Tập hợp ý kiến, kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp về kết quả triển khai NQ35/CP trong thời gian qua và phương hướng tiếp tục triển khai trong thời gian tới của các bộ, ngành địa phương và cộng đồng doanh nghiệp để báo cáo Thủ tướng Chính phủ đang được VCCI tích cực triển khai.
Tạp chí Vietnam Business Forum xin trích đăng ý kiến của một số Hiệp hội doanh nghiệp cũng như ý kiến của các tổ chức nước ngoài tại VN mong muốn gửi lên Thủ tướng để tìm cách giải quyết các khó khăn vướng mắc, tạo điều kiện cho DN kinh doanh thuận lợi.
Ông Nguyễn Văn Thụ, Chủ tịch Hiệp hội cơ khí Việt Nam (VAMI)
NQ 35 mới có những bước khởi động ban đầu, chưa có tác động rõ rệt với các DN, sự kiến tạo chưa đạt mức đồng bộ, các nhóm giải pháp chưa được làm rõ, hoặc chưa trúng. Nguyên nhân chủ quan là phía DN thiếu chủ động nắm bắt, tiếp cận.... Nhưng nguyên nhân căn bản là từ phía Cơ quan nhà nước, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở các bộ, ngành và ở địa phương chưa thay đổi, hay đúng hơn không đổi mới kịp theo NQ35.
Để NQ 35 đi vào cuộc sống, bản thân các DN phải chủ động nắm bắt, đề đạt vấn đề của mình, yêu cầu Chính phủ, chính quyền “phục vụ” mình … Đặc biệt đội ngũ công chức, viên chức Nhà nước các cấp phải thay đổi theo hướng phục vụ DN, vì DN, bỏ hẳn lối cửa quyền đang phổ biến hiện nay.
Đối với ngành cơ khí chế tạo, 15 năm qua, đầu tiên là có QĐ 186 (2002) về chiến lược và 8 nhóm cơ khí trọng điểm, sau đó là QĐ số 10 (2009) hỗ trợ sản phẩm cơ khí trọng điểm, tiếp đến là QĐ 1791 (2012) về thí điểm nội địa hóa 03 dự án nhiệt điện… Các Quyết định trên, cùng với sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, thông qua Ban chỉ đạo cơ khí trọng điểm, Tổ điều hành … đã hỗ trợ ngành cơ khí phát triển đáng kể; Tuy nhiên đến nay các Quyết định trên đều không được chỉ đạo tiếp tục, không rõ rồi cơ khí Việt Nam sẽ đi về đâu, lấy gì để CNH, HĐH đất nước, chưa kể đảm bảo an ninh, quốc phòng.
Nhiệm kỳ Chính phủ mới đã qua một năm, nhưng chưa đề cập gì đến hỗ trợ ngành cơ khí chế tạo, dường như “cơ khí’ đã bị lãng quên. Bản thân VAMI đã 03 lần có công văn trực tiếp xin gặp Chính phủ để báo cáo, để trình bày, kiến nghị về tạo công việc cho ngành cơ khí như cần giao cho các Doanh nghiệp trong nước có đủ năng lực làm tổng thầu để thực hiện việc nội địa hóa. Trường hợp Tập đoàn Xuân Thành (doanh nghiệp tư nhân) đã mạnh dạn giao tới 75% khối lượng chế tạo thiết bị cho nhà máy xi măng có lò nung lớn nhất thế giới (công suất là 12.500 tấn clanke/ ngày đêm) cho một số doanh nghiệp trong nước chế tạo như Lilama 69-3… nhằm nội địa hóa thiết bị công nghiệp trong nước, Nhà máy xi măng Xuân Thành dư kiến đi vào hoạt động sản xuất từ quý 3/2017 nhưng đến nay chưa được hồi âm. Vì vậy, rất mong Chính phủ có ý kiến về vấn đề này.
Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội dệt may Việt Nam
Gần 1 năm thực hiện NQ 35, về quản lý Nhà nước đã có chuyển biến nhất định. Rõ nét nhất đối với ngành Dệt may là Bộ công thương bãi bỏ thông tư 37 về mức giới hạn và việc kiểm tra hàm lượng formaldehyt và amin thơm chuyển hóa từ thuốc nhuộm azo trong sản phẩm dệt may; Thông tư 24 của Ngân hàng Nhà nước ra hạn vay vốn bằng ngoại tệ đến hết năm 2017 hay là Bộ Thồn tin và Truyền thông nhận những kiến nghị của chúng tôi về điều kiện nhập máy in…
Tuy nhiên, một số cơ quan quản lý Nhà nước, địa phương chưa cải biến nhiều, chưa thực sự vào cuộc, chưa mong muốn cải thiện những điều kiện kinh doanh nhiều. Vì dụ như sau khi bãi bỏ thông tư 37, gần đây Bộ Công Thương lại đưa ra lấy ý kiến để dự thảo xây dựng bộ quy chuẩn kiểm tra đối với sản phẩm dệt may. Dự thảo này còn khó thực hiện hơn trước đây. Hay điều kiện về nhập khẩu máy in mà Bộ Thông tin và Truyền thông quy định, chủ DN dệt may phải có bằng cao đẳng về in hoặc có chứng chỉ về in ấn do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp. Chúng tôi đã kiến nghị về điều vô lý này, đã được ghi nhận nhưng gần một năm nay cũng chưa sửa đổi. Chúng tôi thấy rằng mặc dù những kiến nghị hết sức rõ ràng và có thể sửa đổi ngay nhưng các cơ quan quản lý vẫn muốn quản lý DN chặt, chưa muốn buông ra...
Nghị quyết 35/CP không hình sự hóa các quan hệ kinh tế nhưng lại đưa vào luật hình sự: như là tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, tội sa thải người lao động trái pháp luật cũng bị phạt tù. Chúng tôi đang kiến nghị vấn đề này chỉ nên là những quan hệ dân sự, quan hệ kinh tế thôi. VCCI nên kết hợp chặt chẽ các hiệp hội với nhau để cùng kiến nghị một vấn đề hay nhóm vấn đề thì sẽ có hiệu quả hơn.
Ông Nguyễn Hải, Tổng Thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam
Hiệp hội Mía đường và các doanh nghiệp được sự quan tâm hỗ trợ trực tiếp của các Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công thương, Bộ Tài chính … cụ thể một số mặt được sau: Quy hoạch phát triển mía đường đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, nhằm thay thế quyết định số 26/2007/QĐ-TTg ngày 15/02/2017 phê duyệt quy hoạch phát triển mía đường đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 đã được khảo sát và quy hoạch.
Về cơ chế đấu giá hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường, Bộ Công thương đã trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cơ chế đấu giá hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường năm 2016 áp dụng thành công, nhằm tạo điều kiện công khai, minh bạch và ổn định thị trường. Năm 2017 Bộ Công thương đề nghị tiếp cơ chế này. Để giảm tác động của tình trạng khan hiếm, tạo ổn định giá đường trong nước, Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề nghị Chính phủ cho nhập khẩu 100.000 tấn đường bổ sung hạn ngạch thuế quan năm 2016 (Thông tư số: 09/2016/TT-BCT, ngày 01/7/2016).
Hiệp hội Mía đường đã đưa ra đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển mía đường đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Trong đó đề nghị ban hành luật hoặc pháp lệnh sản xuất mía đường; Thúc đẩy áp dụng nghiêm và triệt để Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng mía nguyên liệu (QCVN 01-98:2012/BNNPTNT) và giám sát việc xác định chữ đường; Cải thiện chính sách khuyến khích điện bã mía mà quan trọng nhất là nâng giá mua điện lên như điện sinh khối. Hiệp hội đã có công văn số: 83/CV-HHMĐ, ngày 09/12/2016, gửi Thủ tướng Chính phủ, về việc giá bán điện đồng phát từ bã mía. Hiệp hội Mía Đường Việt Nam kính đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh lại giá điện đồng phát từ bã mía của các nhà máy đường đầu tư đấu nối lưới điện được tính một giá thống nhất là giá điện sinh khối mà không phân thành hai loại giá như hiện nay
Ông Nguyễn Văn Đệ, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Tỉnh Thanh Hóa
Trên cơ sở khảo sát tình hình thực tế của cộng đồng doanh nghiệp Thanh Hoá cũng như lắng nghe phản ánh những khó khăn của các doanh nghiệp, Hiệp hội nhận thấy các doanh nghiệp đang gặp phải những khó khăn chủ yếu sau: Khó khăn trong tiếp cận đất đai, vấn đề quy hoạch không trùng khớp, thiếu nhất quán hoặc thông tin quy hoạch không rõ ràng dẫn đến việc chấp thuận chủ trương đầu tư của doanh nghiệp gặp khó khăn. Việc giải phóng mặt bằng và thủ tục cấp giấy phép xây dựng cơ bản, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vấn đề nan giải với doanh nghiệp, mặt khác giá thuê đất cao cũng là một trong những vấn đề mà doanh nghiệp gặp phải.
