Bình đẳng giới: Bức tranh nhiều gam màu sáng

Những năm qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã thực hiện nhiều bước đột phá về nhận thức và hành động, từ khía cạnh luật pháp, chính sách đến thực tiễn và đạt được nhiều thành tựu quan trọng về bình đẳng giới. Theo đó Việt Nam được Liên Hợp quốc đánh giá là điểm sáng trong việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ.

Điểm nổi bật trong việc bảo đảm quyền lợi về giới ở Việt Nam là việc hoàn thiện khung luật pháp, chính sách về bình đẳng giới. Ngay từ năm 1946, trong Hiến pháp đầu tiên của chế độ mới đã khẳng định quyền bình đẳng nam nữ với quy định "đàn bà ngang quyền với đàn ông về mọi phương diện". Tiếp đó trong các lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp, việc bảo đảm bình đẳng giới đều được quy định rõ ràng. Ngoài ra năm 2006 Luật Bình đẳng giới được ban hành; năm 2007 Luật Phòng chống bạo lực gia đình được triển khai thực hiện; nhiều bộ luật khác có liên quan mật thiết đến quyền lợi của nam giới và nữ giới như Luật Phòng chống mua bán người (năm 2012), Bộ luật Lao động (năm 2012), Luật Việc làm (năm 2013)… đều được lồng ghép vấn đề giới.

Đặc biệt Việt Nam cũng là một trong rất ít quốc gia trên thế giới đã mạnh dạn đưa các hành động, biện pháp thực hiện bình đẳng giới thành chương trình hoạt động cụ thể của từng tỉnh thành, từng địa phương. Cụ thể Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011-2020 với mục tiêu nâng cao nhận thức, thu hẹp khoảng cách về giới và nâng cao vị thế của phụ nữ; đồng thời tích cực thực hiện các sáng kiến quốc tế và khu vực nhằm thúc đẩy việc bảo vệ quyền của phụ nữ, chống phân biệt đối xử đối với phụ nữ. Chính phủ cũng đã triển khai các giải pháp trong việc thực thi pháp luật cũng như hợp tác quốc tế nhằm vượt qua những thách thức chủ yếu liên quan tới nhận thức về bình đẳng giới; xóa bỏ bạo lực giới và bạo lực gia đình; khoảng cách về việc làm, thu nhập, địa vị xã hội…

Từ những nỗ lực trên, Việt Nam được đánh giá là một trong các quốc gia Đông Nam Á có tốc độ khắc phục cách biệt giới nhanh nhất trong vòng hơn 20 năm trở lại đây. Địa vị của phụ nữ Việt Nam đã được nâng cao trong các mặt của đời sống xã hội, bình đẳng giới đã được tăng cường trong lĩnh vực lao động và việc làm, giáo dục và đào tạo cũng như trong bộ máy chính quyền các cấp. Người phụ nữ có điều kiện tham gia học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu công việc, nhiệm vụ. Về chính trị, tỷ lệ phụ nữ tham gia vào các vị trí quản lý, lãnh đạo ngày càng tăng lên; phụ nữ đảm nhiệm nhiều vị trí lãnh đạo chủ chốt của đất nước như Phó Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch Quốc hội, Bộ trưởng, Thứ trưởng… Trong lĩnh vực kinh tế, lao động, việc làm, lao động nữ hiện chiếm khoảng 48,5% trong tổng số lao động. Chính sách tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, trong đó có những hộ nghèo do phụ nữ làm chủ hộ cũng được hỗ trợ thiết thực qua nhiều kênh (từ Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng NN&PTNT; các chương trình vay vốn do nước ngoài tài trợ; quỹ giúp phụ nữ nghèo xóa đói giảm nghèo...). Đặc biệt kể từ khi Luật Phòng chống bạo lực gia đình được ban hành và triển khai trong cuộc sống, bạo lực gia đình của chồng đối với vợ có xu hướng giảm rõ rệt.

Nhìn chung, việc bảo đảm quyền bình đẳng giới ở Việt Nam những năm qua đã có nhiều tiến bộ vượt bậc. Ngày nay phụ nữ và nam giới có sự bình đẳng về thực chất trên các lĩnh vực cuộc sống. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt được, việc thực hiện quyền bình đẳng giữa nam và nữ tại Việt Nam còn gặp nhiều thách thức như: tỷ lệ phụ nữ dân tộc thiểu số tham gia các vị trí lãnh đạo các cấp còn ít; tỷ lệ nghèo của đồng bào dân tộc thiểu số còn cao; khoảng cách giới còn tồn tại khá lớn trong một số lĩnh vực của cuộc sống, nhất là trong lĩnh vực chính trị; cơ hội của phụ nữ tiếp cận việc làm có thu nhập cao và các nguồn lực kinh tế vẫn còn thấp hơn so với nam giới; việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ vùng nông thôn, vùng dân tộc thiểu số còn hạn chế...Thực tế này đòi hỏi Việt Nam phải phấn đấu hơn nữa để tăng cường nhận thức về bình đẳng giới cũng như khắc phục những khoảng cách giới; đồng thời thúc đẩy hợp tác quốc tế trong việc giải quyết vấn đề bình đẳng giới nhằm bảo đảm lợi ích của từng giới trong việc thực thi quyền con người.

Hồng Hạnh