Năng lượng vô hạn của công nghệ số

Hiện trên thế giới có đến 4 tỉ người không có internet, không thể khai thác tiềm năng phát triển to lớn của công nghệ số. Còn theo ông Jim Yong Kim, Chủ tịch Ngân hàng thế giới (WB), công nghệ số đang làm chuyển đổi cách thức kinh doanh, làm việc và các chính phủ. Đó cũng là thông tin được Ngân hàng thế giới công bố tại Hội thảo Báo cáo phát triển thế giới 2016: “Lợi ích số”, diễn ra mới đây tại Hà Nội.

Xóa bỏ khoảng cách số

Theo một báo cáo mới đây của Ngân hàng thế giới, mặc dù internet, điện thoại di động và công nghệ số đang phổ cập nhanh chóng tại các nước đang phát triển, nhưng lợi ích mà nó có thể mang lại như thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, và cải thiện cung cấp dịch vụ công lại không được như mong muốn. Hiện có đến 60% dân số thế giới nằm bên lề nền kinh tế số đang phát triển nhanh chóng hơn bao giờ hết.

Cũng theo ông Kaushik Basu, Chuyên gia kinh tế trưởng của WB: “Cuộc cách mạng số đang làm chuyển đổi thế giới, hỗ trợ dòng chảy thông tin và tạo điều kiện phát triển cho các quốc gia biết tận dụng những cơ hội mới này. Quả là một sự chuyển đổi đáng kinh ngạc khi 40% dân số thế giới hiện nay đã kết nối thông qua Internet. Đây là thành tích đáng mừng, nhưng cũng là dịp để chúng ta suy nghĩ lại xem liệu qua đó có tạo thêm một tầng lớp dưới đáy nữa không, khi mà 20% dân số thế giới không biết đọc, không biết viết thì riêng công nghệ không thể giúp xóa bỏ khoảng cách về tri thức trên thế giới được”.

Theo góc nhìn này, để thực hiện đầy đủ cam kết phát triển trong thời đại số, WB đề xuất hai hành động chính. Một là, xóa bỏ khoảng cách số bằng cách làm cho Internet phổ cập, giá rẻ, mở và an toàn. Hai là, tăng cường quản lý nhà nước nhằm bảo đảm cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, đào tạo nghề cho người lao động theo đòi hỏi trong nền kinh tế mới và nâng cao trách nhiệm giải trình thể chế. Đây là những biện pháp mà Báo cáo gọi là các yếu tố bổ trợ analog đối với các khoản đầu tư vào công nghệ số.

Còn theo đánh giá của bà Victoria Kwakwa, Giám đốc WB tại Việt Nam, công nghệ số không chỉ là biết đọc, biết viết mà còn xóa mù về công nghệ thông tin, mang lại lợi ích cho tất cả mọi người. Thực hiện chính phủ điện tử nâng cao kỹ năng, hiệu quả quản trị, nâng cao chất lượng điều hành là điều Việt Nam cần tính tới trong quá trình phát triển để đem lại lợi lợi ích cho người dân. Thậm chí, công nghệ số có thể chuyển đổi các nền kinh tế, xã hội và thể chế công, nhưng sự thay đổi không diễn ra một cách tự động. Các nước đầu tư vào công nghệ số và các yếu tố bổ trợ tương tự sẽ giành được kết quả tương xứng. Nước nào không làm như vậy sẽ bị tụt hậu. Công nghệ, nếu không đi kèm với một nền tảng vững chắc sẽ mang lại rủi ro và tạo phân cực trong phát triển, nới rộng bất bình đẳng.

Nâng cao nhận thức về công nghệ số

Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, để thực hiện phát triển công nghệ số, ngoài chức năng quyền hạn của Chính phủ, các doanh nghiệp cần đóng vai trò nòng cốt, phải ứng dụng công nghệ thông tin để phát triển. Đối với các doanh nghiệp công nghệ thông tin, ngoài việc phát triển vì lợi ích của doanh nghiệp, cần chú trọng đề cao đến trách nhiệm chung với xã hội để tạo được “hệ sinh thái”, có điều kiện phát triển cùng nhau.

Cũng theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chính phủ đang làm hết sức mình tạo mọi điều kiện để công nghệ tới gần với từng người dân. Ngược lại, Chính phủ cũng mong muốn, mỗi người dân dù đang làm gì cũng phải ý thức được nó là công cụ kỳ diệu mở ra cơ hội cho mình. Trước những mặt trái của việc sử dụng công nghệ, phải có thói quen và ý thức sử dụng để bảo vệ mình và cộng đồng. Ngoài ra, cộng đồng và xã hội cần dành sự trân trọng, ngưỡng mộ những người sáng tạo ra các sản phẩm công nghệ. Không có lý gì vì mặt trái của công nghệ số mà kìm hãm sự phát triển của nó. Quản lý CNTT ở Việt Nam phải theo triết lý “chuyển động, thích ứng” Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, nhấn mạnh.

Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch FPT lấy ví dụ thiết thực ngay từ trường hợp của dịch vụ taxi Uber, một dịch vụ tốt cho dân, rẻ hơn, sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực xã hội thì làm sao lại chống? Thay vì chống, chúng ta phải tạo điều kiện để cho dịch vụ Uber phát triển hơn nữa. Càng đẩy nhanh ứng dụng công nghệ thông tin trong kinh doanh bao nhiêu thì càng tốt bấy nhiêu, ông Trương Gia Bình nhấn mạnh. Về vĩ mô, ông Trương Gia Bình nhận định, trong bối cảnh ngành công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, việc lo doanh nghiệp truyền thống “chết” hay không trước bão đổ bộ của các doanh nghiệp mới ứng dụng công nghệ không còn là chủ đề nóng, mà cốt lõi chính là phải “đẩy” các doanh nghiệp cũ đi nhanh hơn trong việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh để có thể cạnh tranh được trên thị trường.

Liên quan đến lĩnh vực quản lý chuyên ngành công nghệ thông tin, ông Nguyễn Thanh Tuyên, Phó Vụ trưởng Vụ CNTT, Bộ Thông tin & Truyền thông cho biết, Chính phủ cố gắng để tạo ra nhiều cơ hội tiếp cận công nghệ cho người dân. Nhưng trước những thông tin không tốt thì Chính phủ cũng phải có "barem" để hạn chế, cụ thể hoá bằng Luật. Hiện dự thảo Luật An toàn thông tin đã được đưa ra bàn thảo và lấy ý kiến. Ngoài ra, một loạt các bộ Luật khác như Luật Dân sự, Luật Hình sự... cũng có những quy định để đảm bảo an toàn thông tin.

Cũng theo ông Tuyên, khi Chính phủ đóng cửa Internet đồng nghĩa với việc không khí sẽ bị kìm hãm. Nếu mở cửa sẽ có không khí mát nhưng phải chấp nhận bụi, ruồi bọ. Do đó để quản lý tốt vấn nạn trên thì nền tảng kiến thức pháp lý là rất quan trọng để sử phạt các hành vi vi phạm. Song song với đó là công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật vì trong cuộc sống thường ngày có những người vi phạm mà họ không biết mình đã vi phạm./.

Anh Phương