Các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong tiếp cận vốn, nợ tồn đọng của các dự án đã có quyết định phê duyệt, quyết toán hoặc đã có khối lượng hoàn thành với số lượng nhiều, có nhiều dự án thực hiện đã phê duyệt quyết toán 2-3 năm, thậm chí là 5-6 năm nhưng vẫn không có vốn thanh toán cho doanh nghiệp dẫn đến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thanh toán, một số doanh nghiệp thậm chí dẫn đến phá sản đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, xây lắp.
Trong thời gian qua, thủ tục hành chính đã được cải thiện mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian, chi phí. Tuy nhiên khi doanh nghiệp đến giải quyết các thủ tục liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, chấp thuận chủ trương đầu tư, tiếp cận đất đai và các thủ tục khác liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp vẫn còn tình trạng kéo dài thời gian gây khó khăn cho doanh nghiệp và ảnh hưởng đến dự án đầu tư. Bên cạnh đó, một bộ phận cán bộ, công chức có thái độ chưa đúng mực khi làm việc với doanh nghiệp, thiếu khách quan.
Để tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp trong năm 2017, Hiệp hội DN tỉnh Thanh Hóa kiến nghị, đề xuất Chính Phủ một số nội dung sau: Chỉ đạo Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm thực hiện Nghị quyết số 19-2016/NQ-CP và Nghị quyết số 35/NQ-CP; Tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt là các thủ tục hành chính liên quan đến SXKD của DN, tạo môi trường sản xuất kinh doanh bình đẳng và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp; Bảo đảm quyền kinh doanh, quyền bình đẳng tiếp cận nguồn lực và cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp; Giảm chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp trong các lĩnh vực thuế, đất đai, thực hiện các dự án đầu tư, xây dựng…; Chỉ đạo Ngân hàng hàng nhà nước, tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng thực hiện một số giải pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn tín dụng; Sửa đổi chính sách về đất đai cho phép các doanh nghiệp hạ tầng khu công nghiệp (trong trường hợp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hoặc Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm) và doanh nghiệp thứ cấp được phép thế chấp quyền sử dụng đất để vay vốn ngân hàng và huy động vốn dài hạn; Giải quyết kịp thời, nhanh chóng các khó khăn vướng mắc mà doanh nghiệp đã đề xuất, kiến nghị.
Ông Trần Khắc Tâm, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sóc Trăng
Những kiến nghị bước đầu từ thực tế phục vụ phát triển DN, phát triển kinh tế chung của cả nước và vừa qua được các Bộ ngành và Chính phủ quan tâm như: Ngân hàng Nhà nước VN, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tổng Cục thuế, Văn phòng Chính phủ... Cụ thể như các kiến nghị về: tiếp tục cho vay ngoại tệ đối với DN xuất khẩu; tiếp tục thực hiện thí điểm bảo hiểm nông nghiệp, kiến nghị giảm lãi cho vay từ 1%-2% để hỗ trợ DN phát triển và cứu DN đang trong giai đoạn cơ cấu, giúp DN có điều kiện duy trì hoạt động tốt hơn hay đề nghị phát triển ngành tôm phát triển bền vững, hãy cứu lấy ngành tôm VN khi tệ nạn bơm chích tạp chất tràn lan ở Bạc Liêu và Cà Mau dù hiện nay đã được Chính phủ chỉ đạo giải quyết đã giảm rất tốt, công tác hoàn thuế GTGT chậm ảnh hưởng hoạt động của DN và nhiều kiến nghị khác có liên quan đến chính sách tốt nhưng không phù hợp cần chỉnh sửa...
