Phát triển công nghệ năng lượng mặt trời (NLMT): Xu hướng mới với nhiều lợi ích

Trước bối cảnh nguồn tài nguyên hóa thạch đang ngày càng cạn kiệt, xu hướng phát triển năng lượng đang chuyển dần sang phát triển công nghệ NLMT, trong đó công nghệ pin mặt trời được sử dụng phổ biến. Trong những năm tới ngành công nghiệp điện mặt trời sẻ được nhiều quốc gia trên thế giới chú ý đầu tư phát triển… Riêng tại Việt Nam, Chính phủ đang đẩy mạnh nghiên cứu và nhanh chóng hoàn thiện các cơ chế chính sách để phát triển công nghệ NLMT với mục tiêu đạt 4.000 MW vào năm 2025.

Theo PGS.TS. Đặng Đình Thống, Hội đồng Khoa học - Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, NLMT được phát ra từ mặt trời là nguồn năng lượng sạch, có đặc tính “tái tạo” và có trữ lượng khổng lồ. Nó còn là nguồn gốc của các nguồn năng lượng sạch và tái tạo khác như: năng lượng gió, năng lượng sinh khối, thuỷ năng và năng lượng đại dương.  Mặt trời là một “nhà máy” nhiệt hạt nhân khổng lồ công suất 3,865.10¹⁷ GW. Tuy nhiên, Trái đất chỉ nhận được một phần rất nhỏ năng lượng đó. Cụ thể là mỗi giây Trái đất nhận được 17,57.10¹⁰MJ, bằng năng lượng khi đốt cháy hết 6 triệu tấn than đá.  Ngoài ra, NLMT còn phân bố rộng khắp trên mặt đất. Mọi quốc gia trên thế giới đều có thể khai thác, ứng dụng nguồn tài nguyên NLTT này.

Quyết tâm của Nhà nước

Công nghệ NLMT đã phát triển nhiều nước trên thế giới. Theo Hiệp hội năng lượng VN, nước ta là một trong những quốc gia có ánh nắng mặt trời nhiều nhất trong biểu đồ bức xạ mặt trời thế giới. Tại các tỉnh Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, số giờ nắng đạt từ 2.000 - 2.600 giờ/năm. Bức xạ mặt trời trung bình 150 kcal/m², chiếm khoảng 2.000-5.000 giờ/năm.

Nhằm thúc đẩy việc khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn NLMT tại Việt Nam, tháng 8/2016, Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ Công Thương về việc ban hành cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án phát triển điện mặt trời tại Việt nam. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã giao cho các bộ ngành hữu quan xây dựng cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện mặt trời như biểu giá điện kèm các ưu đãi về thuế.

Trong Quy hoạch điện VII (điều chỉnh) cũng nêu rõ yêu cầu đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn điện sản xuất từ năng lượng tái tạo, trong đó có năng lượng mặt trời bao gồm cả nguồn năng lượng tập trung lắp đặt trên mặt đất và các nguồn riêng lẻ lắp đặt trên nóc nhà. Mục tiêu nhằm góp phần nâng công suất nguồn điện mặt trời từ mức không đáng kể như hiện nay lên khoảng 850 MW vào năm 2020, khoảng 4.000 MW vào năm 2025 và khoảng 12.000 MW đến năm 2030.

Và nỗ lực của doanh nghiệp

Dù tiềm năng rất lớn, nhưng việc khai thác nguồn năng lượng mặt trời ở Việt Nam còn chưa đáng kể. Các dự án tiêu biểu được biết đến hiện nay như: Dự án điện mặt trời được nối lưới đầu tiên là Nhà máy quang năng An Hội (Côn Đảo, Bà Rịa - Vũng Tàu). Dự án được triển khai từ giữa tháng 3/2014 và hoàn thành việc xây dựng lắp đặt và đấu nối vào lưới điện của Điện lực Côn Đảo vào đầu tháng 12/2014 với công suất 36 kWp, điện lượng hơn 50 MWh và gần đây là dự án Nhà máy điện mặt trời Sao Mai 1 với công suất 1,06MW.

Nhà máy điện mặt trời Sao Mai 1 được triển khai tại tại Cụm công nghiệp Vàm Cống , huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp, được khánh thanh và đóng điện từ 12/5/2015. Đây là nhà máy có công suất không lớn nhưng đây là nhà máy điện mặt trời lớn nhất Việt Nam hiện nay. Việc cung cấp và lắp đặt thiết bị cho nhà máy được thực hiện bởi Tập đoàn Koyo – Nhật Bản, đối tác chiến lược của Sao Mai. Tổng mức đầu tư cho Nhà máy xấp xỉ 2 triệu USD, khi đi vào hoạt động sẽ góp phần làm giảm chi phí điện năng tiêu thụ mà Công ty IDI – thành viên của tập đoàn Sao Mai phải trả mỗi năm ít nhất 20%.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Bắc Việt - Phó Bí thư Tỉnh ủy Ninh Thuận đã nhiệt liệt chúc mừng Sao Mai thông qua sự kiện này; Đánh giá cao sự tiên phong của Tập đoàn trong lĩnh vực năng lượng sạch và kỳ vọng Tập đoàn sẽ tiếp tục đầu tư mạnh mẽ, góp phần giải quyết bài toán thiếu hụt nguồn cung điện của Việt Nam cũng như giảm phát khí thải gây hiệu ứng nhà kính, bảo vệ môi trường sống của con người.

Ông Lê Thanh Thuấn, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Sao Mai chi biết, dự án này chỉ là bước khởi đầu trong kế hoạch phát triển chuỗi các nhà máy điện mặt trời của Tập đoàn Sao Mai có tổng công suất phát điện trong 10 năm tới là 2,5 tỷ KWh/năm vào lưới điện quốc gia, tương đương với tổng lượng điện tỉnh An Giang tiêu thụ cả năm hiện nay. “Với việc tham gia đầu tư và kinh doanh điện mặt trời, một lĩnh vực có nhiều tiềm năng, đang được Chính phủ và xã hội rất quan tâm, đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn, Tập đoàn Sao Mai đã bước sang một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn tiên phong trong cuộc cách mạng xanh hóa ngành năng lượng quốc gia” ông Thuấn chia sẻ.

 “Dự án Nhà máy điện mặt trời Sao Mai 1 là bước khởi đầu cho hành trình chinh phục nguồn năng lượng  tái tạo củ  Tập đoàn Sao Mai. Nó có vai trò như là  một “học cụ” để Sao Mai đào tạo nguồn  nhân lực cho những nhà máy lớn hàng trăm MW sắp tới. Và nó còn là giải pháp tình huống nhằm khắc phục những  bất cập khi nguồn điện lưới Quốc gia gặp sự cố”, ông Lê Thanh Thuấn cho biết thêm. 

Quốc Hưng