Ngành dệt may ngày càng chủ động trong hội nhập

Đón đầu những hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), ngành dệt may Việt Nam đã đặt ra nhiều giải pháp để nắm bắt cơ hội, giảm thiểu rủi ro, giữ vững đà tăng trưởng.

Nắm bắt cơ hội

Trước thời điểm gia nhập WTO năm 2007, xuất khẩu dệt may của Việt Nam chỉ ở mức 5,9 tỷ USD. Năm 2014, giá trị xuất khẩu ngành dệt may đã đạt tới con số 24,5 tỷ USD, đưa Việt Nam vào top 5 những nước cung cấp hàng may mặc lớn nhất thế giới. Trong đó, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) là đơn vị đi đầu toàn ngành, hàng năm đóng góp khoảng 15-16% tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may.

Ngày 29/5 vừa qua, FTA Việt Nam  - Liên minh Kinh tế Á - Âu (EEU) đã được ký kết. Theo cam kết của EEU, phần lớn mặt hàng ngành dệt may có mức thuế suất về 0%, số còn lại cũng sẽ giảm dần về 0% theo lộ trình cam kết. Kim ngạch nhập khẩu của EEU hàng dệt may từ VN  là 16 tỷ USD vào năm 2014, trong đó Nga nhập khẩu 13 tỷ USD, Kazakhstan và Belarus nhập trên 1 tỷ USD. Đối tác chủ yếu của EEU, ngoài thương mại nội khối thì Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ý, Bangladesh là các đối tác chính. Việt Nam hiện đang đứng thứ 8 trong số các nước xuất khẩu Dệt may vào EEU với kim ngạch xuất khẩu trên 300 triệu USD. Với sự cam kết hợp tác từ các chính phủ, sự nỗ lực thúc đẩy giao thương từ doanh nghiệp các quốc gia trong EEU cùng những diễn biến kinh tế - chính trị trên thế giới thuận lợi, dự kiến sau khi Hiệp định có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang EEU được kỳ vọng tăng trưởng khoảng 50% trong năm đầu tiên, và khoảng 20% trong năm tiếp theo. Trong vòng 3 – 5 năm tới, Việt Nam có thể vươn lên đạt mức kim ngạch xuất khẩu tương đương với các đối thủ cạnh tranh như Bangladesh, Ấn Độ và nằm trong Top 5 các nước xuất khẩu dệt may vào EEU.

Năm tháng đầu năm 2015, vải dệt từ sợi tự nhiên ước đạt 118,2 triệu m2, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm 2014; sản xuất vải dệt từ sợi tổng hợp và sợi nhân tạo ước đạt 287,1 triệu m2, tăng 1,8% so với cùng kỳ năm trước; quần áo mặc thường ước đạt 1.212,2 triệu cái, tăng 2,3% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu dệt may 5 tháng đầu năm, ước đạt 8,11 tỷ USD, tăng 8,4% so với cùng kỳ. Đơn hàng sản xuất quý II/2015 của doanh nghiệp ngành Dệt may rất khả quan, có gần 62% doanh nghiệp sản xuất trang phục có đơn hàng tăng so với quý đầu năm.

Theo Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas), từ đầu năm 2015 đến nay, số lượng các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào ngành Dệt May Việt Nam vẫn đang gia tăng, nhằm đón đầu các Hiệp định thương mại tự do như TPP, FTA Việt Nam – EU, FTA Việt Nam – Hàn Quốc… mà ngành Dệt may Việt Nam được nhận định sẽ được hưởng lợi nhiều nhất do nhiều dòng thuế sẽ giảm về 0%.

Rõ ràng, lợi ích đến từ hội nhập kinh tế quốc tế không hề nhỏ đối với ngành dệt may. Hiện tại, Việt Nam đang trong giai đoạn hoàn thành ký kết các Hiệp định TPP, EVFTA, Hiệp hội Dệt may Việt Nam và Tập đoàn Dệt may Vinatex đã đứng ra làm đại diện ngành tích cực tham vấn cho Đoàn đàm phán Chính phủ Việt Nam.

Chủ động trước khó khăn

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc ký kết các hiệp định thương mại (FTA) với các đối tác lớn trên thế giới mang lại cho Việt Nam nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức. Đặc biệt, các FTA ngày càng có nhiều quy định ràng buộc chặt chẽ, đòi hỏi phải có mức độ cam kết sâu rộng cả về nội dung truyền thống như thương mại, dịch vụ, đầu tư hay nội dung phi truyền thống như môi trường, sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước. Bên cạnh những thuận lợi, độ mở của nền kinh tế sau khi tham gia hàng loạt các FTA cũng khiến ngành dệt may gặp không ít khó khăn. Chịu ảnh hưởng trực tiếp khi mức lương tối thiểu, giá cả nguyên phụ liệu, vốn đầu tư tạo sức ép cho doanh nghiệp tăng chi phí sản xuất, các lợi thế về lao động không còn là ưu thế nổi trội của dệt may Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế gay gắt. Áp lực cạnh tranh đã đặt các doanh nghiệp dệt may trong nước trước nguy cơ tụt hậu khi bộc lộ một số điểm yếu về khâu dệt – nhuộm – hoàn tất, ngành công nghiệp phụ trợ, năng lực thiết kế, đào tạo nguồn nhân lực, khả năng nắm bắt và đáp ứng các quy định quốc tế của các FTA, đặc biệt là quy tắc xuất xứ hàng dệt may.

Trước tình hình đó, ngành dệt may nhiều năm qua đã chú trọng nâng cao chất lượng chuỗi liên kết nội tại giữa các doanh nghiệp, chủ động chuyển từ hình thức gia công CMT như trước đây sang làm hàng FOB, ODM để gia tăng thị phần cũng như kim ngạch xuất khẩu. Để làm được điều này đòi hỏi ngành dệt may phải làm chủ được công nghệ và nguyên phụ liệu cũng như xây dựng chiến lược phù hợp để phát triển năng lực quản trị chuối và khâu thiết kế, trước hết là thiết kế ký thuật để thực hiện phương thức sản xuất ODM, sau đó đến thiết kế thời trang đáp ứng thị trường. Ngành dệt may cũng đang tập trung tìm giải pháp nâng cao năng suất lao động, thu nhập cho người lao động.

Hiệp hội dệt may Việt Nam đã và đang phối hợp chặt chẽ với các đoàn đàm phán và chính phủ các nước đối tác để cung cấp một bộ hồ sơ thông tin hoàn chỉnh, đầy đủ, chính xác và kịp thời về nội dung Hiệp định và triển khai thực hiện cam kết trong Hiệp định cho các doanh nghiệp. Qua đó phổ biến thông tin, hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhằm tận dụng tối đa các lợi thế do Hiệp định mang lại, bao gồm nâng cao năng lực quản trị chuỗi, năng lực lưu trữ hồ sơ, đào tạo nhân lực chất lượng cao, hướng dẫn tuân thủ các quy định về an toàn lao động, an toàn môi trường, trách nhiệm xã hội.  Ngành dệt may cũng phối hợp với các cơ quan lập pháp, tổ chức ngân hàng - tài chính và chính quyền địa phương… nhằm giúp doanh nghiệp giải quyết khó khăn trong chính sách,  nguồn vốn và tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi.

Hương Ly