Các khó khăn và vướng mắc của doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp nuôi tôm trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng như thiếu nguyên liệu tôm, chưa có chính sách khuyến khích nuôi tôm bền vững cho người dân và DN. Một số chính sách thiếu tính khả thi như Nghị định 210 và quyết định 62 và quyết định 68/2013/QĐ ngày 14/11/2013 của Chính phủ, Quyết định 58 chỉnh sửa của Chính phủ vì Quỹ bảo lãnh tín dụng thiéu đồng bộ và khó thực hiện rất cần được xem xét. Công tác tiếp cận quỹ bảo lãnh tín dụng của DN gặp vô vàn khó khăn và không thể vay vốn dù đủ điều kiện theo quy định do chính sách không đồng bộ, trên quy định dưới không làm, không ai chịu trách nhiệm, chỉ có DN là thiệt thòi. Chính sách cấp đất ở khu Công nghiệp cho DN và DN đi chuyển nhượng (mua) ngoài khu công nghiệp, chính sách lại áp dụng thành đất thuê như nhau, đất thuê thì ngân hàng không định giá để thế chấp làm cho nhiều DN bị nản lòng không muốn đầu tư nữa. Công tác liên kết của các DN trong tỉnh còn hạn chế, mà cạnh tranh nhau là chính, vì vậy không phát huy được sức mạnh của từng ngành để vươn xa.
Ông Trần Đình Nam, Phó Tổng Giám đốc, Tổng Công ty Trực thăng Việt Nam
Để các doanh nghiệp nói chung và Tổng Công ty Trực thăng Việt Nam (VNH) nói riêng hoạt động ngày càng hiệu quả, VNH mong muốn Chính phủ tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện tối đa cho các doanh nghiệp hoạt động. Những năm qua, Chính phủ cũng đã nỗ lực rất nhiều trong cải cách thủ tục hành chính dần hướng tới một Chính phủ “tận tâm và chuyên nghiệp”. Cụ thể ở lĩnh vực mà VNH kinh doanh, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, VNH kiến nghị Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Quốc phòng sớm ban hành các văn bản về quy chế hoạt động bay tầm thấp để giúp cho hoạt động bay của các công ty hàng không dùng chung được thuận lợi và tiếp tục phát triển.
Ông Phạm Việt Khoa, Chủ tịch HĐQT Công ty CP FECO
Theo tôi, cần xem xét sửa đổi luật Đấu thầu để các doanh nghiệp trong nước có cơ hội tham gia vào các công trình lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam. Hiện tại, các loại hình dự án hoặc công nghệ sử dụng đầu tiên tại VN thường yêu cầu có kinh nghiệm công trình tương tự, việc này gây bất lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam khi cạnh tranh vì là công nghệ hay loại hình dự án mới thì không thể có công trình tương tự. Nhà thầu trúng thầu có trách nhiệm bảo lãnh thực hiện hợp đồng và bảo hành sau khi dự án hoàn thành, vì vậy Nhà thầu sẽ biết cách huy động nguồn lực (VD: chuyên gia nước ngoài) đảm bảo dự án thành công.
Tiếp đó là xem xét sửa đổi Nghị định 15 /NĐCP/2015: Có cơ chế thu hút đầu tư phù hợp với các thông lệ quốc tế để thực hiện các dự án đầu tư hạ tầng tại Việt Nam theo mô hình PPP. Đưa ra những chính sách có thể đáp ứng được những yêu cầu tối thiểu của các nhà đầu tư nước ngoài khi đầu tư vào các dự án hạ tầng tại Việt Nam như: có bảo lãnh chính phủ về doanh thu tối thiểu, cho phép điều chỉnh giá bán theo sự thay đổi tỷ giá ngoại tệ mạnh, hỗ trợ giải phóng mặt bằng & chi phí sử dụng đất để đảm bảo hiệu quả cho Nhà đầu tư …
Đối với các doanh nghiệp Khởi nghiệp, nên có chính sách khuyến khích như miễn thuế TNDN và thuế VAT từ 3-5 năm, ưu tiên giao đất & giảm chi phi sử dụng đất 50% trong vòng 10 năm, hỗ trợ đào tạo về quản trị, hỗ trợ phát triển KHCN…để các doanh nghiệp này có cơ hội tồn tại & phát triển.
