hết 100%.

Một yếu tố khác có thể chi phối con số báo cáo nợ xấu, đó là từ 1/4, quy định về cơ cấu lại nợ theo hướng giữ nguyên nhóm nợ theo Quyết định 780 đã hết hiệu lực. Nếu thống kê đầy đủ, các nhóm nợ này chắc chắn sẽ còn tăng cao.

Chưa có lời giải thỏa đáng

Một số ngân hàng hiện vẫn ôm tỷ lệ nợ xấu cao ngất ngưởng. Nợ xấu của NH Phương Nam (SouthernBank) đến cuối năm 2014 lên tới 2.553 tỷ đồng (tăng 948 tỷ) và chiếm 5,89% tổng dư nợ. Với tình hình nợ xấu vượt quá cao, SouthernBank cho rằng khả năng xử lý ngay khó đạt, nên chỉ đặt mục tiêu kiểm soát con số này dưới mức 5% trong năm nay. Hiện Phương Nam đang trong quá trình sáp nhập vào Sacombank và dự kiến hoàn tất thương vụ vào tháng 6 tới, nếu đề án trình lên NHNN được chấp thuận.

Báo cáo tài chính cuối quý III/2014 của DongA Bank cũng cho thấy, nợ quá hạn lên đến gần 7.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 13,5%, tổng dư nợ.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN thành phố HCM cho biết đến ngày 31/3/2015, nợ xấu trên địa bàn thành phố  trên 60.800 tỷ đồng, chiếm 5,53% tổng dư nợ cho vay. 

Con số thống kê chỉ ra những mối lo ngại về nợ xấu, sự gia tăng đáng báo động của con số này. Nhưng đáng lo hơn là vẫn chưa có giải pháp căn cơ để tiêu hóa hết các khoản nợ xấu của hệ thống ngân hàng. Thực tế, nợ xấu chỉ chuyển từ chỗ này sang chỗ khác trong một khoảng thời gian xác định, chứ không bị triệt tiêu tận gốc, các ngân hàng đã bán nợ cho VAMC để tạm thời làm sạch bảng cân đối.

NHNN đã có văn bản xác định VAMC được phát hành thêm 80.000 tỷ đồng trái phiếu đặc biệt để mua lại nợ xấu trong năm 2015. Sau hơn một năm hoạt động, tính đến cuối năm 2014, VAMC đã mua được gần 121.000 tỷ đồng nợ gốc của 39 tổ chức tín dụng và thu hồi được hơn 4.100 tỷ đồng.

Nếu nợ xấu không được giải quyết triệt để mà chỉ tạm thời mang gửi qua VAMC, sẽ không có nguồn vốn mới đổ vào nền kinh tế hỗ trợ quá trình hồi phục và phát triển. Bài toán giải quyết căn cơ nợ xấu vẫn treo ở đó chưa có lời giải thỏa đáng.

Bảo Châu