Gian nan đối phó với hàng giả, hàng nhái

Tại Việt Nam, trung bình mỗi năm lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra, xử lý khoảng 10.000 vụ vi phạm về hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT), hàng kém chất lượng. Tuy nhiên, cứ 07 vụ phát hiện thì chỉ có 01 vụ được khởi tố. Quá trình khởi tố, điều tra các vi phạm sở hữu trí tuệ rất khó khăn.

Vi phạm gia tăng

Ông Lê Thế Bảo - Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và Bảo vệ thương hiệu Việt Nam cho biết: Hiện có đến 31 ngành hàng bị làm giả. Thậm chí hàng giả được bày bán công khai tại các trung tâm thương mại, chợ biên giới. Và ngay cả tem chống hàng giả, vốn là công cụ giúp DN bảo vệ thương hiệu, cũng đang bị làm giả. Qua thống kê, hiện có tới 60% tem nhập khẩu rượu ngoại là tem giả, tem quay vòng. Tại nhiều chợ đầu mối, các cơ sở kinh doanh thịt gia súc, gia cầm còn sử dụng con dấu giả để đóng dấu kiểm dịch thú y, khiến người tiêu dùng gặp khó khăn khi phân biệt.

Thống kê cũng cho thấy, 70% hàng giả do nước ngoài sản xuất tràn vào Việt Nam được nhập khẩu dưới dạng linh kiện sản xuất khiến cho các cơ quan chức năng khó phát hiện. Có những DN cung cấp tới 90% hàng giả nhập khẩu mà sản phẩm giống đến mức chỉ những DN sản xuất ra hàng hóa đó mới phân biệt được.

Ông Nguyễn Trọng Tín, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương cho biết, trong năm 2015, lực lượng QLTT đã kiểm tra trên 38.000 vụ, phát hiện trên 25.000 vụ vi phạm, xử phạt trên 68 tỷ đồng, trị giá hàng vi phạm trên 536 tỷ đồng.

Đối với mặt hàng thuốc lá điếu nhập lậu, từ khi có sự vào cuộc của Ban chỉ đạo 389, nộp ngân sách của mặt hàng này đã tăng lên 1500 tỷ đồng, doanh thu của doanh nghiệp (DN) đối với mặt hàng này cũng tăng lên đáng kể.

Chế tài chưa đủ mạnh

Tuy đạt được những kết quả quan trọng nhưng nhìn chung công tác phòng chống, xử lý hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ chưa đáp ứng được yêu cầu. Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải chỉ ra nguyên nhân: Thứ nhất, các văn bản quy phạm pháp luật còn nhiều bất cập, chồng chéo, nhiều văn bản đã có nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe;

Thứ hai, sự phối kết hợp giữa các lực lượng. Trong thời gian qua, sự phối hợp giữa các đơn vị mặc dù đã có cố gắng nhưng còn có nhiều vấn đề cần khắc phục và làm tốt hơn nữa. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị thì các văn bản mới có ban hành cũng khó đạt kết quả cao;

Bên cạnh đó, sự vào cuộc của các địa phương vẫn còn chưa quyết liệt, thậm chí sự phối hợp của các cơ quan chức năng, nhất là tại các địa bàn biên giới cũng còn chưa tốt. Vai trò của DN cũng như Hiệp hội trong công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm SHTT chưa cao.

Ông Hoàng Văn Trực, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát kinh tế (Bộ Công an) nhận định, có khi chúng tôi bắt được 7 vụ vi phạm hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nhưng chỉ khởi tố được 1 vụ, còn lại 6 vụ thì các bộ, ngành xử lý hành chính. Thực tế, tội phạm hàng giả đã len vào từng ngõ ngách với những việc làm rất tinh vi… Hiện có quá nhiều văn bản pháp luật hướng dẫn chồng chéo.

Chính các doanh nghiệp có sản phẩm bị làm giả, làm nhái lại ngại thừa nhận sản phẩm của mình đang bị làm giả vì sợ mất khách hàng. ​ Do vậy, ông Hải đã kêu gọicác doanh nghiệp trong việc hợp tác với các cơ quan chức năng để chống hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ đạt hiệu quả cao nhất trong thời gian tới, đề nghị các doanh nghiệp cần phải đầu tư về kinh phí và cả nhân sự cho hoạt động chống hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ.

Hương Ly