Huy động nguồn lực phát triển hạ tầng giao thông

10:49:18 | 17/5/2017

Với môi trường kinh doanh ngày càng cởi mở, Thanh Hoá dần thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư và nhiều dự án quy mô lớn đã được triển khai, trong đó có các dự án phát triển hạ tầng giao thông vận tải (GTVT). Bằng quyết tâm cùng sự vào cuộc sát sao, chính quyền tỉnh đã và đang thực hiện nhiều giải pháp huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư các tuyến đường, cảng biển, cảng hàng không... Xung quanh vấn đề này, phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc trao đổi với ông Trần Văn Hải, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Thanh Hóa. Ngô Khuyến thực hiện.

Ông có thể chia sẻ về kết quả sau 5 năm thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch phát triển GTVT tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2010-2020 và định hướng đến năm 2030?
Sau 5 năm thực hiện Quy hoạch, mạng lưới giao thông trên địa bàn có bước phát triển đáng kể. Hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng; mạng lưới giao thông mở rộng, gồm cả các trục dọc lẫn trục ngang, kết nối thuận tiện giữa các khu, vùng trong tỉnh và với các tỉnh trong vùng. Mạng lưới đường bộ có nhiều dự án lớn mang tính chất lan tỏa như: Tuyến từ Cảng hàng không Thọ Xuân đi Khu kinh tế Nghi Sơn; Đường vành đai phía tây thành phố Thanh Hóa, đường Voi - Sầm Sơn… Hệ thống cảng biển tiếp tục được đầu tư, đã thu hút một số doanh nghiệp triển khai các dự án trong khu cảng biển Nghi Sơn. Hạ tầng Cảng hàng không Thọ Xuân cũng được cải tạo và sân bay Thọ Xuân được nâng cấp và đưa vào vào khai thác hàng không dân dụng từ ngày 5/2/2013.

Lĩnh vực vận tải phát triển nhanh với nhiều phương thức và loại hình dịch vụ đa dạng. Mạng lưới xe buýt vận tải hành khách liên tục mở rộng, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất và đi lại của nhân dân; đặc biệt việc khai thác mở mới phương thức vận tải hàng không đưa Thanh Hóa trở thành một trong số ít tỉnh có đầy đủ các loại hình vận tải.

Điều chỉnh Quy hoạch tổng thể phát triển GTVT tỉnh Thanh Hoá đến năm 2025, định hướng đến 2030 sẽ sớm được thông qua trong năm 2017; đâu là điểm mới và sự khác biệt căn bản của điều chỉnh lần này so với Điều chỉnh Quy hoạch năm 2011, thưa ông?
Quy hoạch điều chỉnh tổng thể phát triển GTVT tỉnh Thanh Hoá đến năm 2025 định hướng đến 2030 đã được Sở GTVT tổ chức lập và lấy ý kiến tham gia của Bộ GTVT và các nội dung quy hoạch đã thông qua thống nhất của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Hiện nay, Sở GTVT đã hoàn thiện và trình UBND tỉnh xem xét, dự kiến phê duyệt trong tháng 4/2017. Có thể thấy, điểm mới nhất và khác biệt căn bản so với bản quy hoạch năm 2011, đó là:

- Phân tích rõ nguyên nhân, hạn chế và bất cập trong quá trình thực hiện quy hoạch cũ, từ đó tính toán và đề xuất các mục tiêu, giải pháp thực hiện trong giai đoạn tới.

- Được tính toán trên cơ sở phương pháp dự báo nhu cầu vận tải sử dụng phần mềm hiện đại tiên tiến.

- Trên cơ sở quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội tiếp tục rà soát, bổ sung quy hoạch kết nối các khu công nghiệp, vùng kinh tế trọng điểm như: tuyến cao tốc kết nối Sầm Sơn - thành phố Thanh Hóa - Cảng hàng không Thọ Xuân, định hướng tuyến đường sắt kết nối Cảng Nghi Sơn với Khu công nghiệp, công nghệ Lam Sơn - Sao Vàng…

- Báo cáo Chính phủ, Bộ GTVT xem xét để quy hoạch đưa Cảng hàng không Thọ Xuân trở thành Cảng hàng không Quốc tế.