Ông Dương Văn Quang, Tổng Giám đốc, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng phát triển hạ tầng Hồng Long
Cần phải đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính. Tạo điều kiện cho những Doanh nghiệp thực hiện những dự án có hiệu quả cao được tiếp xúc dễ dàng hớn với các nguồn vốn ưu đãi của nhà nước. Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp, tuy rằng mới là cuộc họp lần thứ nhất nhưng tôi thấy đây là vấn đề cởi mở của Thủ tướng với DN. Tôi đề nghị hàng năm tổng kết những cuộc họp tiếp xúc của TT và thông báo rộng rãi trên thông tin đại chúng những việc đã và chưa làm được, nhằm mục đính cuộc họp lần 2 hiệu quả hơn.
Ông Phạm Văn Đại, Tổng Giám đốc Tập đoàn Minh Dương
Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp là một tư tưởng, tầm nhìn mới của Chính phủ, thể hiện sự trân trọng, lắng nghe với tinh thần cầu thị để phục vụ doanh nghiệp, đồng hành cùng doanh nghiệp.
Vấn đề trọng tâm Chính phủ cần quan tâm tháo gỡ hiện nay theo tôi là:
Thứ nhất: Thương xuyên, liên tục cải cách thủ tục hành chính từ trung ướng tới địa phương.
Thứ hai: Cần xây dựng một bộ luật để xử lý các vấn đề riêng lẻ.
Thứ ba: Xây dựng chế tài đối với các lực lượng cán bộ, công chức, viên chức trong việc thực thi các nhiệm vụ, tránh tình trạng sách nhiễu “trên bảo dưới không nghe”, “trên nóng, dưới lạnh”. Nghị quyết 35, những nơi làm chậm, thậm chí không làm phải có địa chỉ cụ thể. Đặc biệt, tinh thần thực hiện phát triển doanh nghiệp trong giai đoạn mới không chỉ là “hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn” nữa mà phải là tạo thuận lợi thương mại cho đầu tư, kinh doanh, phù hợp với mong muốn chi phí sản xuất thấp, ít rủi ro về pháp lý của cộng đồng doanh nghiệp. “Cả hệ thống phải chuyển động để phục vụ người dân và doanh nghiệp”.
Thứ tư: Cần phân quyền nhiều hơn cho các địa phương trong lĩnh vực phát triển doanh nghiệp, bởi địa phương là cơ quan tổ chức gần doanh nghiệp nhất.
Thứ năm: Cần tạo môi trường kinh doanh, môi trường vốn, môi trường tài nguyên bình đẳng giữa doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ…Khuyến khích và hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ bởi đây chính là hạt mầm phát triển doanh nghiệp lớn sau này.
Thứ 6: Chính Phủ là cầu nối trung gian kết nối hiệu quả ba nhà: Nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà khoa học.
Thứ bảy: cần quan tâm, hỗ trợ và có chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư phát triển các cụm công nghiệp làng nghề truyền thống.
Ông Huỳnh Minh Chính, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may 29/3:
Để niềm tin của doanh nghiệp biến thành hiện thực tôi đề nghị Chính phủ, các Bộ, Ngành cần rà soát các văn bản pháp quy có liên quan đến “ mạch sống ” của doanh nghiệp _ cái nào còn phù hợp với tiến trình hội nhập cần hướng dẫn giúp đở doanh nghiệp thực hiện, cái nào gây rào cản, làm ách tắc hoạt động sản xuất kinh doanh cần được loại bỏ.
Tôi cho rằng khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp hiện nay là mặt bằng giá thế giới ngày càng giảm, song chi phí cấu tạo giá thành bởi sức ép của một số chính sách ngày càng tăng đã tác động không thuận lợi đến năng lực cạnh tranh và hiệu quả doanh nghiệp. Thấu hiểu được “ sức khỏe ” của doanh nghiệp VN đến đâu trên đấu trường hội nhập để từ đó các Bộ, ngành tham mưu với Chính phủ, với Quốc Hội để có các chính sách sát đúng tiếp sức doanh nghiệp.
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
English
