Chú trọng cải thiện môi trường kinh doanh tại Việt Nam và Nhật Bản

Ngày 23/2, Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) đã tổ chức buổi họp báo công bố báo cáo JETRO về tình hình đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam dựa trên kết quả khảo sát tại châu Á và châu Đại Dương năm 2015.

Nhiều kỳ vọng vào môi trường đầu tư Việt Nam

Theo ông Atsusuke Kawada, Trưởng đại diện văn phòng JETRO Hà Nội, trong số 557 doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư tại Việt Nam được khảo sát thì  tỷ lệ doanh nghiệp làm ăn có lãi đã giảm 3,5% so với năm trước, đạt tỷ lệ 58,8%. Các doanh nghiệp báo lỗ tăng 1,3% so với năm trước , chiếm tỷ lệ 26,2%. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là vẫn có tới 63,9% doanh nghiệp Nhật Bản khi được hỏi đang có kế hoạch mở rộng đầu tư kinh doanh  trong năm 2016 với mục tiêu thúc đẩy tăng doanh thu.

Mặc dù trong năm 2015 việc kinh doanh của nhiều doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam không đạt được kỳ vọng, nhưng bước sang năm 2016, đa số các doanh nghiệp Nhật Bản vẫn đặt nhiều kỳ vọng vào thị trường Việt Nam trong đó yếu tố chính tác động tới tâm lý của các nhà đầu tư Nhật Bản đó là việc Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do đặc biệt là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Ông Hiroyuki Ishige, chủ tịch JETRO khẳng định, TPP đang tạo ra lợi thế rất lớn để các doanh nghiệp tại các quốc gia thành viên TPP tăng cường hoạt động thương mại và đầu tư với nhau. Hiện nay có khoảng 70- 80% doanh nghiệp Nhật Bản đang sử dụng các dịch vụ của JETRO khi đầu tư vào Việt Nam. Vì thế, trách nhiệm của JETRO trong việc cung cấp thông tin, tư vấn cho các doanh  nghiệp về môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam là rất quan trọng, đóng vai trò là cầu nối  cho hoạt động đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam.

Với lợi thế là cả Việt Nam và Nhật Bản đều đã trở thành thành viên của TPP nên hoạt động đầu tư kinh doanh  giữa hai nước sẽ ngày càng trở nên thuận lợi hơn trong thời gian tới. Cùng với đó là nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc còn tồn tại. Đây sẽ là vấn đề đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Đánh giá về lợi thế môi trường đầu tư, ông Kawada cho biết, trong số 15 quốc gia được khảo sát về môi trường đầu tư thì Việt Nam đứng thứ 3 về lợi thế chi phí nhân công giá rẻ, chi phí nhân công trong ngành công nghiệp, chế tạo chưa bằng một nửa so với các nước trong khu vực như Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia. Các doanh nghiệp cũng đánh giá khá cao về sự ổn định chính trị xã hội, quy mô thị trường và khả năng tăng trưởng. Điểm yếu nhất của Việt Nam đó là rào cản ngôn ngữ, trình độ tiếng Anh của lao động Việt Nam đang khá hạn chế (đứng cuối bảng đánh giá), để cải thiện được vấn đề này cần có một sự quyết tâm và kế hoạch dài hạn.

Kỳ vọng lớn nhất của các doanh nghiệp Nhật Bản khi đầu tư vào Việt Nam đó là việc đơn giản hóa thủ tục hải quan, với hơn 64% doanh nghiệp quan tâm. Tiếp đó là kỳ vọng vào việc dỡ bỏ thuế nhập khẩu, chính sách thuế, việc vận dụng, giải thích quy tắc nguồn gốc xuất xứ. Những khó khăn liên quan đến hoạt động kinh doanh tại Việt Nam vẫn chiếm tỷ lệ khá cao khi có tới 80% doanh nghiệp đưa ra vấn đề lương cho nhân viên sở tại tăng, 65% doanh nghiệp thì gặp khó khăn trong thu mua nguyên vật liệu, linh kiện tại Việt Nam. Vì thế, ông Atsusuke Kawada cho rằng, để nâng cao năng lực cạnh tranh về chi phí, Việt Nam cần tăng cường thu mua từ các doanh nghiệp trong nước;  cần có đối sách để phát triển công nghiệp hỗ trợ và hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bên cạnh đó, Việt nam cần nỗ lực hơn nữa để doanh nghiệp Nhật Bản thấy được thay đổi, tăng cường đầu tư.

Nhật Bản phấn đấu trở thành quốc gia dễ kinh doanh nhất thế giới

Về môi trường đầu tư tại Nhật Bản, báo cáo của JETRO cho biết, theo kết quả điều tra 1.000 doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Nhật Bản thì có 5 vấn đề mà các doanh nghiệp còn gặp khó khăn đó là thủ tục hành chính và cấp giấy phép còn phức tạp, tiếp đó là vấn đề nhân lực và ngôn ngữ khó giao tiếp. Trong đó vấn đề chi phí đắt đỏ và nguồn vốn đang trở thành trở ngại lớn nhất tại môi trường đầu tư của Nhật Bản trong nhiều năm qua.

Chủ tịch Hiroyuki Ishige khẳng định, Nhật Bản vẫn đang thành công khi tạo ra một môi trường đầu tư có sức hút. Trong hai năm 2014 và 2015 đầu tư vào Nhật Bản đã có sự khởi sắc mạnh mẽ sau một thời gian dài trì trệ. Số liệu từ Bộ Tài chính Nhật Bản cho biết, tính đến tháng 9/2015, đầu tư trực tiếp vào Nhật Bản đạt 22.900 tỷ yên, trong đó đầu tư từ các nước châu Á tăng mạnh.

Châu Âu vẫn là khu vực đầu tư vào Nhật Bản nhiều nhất, chiếm tới 46,8%, tiếp đến là Bắc Mỹ với 29,4%, châu Á xếp ở vị trí thứ 3 với 15,5%. Theo điều tra của JETRO, các doanh nghiệp nước ngoài đánh giá cao những ưu thế gồm tiềm năng thị trường Nhật Bản, cơ sở hạ tầng chất lượng cao, đối tác tin cậy và hoạt động nghiên cứu, phát triển đạt chất lượng cao. 

Khảo sát cho thấy có tới 77% doanh nghiệp nước ngoài có kế hoạch mở rộng đầu tư tại Nhật Bản và 74% dự kiến sẽ tuyển thêm nhân viên làm việc. JETRO cho biết, để tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, Chính phủ Nhật Bản sẽ tiếp tục thực thi các sáng kiến thúc đẩy đầu tư Nhật Bản trở thành quốc gia dễ kinh doanh nhất thế giới, theo đó cải cách thuế, chính sách, nới lỏng các yêu cầu đối với các doanh nghiệp nước ngoài lập nghiệp tại Nhật Bản, thu hút du khách nước ngoài đến thăm Nhật Bản, củng cố hoạt động quản lý doanh nghiệp, lập các đặc khu chiến lược quốc gia, khuyến khích tuyển dụng lao động nước ngoài, thúc đẩy các hiệp định thương mại tự do, thực hiện các chương trình hỗ trợ để thu hút doanh nghiệp nước ngoài…

Sĩ Sơn