Dư địa phát triển ngành logistics còn rất lớn

Đó chính là nhận định được ông Võ Tân Thành - Phó Chủ tịch VCCI, Giám đốc VCCI - HCM đưa ra tại Hội thảo "Logistics và chuỗi cung ứng: Làm thế nào để các doanh nghiệp Việt Nam có thể nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập?" do VCCI - HCM tổ chức.

Ông Thành cho biết với việc trở thành thành viên của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và tham gia ký kết nhiều Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như: Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA)…, Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm chế tác lớn của thế giới; lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cảng biển gia tăng hàng năm (năm 2015 vượt mức dự kiến, đạt 427 triệu tấn và 12 triệu TEU) tạo thị trường màu mỡ cho ngành logistics. Hơn nữa, các doanh nghiệp Việt Nam đang trong quá trình tái cơ cấu mạnh mẽ để tăng cường sức cạnh tranh nội địa và trên thị trường quốc tế sẽ tạo nên nhu cầu cao đối với ngành logistics. Đặc biệt, khi TPP có hiệu lực với việc gỡ bỏ 18.000 dòng thuế và gỡ bỏ các rào cản phi thuế quan sẽ thúc đẩy lưu thông hàng hóa giữa các quốc gia, tạo cơ hội mở rộng thị trường, tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu cho cả các doanh nghiệp Việt Nam lẫn doanh nghiệp FDI.

Cơ hội rộng mở là vậy song trong nội tại phát triển của ngành logistics Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều yếu kém. Theo nhận xét của ông Nestor Scherbey - Cố vấn cấp cao Liên minh thuận lợi hóa Thương mại Việt Nam (VTFA), xét về tổng quan của ngành logistics Việt Nam, từ khung pháp lý, cảng biển, trung tâm logistics, phương tiện, công nghệ cho đến nhân lực, hạ tầng, doanh nghiệp vẫn còn rất nhiều hạn chế.

Đồng ý kiến với ông Nestor Scherbey, ông Bùi Quốc Nghĩa - Viện trưởng Viện Nghiên cứu&Phát triển Logistics Việt Nam (VIL) cho biết "nút thắt" lớn nhất hiện nay của ngành logistics Việt Nam nằm ở kết cấu hạ tầng. Thực tế những năm qua Việt Nam đã đầu tư không ít để phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật logistics song hiệu quả mang lại chưa cao, kết cấu hạ tầng chưa phát triển đầy đủ (tập trung nặng về đường bộ), chưa được lượng hóa chính xác ở mức quốc gia, khu vực đến từng ngành sản xuất.

Bên cạnh hạ tầng phát triển không đồng bộ, chậm cập nhật công nghệ mới, nhân lực ngành còn hạn chế thì một trong nguyên nhân nữa khiến chi phí logistics của các doanh nghiệp Việt Nam cao là do doanh nghiệp chưa có nhận thức đúng về tầm quan trọng của logistics cũng như chưa quan tâm sử dụng các dịch vụ logistics chuyên nghiệp. Với dịch vụ logistics hiện nay, các doanh nghiệp trong nước vẫn chủ yếu triển khai theo kiểu tự cung tự cấp. "Điều này tưởng sẽ giúp tiết giảm chi phí nhưng thực tế lại làm đội chi phí lên. Vấn đề cốt yếu hiện nay là chúng ta phải đưa được dịch vụ logistics đến từng doanh nghiệp bởi đây là một công cụ không thể thiếu được để tái cơ cấu, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường" - ông Nghĩa cho biết.

Theo nhiều đánh giá khác nhau, thị trường logistics Việt Nam hiện đang chiếm khoảng 25% GDP - đây là một tỷ lệ tương đối cao so với mức 10% của các nước phát triển và là nguyên nhân trực tiếp làm tăng giá sản phẩm, giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế nói chung và hàng hóa Việt Nam nói riêng trên thị trường quốc tế. Theo  thống kê của VIL, hiện có khoảng 2.000 doanh nghiệp tại Việt Nam đăng ký kinh doanh dịch vụ logistics, tuy nhiên tất cả đều là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chỉ đủ năng lực tham gia cung ứng một phần trong chuỗi logistics; trong khi đó số lượng doanh nghiệp khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ logistics lên đến khoảng 300.000 doanh nghiệp. Thực tế này cho thấy việc phát triển của các công ty cung ứng dịch vụ logistics vẫn còn khá khiêm tốn so với số lượng doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng dịch vụ thực tế. Ông Nghĩa nhấn mạnh: "Đây là hạn chế cần sớm được quan tâm khắc phục bởi chỉ khi nào nhu cầu sử dụng dịch vụ logistics của doanh nghiệp tăng lên thì thị trường logistics Việt Nam mới có cơ hội phát triển, giá cả chi phí mới cạnh tranh hơn, mang lại lợi ích thiết thực cho bản thân doanh nghiệp và cả nền kinh tế đất nước".

Mỹ Châu