- Để phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội cũng như phân bổ lưu lượng giao thông đáp ứng nhu cầu đi lại trong tương lai, tránh việc ách tắc giao thông trong khu vực nội thị, thành phố, Quy hoạch lần lần còn tính toán bổ sung thêm các tuyến đường vành đai khép kín.

Nhận định của ông về kết quả đạt được của tỉnh Thanh Hoá trong công tác cải cách thủ tục hành chính (TTHC) liên quan đến lĩnh vực GTVT những năm gần đây?
Trong thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa đã quyết liệt thực hiện công tác cải cách TTHC đối với tất cả các sở, ngành, địa phương và đem lại nhiều kết quả đáng kể, trong đó có ngành GTVT. Điều đó đã tạo được sự tin cậy, đánh giá cao của nhân dân nhờ thực hiện cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông, như việc: Người dân muốn đăng ký hoạt động vận tải, cấp mới hay đổi Giấy phép lái xe thì không cần mất nhiều thời gian và đi lại nhiều lần do Sở GTVT đã phối hợp với Bưu điện cấp chuyển giấy tờ cho người dân đến tận nhà. Các công việc xử lý được nâng cao về chất lượng, rút ngắn được thời gian nhờ quá trình thực hiện cải cách hành chính. Ngành GTVT đã kiện toàn, tổ chức bộ máy, bố trí đội ngũ công chức đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; rà soát, sửa đổi, bãi bỏ, cập nhật, bổ sung sửa đổi đảm bảo tính thống nhất của các TTHC thuộc thẩm quyền. Nhờ các thủ tục đơn giản hoá, chất lượng đội ngũ cán bộ xử lý nâng cao nên thời gian giải quyết rút ngắn; môi trường kinh doanh đầu tư liên tục được cải thiện.

Cũng nhờ vậy, trong thời gian qua, ngành GTVT đã triển khai thu hút đầu tư một số dự án giao thông bằng nguồn vốn ngoài ngân sách, tạo nên mạng lưới giao thông càng ngày càng hoàn thiện, liên hoàn, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, như: Dự án Xây dựng đường vành đai phía Tây thành phố Thanh Hóa đoạn Km0-Km6 với tổng mức đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng theo hình thức BOT; Dự án đường nối Cảng hàng không Thọ Xuân với Khu Kinh tế Nghi Sơn với tổng mức đầu tư 4.500 tỷ đồng theo hình thức hợp đồng BT; Dự án nâng cấp, cải tạo QL1A đoạn qua Khu Kinh tế Nghi Sơn với tổng mức đầu tư 3.000 tỷ đồng theo hình thức BOT; Xây dựng một số bến cảng tổng hợp, cảng gang thép, cảng nhiệt điện thuộc khu Cảng biển Nghi Sơn với tổng mức đầu tư 7.000 tỷ đồng,…

Ông đánh giá thế nào về việc huy động các nguồn lực của doanh nghiệp trong việc phát triển GTVT trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa những năm vừa qua?
Có thể nói, việc huy động vốn tư nhân vào các dự án hạ tầng giao thông có quy mô lớn ở Thanh Hoá hiện nay gặp rất khó khăn do các dự án giao thông chưa thực sự hấp dẫn. Một số dự án mới tập trung ở lĩnh vực đường bộ, còn trong các lĩnh vực hàng không, hàng hải, đường thủy nội địa, đường sắt vẫn còn rất ít.

