Kinh tế quý I/2016 tăng chậm

Báo cáo Kinh tế Việt Nam quý I/2016 của Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho thấy, tăng trưởng kinh tế trong quý I/2016 chậm lại - đạt 5,46%; thấp hơn không đáng kể so với quý I/2015, nếu giữ nguyên khai thác dầu thô và khoáng sản khác.

Cụ thể, theo báo cáo về tình hình kinh tế vĩ mô trong quý I/2016 của Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), tốc độ tăng GDP trong quý I đạt 5,46%, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2015 (đạt 6,02%). Trong đó, tăng trưởng ở khu vực nông - lâm nghiệp và thủy sản giảm 1,23%. Đây là mức sụt giảm duy nhất sau nhiều năm của khu vực nông – lâm nghiệp và thủy sản. Nguyên nhân chính là do ảnh hưởng của thời tiết, tình trạng xâm nhập mặn nghiêm trọng ở Đồng bằng sông Cửu Long và khó khăn trong tiêu thụ nông sản do lo ngại về vệ sinh an toàn thực phẩm, cạnh tranh từ nông sản nhập khẩu... Về dịch vụ, tăng trưởng dịch vụ ổn định ở mức 6,13% và đóng góp 2,48 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP quý I.

Cũng theo thông tin của CIEM, chỉ số phát triển công nghiệp (IIP) tăng 6,3% trong quý I, tuy nhiên thấp hơn đáng kể so với quý I/2015 và quý IV/2015.

Riêng về vấn đề nhạy cảm sức khỏe của doanh nghiệp, theo đánh giá của CIEM, trong quý I/2016 cả nước có hơn 23.000 doanh nghiệp thành lập mới, tổng vốn là hơn 185 nghìn tỷ, tăng 67,2% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2015. Tuy nhiên, số doanh nghiệp tạm ngừng, ngừng hoạt động và giải thể quý I/2016 cũng rất cao lên đến hơn 22.000 đơn vị. Trong đó số số giải thể là 2.919, tăng 13,8%; Số gặp khó khăn, ngừng hoạt động là hơn 20.000, tăng mạnh ở mức 23,9% so với cùng kỳ năm trước.

Về tổng thu ngân sách Nhà nước (NSNN) trong quý I đạt 230,5 nghìn tỷ đồng, tăng 0,3% so với cùng kỳ 2015, bằng 22,7% dự toán cả năm 2016 và tương đương 27,1% GDP.

Chi NSNN ước đạt 277,6 nghìn tỷ đồng trong quý I, bằng 21,8% dự toán, tăng 5,4% so với cùng kỳ. Mức chi này vẫn cao hơn so với mức tăng thu NSNN. Về bội chi NSNN, quý I, bội chi ước đạt gần 47,1 nghìn tỷ đồng, tỷ lệ bội chi so với GDP ở mức 5,53%, cao hơn so với năm 2015 (4,61%), năm 2014 (4,91%) và mức trung bình các năm 2011-2015 (4,86%).

Thêm vào đó, dầu thô và thu từ xuất nhập khẩu đều giảm đáng kể. Trong quý I, thu từ dầu thô ước đạt 8,9 nghìn tỷ đồng, giảm hơn 54,1% so với cùng kỳ 2015 và bằng 16,4% dự toán cả năm 2016. Thu từ xuất nhập khẩu ước đạt 54,6 nghìn tỷ đồng trong quý I, giảm 11,5% và bằng 20,2% dự toán.

Đặc biệt, theo ông Nguyễn Anh Dương, Phó Trưởng ban kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) trong quý I/2016 thu nội địa tăng khá nhanh, ước đạt 193,8 nghìn tỷ đồng, tăng 10% và bằng 24,7% dự toán. Đây có thể là một gánh nặng về chi phí đối với doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm, bên cạnh các điều chỉnh tăng chi phí khác (nhất là chi phí bảo hiểm xã hội).

Trước tình hình trên theo TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM, Việt Nam cần phải siết lại những dự án đầu tư công; cần đầu tư cho những dự án thật sự hiệu quả, đem lại tác động cho nền kinh tế. Không nên đầu tư dàn trải, nhất là những dự án không hiệu quả, lãng phí thì nên mạnh tay cắt giảm, dừng. Hiện tại, có một nghịch lý tồn tại trong nền kinh tế Việt Nam là việc mức lạm phát tuy thấp song mức lãi suất vẫn cao vì ngân hàng phải cạnh tranh nhau. Giảm lãi suất là điều quan trọng để giảm chi phí vốn, trong khi doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là hệ thống các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp rất nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, TS. Võ Đại Lược, chuyên gia kinh tế, nhấn mạnh phải thay đổi cơ chế quyết định đối với các dự án đầu tư công, dẫn tới nhiều dự án đầu tư không hiệu quả… Ngoài ra, các doanh nghiệp Việt Nam muốn cạnh tranh được trên thị trường quốc tế, trước hết các doanh nghiệp cần phải cạnh tranh được trong nước và lớn lên chứ không thể nhờ quan hệ, bằng cơ chế xin cho để tồn tại.

Anh Phương