Thanh Hóa có mạng lưới giao thông lên đến 23.000 km, có 45.000 phương tiện xe ô tô; dân số gần 4 triệu người. Cùng với nhu cầu đi lại của người dân ngày càng lớn, tốc độ đô thị hóa ngày càng cao, mạng lưới giao thông đòi hỏi ngày càng cần phải nâng cấp cấp, xây dựng mới. Trong khi đó, nguồn vốn ngân sách mới chỉ đáp ứng 25% nhu cầu (giai đoạn 2011-2015 nguồn ngân sách khoảng 25.000 tỷ đồng/100.000 tỷ đồng). Theo quy hoạch, nhu cầu vốn cần thiết phát triển hạ tầng giao thông trong giai đoạn 2016-2020 khoảng 130.000 tỷ đồng nhưng nguồn vốn ngoài ngân sách chưa nhiều nên cơ sở hạ tầng hiện chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển.

Trong thời gian qua, tỉnh cũng đã kêu gọi được một số dự án đầu tư bằng nguồn lực của doanh nghiệp, điển hình như Dự án Nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 1A đoạn qua Khu kinh tế Nghi Sơn với tổng mức đầu tư khoảng 3.000 tỷ đồng theo hình thức BOT… Song về tổng thể chưa có nhiều so với nhu cầu và hạn chế lớn nhất trong việc huy động vốn tư nhân vào đầu tư các cơ sở hạ tầng hiện nay là:

- Chưa tạo được sự ủng hộ mạnh mẽ, niềm tin, sự đồng thuận và chia sẻ trách nhiệm của toàn dân.

- Hiện Chính phủ đã ban hành một số Nghị định về đầu tư theo hình thức đối tác công tư, lựa chọn nhà đầu tư như: Nghị định số 15/2015/NĐ-CP ngày 14/12/2015, Nghị định số 30/2015/NĐ-CP ngày 17/3/2015. Tuy nhiên, một số quy định khi áp dụng cụ thể với từng địa phương vẫn gặp khó khăn, chưa phù hợp trong khi cơ chế, chính sách hỗ trợ chưa đủ mạnh. Do vậy, các nhà đầu tư vẫn đang còn rụt rè, chưa mạnh dạn để tham gia đầu tư; còn chờ các văn bản hướng dẫn cụ thể thêm.

- Chất lượng quy hoạch chưa cao và còn thiếu đồng bộ, bao quát, tầm nhìn dài hạn, chi phí đầu tư còn cao; chưa đi trước một bước, làm cơ sở cho việc hoạch định kế hoạch đầu tư phát triển; chưa thể thu hút được các nguồn lực của nhà đầu tư đúng nơi, đúng chỗ, phát huy hiệu quả cao nhất.

Nhân dịp Hội nghị Xúc tiến đầu tư tỉnh Thanh Hóa năm 2017, ông có chia sẻ hoặc cam kết điều gì đối với các nhà đầu tư, doanh nghiệp?
Trong thời gian tới, tỉnh Thanh Hoá mong muốn các doanh nghiệp tích cực tham gia nhiều hơn vào lĩnh vực GTVT qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng. Với chức năng nhiệm vụ được giao, Sở GTVT Thanh Hóa sẽ phối hợp cùng các Sở, ban ngành để tham mưu cho UBND có cơ chế chính sách hỗ trợ, cụ thể:

- Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, rà soát loại bỏ, đơn giản hóa quy trình giải quyết TTHC… tạo môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch và ổn định.

- Nhà nước cùng tham gia trách nhiệm với doanh nghiệp theo hình thức đóng góp về mặt tài chính, cần đầu tư hỗ trợ với doanh nghiệp để đảm bảo dự án có tính khả thi, thu hút nhà đầu tư như: Bố trí kinh phí ngân sách hỗ trợ để thực hiện GPMB sạch cho nhà đầu tư…

- Có cơ chế hỗ trợ nhà đầu tư về các rủi ro phát sinh như cơ chế kéo dài thời gian hoàn vốn BOT, cơ chế thu phí... do tăng tổng mức đầu tư, chậm giải phóng mặt bằng.

- Ngoài các nguồn thu trực tiếp từ phí sử dụng đường, cần có các chính sách để nhà đầu tư thu hồi vốn thông qua khai thác các dịch vụ liên quan dọc tuyến đường bộ như: Trạm xăng dầu, trạm dừng nghỉ, trạm cân xe, quảng cáo, các công trình khác…